Azərbaycan respublikasi prezidenti yaninda döVLƏT İdarəSİNİn akademiyasi abduləli abdullayev malik səLİmov müqayiSƏLİ İNZİbati HÜquq

§ 2. Ümumi (ictimai) xidmdthrin təşkili və fəaliyyət prinsipləri 
anlayışı və vətəndaşların hüquqlarının təmin edilməsi 
Söhbət,  məsələn,  qərarlar  qəbul  etmək  hüququ  və  hüquq 
təminetmə  fəaliyyətində  rəsmi  icra  imtiyazı  sahəsində  qabaqcadan 
xəbərdarlıq  prinsiplərindən  gedir.  Digər  prinsiplər  də  mövcuddur  ki, 
bunlardan  da  üçü  ən  mühümdür;  bunlar  fəaliyyətin  fasiləsizliyi, 
iyerarxiya və müstəqillik prinsipləridir. 
Fəaliyyətin  fasiləsizliyi  prinsivi
  ümumi  (ictimai)  xidmətlərdə  həmişə 
fəaliyyət göstərmə deməkdir. Bu ideya inzibati hüququn öz mahiyyəti və 
ümumi  (ictimai)  xidmət  anlayışı  ilə  bağlıdır.  Əgər  xidmətə  ümumi 
üstünlük  verilirsə,  bu,  onun  vacibliyinə  və  ictimai  faydalılığına  görə 
edilir.  Bunlardan  da  belə  nəticəyə  gəlmək  olar  ki,  onun  fəaliyyətində 
fasiləsizlik də təmin olunmalıdır. 
Məhkəmə  praktikasında  bu  prinsiplərə  istinadən  dövlət 
qulluqçularının,  agentlərinin  və  konsessiyaçılannın  fəaliyyətləri  ilə 
əlaqədar bir sıra qərarlar qəbul edilmişdir. 
Agentlər,  yəni  qulluqçular  və  yaxud  sözün  geniş  mənasında 
dövlət məmurları özlərinin iştirakı və fəaliyyəti ilə ümumi (ictimai) 
126 

---

xidmətin  fasiləsiz  fəaliyyətini  təmin  etməli  olan  fiziki  şəxslərdir. 
Əvvəllər hakimlər belə hesab edirdilər ki, fasiləsizlik prinsipi tətil hüququ 
ilə  qətiyyən  bir  araya  sığmır  və  məhkəmə  praktikasının  bütün  dövlət 
funksionerlərinə tətil elan etməyi qadağan etməsinin səbəblərindən biri 
də bu idi. 
1946-cı  il  Konstitusiyasının  qəbul  edilməsilə  bağlı  olaraq  belə 
vəziyyət öz formasını saxlaya bilməzdi və Dövlət Şurası Deasm işinə dair 
7  iyul,  1950-ci  il  tarixli  qərarında  belə  bir  nəticəyə  gəldi  ki. 
Konstitusiyanın  preambulasmda  təsdiq  edilmiş  tətil  hüququ  prinsipini 
ümumi (ictimai) xidmətlərin fəaliyyətinin fasiləsizliyi prinsipi ilə (həmin 
prinsipi əvvəl irəli sürüldüyü şəkildə götürməklə) uzlaşdırmaq lazımdır. 
Konsessionerlərə  münasibətdə  fasiləsizlik  prinsipi  inzibati 
müqavilələr nəzəriyyəsinə, Bordo şəhərindəki işıqlandırma qurğuları Baş 
şirkətinin işinə dair Dövlət Şurasının 30 mart, 1916-cı il tarixli qərarında 
irəli  sürülmüş  gözlənilməz  hallardan  sığorta  anlayışının  tərkib  hissəsi 
kimi  daxil  olur.  Sahibkar  və  yaxud  şirkət  ümumi  (ictimai)  xidmət 
vəzifəsini konsessiya qaydasında yerinə yetirir, əhaliyə qaz verilməsini 
təmin  edir  və  bu  zaman  onlar  bunu  müəssisənin  müəyyən  rentabelliyə 
nail olmasına imkan verən tariflərin köməyi ilə edirlər. Bu halda başlıca 
tariflər saxlanılır, maya dəyəri isə artır. Bundan asanlıqla nəticə çıxarmaq 
olar ki, müəssisə daha mənfəət əldə etməyəcək və zərərə düşəcəkdir. Bu 
məqamda  onun  zərərlə  işləyən  müəssisələri  adi  üsula  əl  atmaqla 
müəssisənin xidmətinin fəaliyyətini dayandırırlar. Lakin ümumi (ictimai) 
xidmətin fəaliyyətinin bu cür dayandırılmasına yol vermək olmaz. Dövlət 
Şurası  bu  zaman  belə  bir  qərara  gəldi  ki,  ümumi  xidmətin  fasiləsiz 
fəaliyyətinin  təmin  olunması  üçün  administrasiya  konsessionerin 
şəxsində  müəssisəyə  kompensasiya  ödəməli  və  maya  dəyərinin 
artmasının  neqativ  nəticələrini  (heç  olmazsa  qismən)  öz  üzərinə 
götürməlidir. 
Bu cür məhkəmə praktikası fasiləsiz qaz təchizatının verilməsini 
nəzərə alaraq, belə qaydanı qəbul edir.