Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRİ h I azərbaycan döVLƏt pedaqoji universiteti
Yüklə 175,75 Kb.
|
|
§3. Məzmun xətləri
Yem Təhsil islahatı ilə əlaqədar məktəb riyaziyyatı kursuna yeni termin- lər daxil edilmişdir. Onları nəzərdən keçirək. Məzmun xətti nədir? Kurikulumda həmin anlayışa belə tərif «Məzmıın xətti - fənn üzrə ümumi təlim nəticələrinin reatlaşdırılmasını etmək üçün müəyyən edilən məzmunun zəruri hissəsidir» verilir: təmin Bu tərif bir qədər mücərrəd şəkildə verilmişdir. Lakin onu daha sadə və ümumi şəkildə ifadə etmək olar. Məzmun xətti - əslində riyaziyyatdan ənənə- vi tədris proqramında eynıcinsli bölmələrin (mövzuların) 1 sinifdən XI sinfə qədər davam edən spiralvarı düzülüşü deməkdir. Məsələn, ədəd anlayışıvə hesab əməli anlayışı I sinifdən (əslində bağça təlimindən) başlayır və X! siııfə qədər davam edir. Bu düzülüş məhz spiralvarı olub, konsentrik deyil Çünki, 1 sinifdə 10 dairəsində nömrələmə və toplama, çıxma əməlləri öyrədilir. Bu iş 20 dairəsində davanı edir. Deməli, tədricən ədəd anlayışı (həm də nömrələmə) genişlənir. sinifdə həmin proses 100 dairəsində davam etdirilir, lakin şagirdlər həm də yazılı toplama və çıxına ilə tanış olur, əlavə olaraq yeııi əməllərlə vurma və bölmə ilə tanış olurlar.
sinifdə həmin işin məzmununa (ədədlər dairəsi l000-ə qədər genişlənir) həm də yazılı vurma və bölmə əməlləri daxil edilir. Bundan əlavə, ədəd anlayışı inkişaf etdirilir, şagirdlər hissə və sadə kəsrlərlə (yeni ədədlə) tanış olurlar. sinifdə milyon dairəsində dörd hesab əməli (yazılı hesablama) davam etdirilir. V-Vl siniflərdə şagirdlər rasional ədədlər və onlar üzərində əməlləri öyrənirlər. VII-VIII siniflərdə şagirdlər rasional ədədlər və onlar üzərində altı əməli öyrənirlər: 4 hesab əməli, qüvvətə yüksəltmə və kökalma. IX-X siniflərdə ədəd anlayışı inkişaf etdirilir, irrasional ədəd anlayışı da- xil edilir və şagirdlər 4 hesab əməli, qüvvətə yüksəltmə, kökalma, loqarifmlə- mə və potensiallama ilə tanış olurlar. Beləliklə, I-Xl siniflərdə natural ədədlərdən başlayaraq, ədəd anlayışı həqiqi və kompleks ədədlərə qədər inkişaf etdirilir. Kurikulumda qeyd olunur ki, «məzmun xətləri müəyyən mənada bütün siniflərdə dəyişməz qalır. Lakin təlim prosesində məzmun xətlərinin hər birin- dəki məzmunun sadədən mürəkkəbə doğru dəyişməsi, dərinləşməsi və genişlənməsi baş verir. Fənnin məzmununa daxil olan hər hansı bir anlayış və ya bacarıqlar yalnız bir məzmun xətti çərçivəsində məhdudlaşmır. Məzmun xətləri müəyyənləşdiriiərkən, nəzərdə tutulur ki riyaziyyat təlimində siniflər üzrə onların hər birinə eyni dərəcədə əhəmiyyət verılir» [20: 57] Göründüyü kimi, «Ədədlər və əməllər» məzmun xətti riyaziyyatın orta məktəb kursu (I-X1 siniflər) üzrə riyazi məzmunu etibarilə genişlənir, dərinləşir və bu düzülüş spiralvarı düzülüşdür. Kurikulumda orta məktəbin riyaziyyat kursunu 5 məzmun xətti özündə əks etdirir Həmin məzmun xətləri bunlardır: 1 Ədədlər və əməllər Cəbr və funksiyalar Həndəsə Ölçmələr Statistika və ehtimal Bu məzmun xətlərini I-IV siniflərin riyaziyyat kursunda təmsil olunmasına görə şərti olaraq iki qrupa ayırmaq olar:
qrupa «Ədədlər və əməllər» və «Həndəsə» məzmun xətlərini aid etmək olar, çünki kursun aşkar məzmununu ifadə edirlər. qrupa qalan üç məzmun xəttini aid etmək olar və bunlar məktəbin riyaziyyat kursunda sanki qeyri-aşkar şəkildə ifadə olunmuşdur. Çünki bu məzmun xətləri müstəqil olmayıb, digər bölmələrin tərkibində əlaqəli şəkildə verilir. Yüklə 175,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|