Azərbaycan respublikasi səHİYYƏ naziRLİYİ azərbaycan tibb universiteti S. A. Gürzəliyev

4.İnhalyasyon zəhərlənmə ehtimalı əmsalı (İZEƏ) 
 
C
20
/CL
50
nisbəti ilə ifadə olunur ki, burada C
20
-20
0 
C ilə 
maddənin maksimal hədd konsentrasiyası, CL
50
- heyvanlar üçün 
(ən çox ağ siçanlar) 2 saatlıq təsir müddətində (120 dəq) orta ölüm 
konsentrasiyasıdır. Beləliklə, İZEƏ –kəskin zəhərlənmə 
təhlükəsinin iki vacib göstəricisini : maddənin ən böyük bioloji 
effekt törədən uçuculuğunu və konsentrasiyasını özündə 
birləşdirir. 

---

31 
Maddənin 
doydurucu 
konsentrasiyası 
otaq 
temperaturunda nə qədər yüksək və orta öldürücü konsentrasiya 
azdırsa(İZEƏ-nin qiyməti çoxdur), bir o qədər kəskin 
zəhərlənmənin inkişaf etmə ehtimalı mümkündür. 
Maddənin təhlükəliliyinin qiymətləndirilməsi zamanı 
kəskin toksiklik göstəriciləri ilə deyil, xroniki zəhərlənmənin 
inkişafının təhlükəlilik dərəcəsində nəzərə alınır. 
Bu kəskin və xroniki təsir zonası və təsirin keyfiyyət 
göstəricisinə aid olan məsələn, ən təhlükəli olanı mutafen 
formalı, uzaq nəticələr, kanserogen təsir, kişi və qadın 
orqanizminə olan reproduktiv təsir və s. ola bilər. 
Sənaye 
zəhərlərinin 
qiymətləndirilməsi 
zamanı 
toksikiliyin təkcə yuxarı göstəricilərinin təyin edilməsi deyil,
həm də təsir həddi göstəricilərinin təyin edilməsi də vacibdir. 
Orqanizmin 
bütövlüyü 
səviyyəsində 
fizioloji 
reaksiyalarda fiziooloji həddən kən ara çıxa bilən, bioloji 
göstəricilərdə dəyişiklik törədə bilən minimal dozadır. 
5.Kəskin təsir həddi (Lim
ac
)
– orqanizmin bütövlüyü 
səviyyəsində, bioloji göstəricilərdə fizioloji reaksiyalarda 
uyğunlaşdırıcı həddən kənara çıxa bilən dəyişiklik törədə bilən 
minimal dozadır.