Diskussiya (Müzakirə). Diskussiya həm müəllim, həm də şagirdlər üçün əhəmiyyətli üsuldur. Çünki bu onların mövzudakı faktlara və hadisələrə münasibətinin necə olduğunu öyrənməyə imkan verir. Diskussiya prosesində şagirdlər məsələyə münasibət bildirməyi, onları faktlara əsaslanmaqla təhlil etməyi öyrənirlər. Bu zaman onlarda dinləmək və növbə ilə danışmaq bacarığı, digər fikirlərə dözümlülük, diskussiya mədəniyyəti inkişaf etməyə başlayır.
Bir mövzu ətrafında fikir, təəssürat, ideya və məlumatların dinlənilməsi və təkliflərin irəli sürülməsi müzakirənin məğzini təşkil edir. Müzakirələrin əsas məqsədi problemi təhlil edərək həlli yolunu tapmaq, düzgün qərar qəbul etməkdir.
Müzakirədə dinləmək, sual vermək, sualı cavablandırmaq, təklif irəli sürmək, təhlil etmək bacarıqları formalaşır, şagirdlərin məntiqi və tənqidi və yaradıcı təfəkkürləri, şifahi nitqləri inkişaf edir.
Müzakirə zamanı şagirdlərə əvvəlcə müzakirə qaydaları xatırlanır. Problem mövzu şəklində təqdim olunur. Müzakirə prosesini inkişaf etdirən suallar vermək və şagirdlərin cavablarını nəzərdən keçirməklə müəllim müzakirəni tənzimləyir. Bu zaman açıq suallardan istifadə olunur, cavabı “bəli” və ya “xeyr” olan qapalı suallar vermək məqsədəuyğun sayılmır. Nümunəyə baxaq:
“Meynə niyə ağlayır” [9, s.93] mətninə dair müzakirə də mövzuya aid “Necə düşünürsünüz? Ata meynəni niyə budayır? Siz bu haqda nə düşünürsünüz? Elşənin hərəkəti necə oldu? O, niyə belə etdi? Siz nə edərdiniz? Bu hadisə necə oldu ki, baş verdi? Bu başqa cür ola bilərdimi? Siz bu vəziyyətdə nə edərdiniz? Siz bu şəraitdə nə hiss edərdiniz? Bu, düz idimi? Nə üçün?”- kimi suallardan istifadə olunur.
Debat. Debatlar üçüncü tərəfin irəli sürdüyü dəlillərlə digər iki tərəfi inandırmaq prosesidir. Debatlar ideyaların, fikirlərin toqquşmasıdır və problemlərin yeganə həlli irəli sürülən dəlillərdir. Oxu materiallarının tədrisində debata hazırlıq prosesi 5-10 dəqiqə ərzində aparılır. Bu zaman mətnə dair məlumat toplanır və qrupdan bir nəfər bu məlumatları qeydə alır. Debatlar şifahi və yazılı olur. Yazılı debatlar şifahi debatlarda olduğu kimi aparılır. Lakin bu yazılı dialoq formasıdır.
