Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu

4.1.Oyun və komandalı fəaliyyət ünsiyyət vasitəsi kimi.
Fiziki tərbiyənin tədrisinin fərqləndirici xüsusiyyətlərindən biri də qarşıya 
qoyulan standartların reallaşması, dərs prosesinin uğurlu aparılması şagirdlərin 
birgə fəaliyyəti ilə təmin olunur. Oyun, yarış, komandalı fəaliyyət yalnız 
şagirdlərin birgə fəaliyyəti şəraitində mümkündür. Bu da hər bir şagirdi həm üzvü 
olduğu, həm də mübarizə apardığı rəqib komandalara daxil olan sinif yoldaşları ilə 
ünsiyyət qurmağı, bu ünsiyyəti mövcüd oyun və yarış qaydaları və etik normalar 
çərçivəsində tənzimləmək məcburiyyəti qarşısında qoyur. Bu amilin dəyərliliyi 
yalnız dərs prosesinin uğurlu tamamlanmasında deyil, əslində şagirdin bir 
şəxsiyyət kimi cəmiyyətdə öz fəaliyyətini müəyyən hüquqi, etik, mənəvi və 
psixoloji normalara müvafiq qurmaq bacarığının formalaşdırılmasındadır. Belə 
bacarıqların inkişaf etdirilməsi fiziki cəhətdən hazırlıqlı bir fərdin öz üstünlüyünü 
yaşadığı cəmiyyətin inkişafına, xeyirxah işə və köməyə yönəltməsinə şərait 
yaratmış olur. Ünsiyyət və davranış tərzinin vaxtında və düzgün istiqamətlən-
dirilməsi şagird tərbiyəsində rast gəlinən eqoistlik, qeyri-humanistlik, hörmətsizlik 

---

19 
kimi neqativ xüsusiyyətlərin aradan qaldırılmasına imkan verə bilər. Bu cəhətdən 
fiziki tərbiyə dərsi həm də şagird psixologiyasına təlqin olunan dəyərlərin hansı 
dərəcədə mənimsənildiyini aşkarlamağa imkan verən bir mühitdir.
4.2.İradi xüsusiyyətlərin formalaşdırılması şagirdin özünütəsdiqinin əsas 
amili kimi.
Fiziki tərbiyə dərsi şagirdin malik olduğu hərəki potensialın nümayışı üçün bir 
vasitədir. Burada şagirdin hərəki fəaliyyəti elə təşkil olunmalıdır ki, bu ona özünün 
fiziki hazırlıq səviyyəsini dəyərləndirməyə, müqayisə etməyə və onun inkişaf 
etdirilməsinin zəruriliyini dərk etməyə imkan vermiş olsun. Oyun, yarış metod-
larına müvafiq təşkil edilmiş dərs prosesində şagird özünün üstün və zəif 
cəhətlərini daha tez müəyyənləşdirə bilir. Bu zaman ayrı-ayrı hərəki qabiliyyətlərin 
inkişafına yönəlmiş hərəkətlərin dərsdə, evdə sistemli, davamlı icrasının şagirdin 
fiziki hazırlıq səviyyəsində müsbət dəyişiklik yaradacağına