Azərbaycan respublikasi səHİYYƏ naziRLİYİ azərbaycan tibb universiteti S. A. Gürzəliyev

1.Mənşəyinə görə: 
1.1.
Təbii mənşəli toksikantlar 
1.1.1.Bioloji təbiyətlilər 
1.1.1.1.Bakterial toksinlər 
1.1.1.2.Bitki zəhərləri 
1.1.1.3.Heyvan mənşəli zəhərlər 
1.1.2.Qeri-üzvi birləşmələr 
1.1.3.Qeyribioloji mənşəli üzvü birləşmələr 
1.2
Sintetik toksikantlar 
2. İnsanların istifadə etməsinə görə: 
2.1 Kimyəvi sintez inqredientləri və xüsusi istehsalat növləri 
2.2.Pestisidlər 
2.3.Dərmanlar və qida əlavələri 
2.4.Kosmetika 
2.6.Yanacaq və yağlar
2.7.Həlledicilər, rəngləyicilər, yapişqanlar 
2.8.Kimyəvi sintezli əlavə məhsullar, qarışıqlar və tullantılar
3.Təsir şəraitinə görə: 
3.1.Ətraf mühit çirkləndiriciləri (hava, su, torpaq, ərzaq) 
3.2.Peşə (istehsalat) toksikantları 
3.3.Məişət toksikantları 
3.4.Zərərli vərdişlər və ondan asılılıqlar (tütün, alkoqol, narkotik 
vasitələr, dərmanlar və s.) 
3.5.Xüsusi təsir şəraitində təsiri zamanı zərərli amillər 
3.5.1.Qəza və fəlakət mənşəli təsirlər 
3.5.2.Döyüş zəhərləyici maddələr və təxribat agentləri 
 
 

---

16 
4.Toksiki təsirinə əsasən üstünlük təşkil etməsinə görə : 
4.1. Mərkəzi, periferik və vegetativ sinir sistemini zədələməsi -
karbohidrogenlər, karbon sulfid, tetraetilqurğuşun, FÜB, civə,
manqan. 
4.2. Hematotoksiki - Hemoqlobin və eritrositlərin miqdarını 
azaldan, qanın tərkibini dəyişən - benzol, CO, qurğuşun. 
4.3.Hepatotoksiki, qaraciyərin zədələnməsini törədən – 
Xlorlaşdırılmış 
və 
bromlaşdırılmış 
karbohidrogenlər,
nitrobenzol, arsen birləşmələri, fosfor, selen. 
4.4.Nefrotoksiki, böyrəklərin parenximasını zədələyən - 
Süleymani, ağır metallar, FÜB, xlorlu karbohidrogenlər. 
4.5.Tənəffüs orqanlarını zədələməsinə görə üstünlük təşkil 
edənlər- Silisium 2 oksid, asbest.