Azərbaycan respublikasi səHİYYƏ naziRLİYİ azərbaycan tibb universiteti S. A. Gürzəliyev

Gigiyenik və sanitar-texniki tədbirlər.Kollektiv və fərdi 
mühafizə vasitələri
. Bunlara xammalların standartlaşdırılması,
işçi zonasında hava mühitinin vəziyyətinə istehsalat nəzarətini 
aparılması, planlaşdırma növlərindən istifadə olunması,
otaqların və avadanlıqların erqonomik cəhətdən düzgün
yerləşdirilməsi daxildir.
 
Kimyəvi amillərin təsiri zamanı gigiyenik kriteriyalar və 
əmək şəraitinin sinifləri
“işçi mühiti faktorlarının və əmək 
proseslərinin qiymətləndirilməsi üzrə 2.2.2006-05 nömrəli
normativ sənədinə əsasən qiymətləndirilir.
Gigiyenik qiymətləndirmə və əmək şəraiti siniflərinin 
təyini zamanı – işçi zonası havasında zərəli maddələrin 
miqdarına nəzarətin aparılması zamanı bu, maksimal YVK-ya 
uyğun olaraq , orta növbə YVK-ya nəzarət işləri ( R2.2.2006-
05, əlavə 9-da verilmişdir) isə rəhbərliyə əsasən aparılır. 
Yuxarıda göstərilən müvafiq rəhbərlikdəki əlavələrdə 
eyni istiqamət üzrə təsir edən maddələr sadalanır(əlavə 1), kəskin 
zəhərlənmə törədəbilən maddələrin siyahısı(əlavə 2) verilib, 
istehsalat proseslərində insanlar üçün kanserogenlik təşkil edən 
maddələrin siyahıs(əlavə 3), insanların reproduktiv sağlamlığı 
üçün təhlükəli olan maddələrin siyahısı(əlavə 4), allergenlərin 
siyahısı(əlavə 5), tənəffüs yolları və dəri üçün təhlükəli olan 
maddələrin siyahısı(əlavə 6) verilmişdir ki, onların havadakı 
konsentrasiyasının gigiyenik cəhətdən qiymətləndirilməsi vacib 
əhəmiyyət kəsb etdiyi üçün sağlamlaşdırıcı proqram və 
tövsiyyələr verilmişdir.Şübhəsiz ki, kimyəvi maddələrin 
toksikoloji qiymətləndirilməsi üzrə yeni-yeni məlumatlar əldə 
etməklə, 
bu 
siyahı 
optimallaşdırılacaqdır.Zəhərlənmənin 
profilaktikasında 
işçilər 
üçün 
rasional 
gətirici-sorucu 
ventilyasiyanın təşkil edilməsi vacib rol oynayır. 
Texnoloji 
proseslərin 
və 
avadanlıqların 
hermetikləşdirilməsi, zəhərli maddələrin əvəz edilməsi yerində 

---

36 
mümkün deyil.Onda bu mərhələ kompleks vasitələrin 
avtomatlaşdırılması ilə yerinə yetirilir.Hava mühitində təhlükəli 
maddələrin konsentrasiyasının yüksəlməsinin qarşısının alınması 
üçün siqnalizasiyanın tətbiq edilməsi nəzərdə tutulur. 
Zəhərlənmənin profilaktikasında qazdan xilasetmə çağırış 
xidməti(stansiyası və yaxud məntəqəsi) vacib rol oynaya bilər. 
Fərdi 
mühafizə 
vasitəsi 
son 
dərəcə 
vacibdir.Bunlar:süzücü və təcrid edici tipli əleyhqazlar, mühafizə 
kostyumları, kremlər, xüsusi ayaqqabı, xüsusi gözlüklər.