Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏt pedaqoji universiteti aysu əSƏdova elçİN QIZI azərbaycan diLİ DƏrsliKLƏRİNDƏ MƏtnləRİn vəTƏNPƏRVƏRLİk təRBİYƏSİ baximindan məzmun təHLİLİ

NƏTİCƏ

Dövrümüz özünün mürəkkəb və qarışıq sosial-iqtisadi, mədəni durumu ilə seçilir, fərqlənir. İnsanların bir-birinə yadlaşması, tənhalıq problemi, laqeydlik, vərdiş etdiyimiz qaydaların pozulması, ənənəvi ailə model­lərinin dəyişməsi, ailə­daxili gərgin­liklər, sosial mediyanın hər kəsin iç dünyasına birbaşa daxil olması, qlobal­laşmanın gətirdiyi aşkar sərbəst davranış uşaqların, gənclərin, eləcə də böyüklərin şüuruna müəyyən təsirlər göstər­miş, fərqli sosial baxışlar formalaş­dır­mışdır. Bunlar da tədris fən­lə­rinin qarşısında həlli vacib olan yeni problemlər qoyur.

Bu mənada orta məktəblərdə Azərbaycan dili fənninin tədrisi şagirdlərin təlim fəal­lığının artırılması, onlarda milli və bəşəri dəyərlərin formalaşdırılması, vətənə sevginin, dövlətimizin yüksək tutduğu ali dəyərlərə hörmət aşılanması, şəxsiy­yətin mənəvi tərbiyəsinin təşkil edilməsi baxımından xüsusi əhəmiy­yət daşıyır. Şagird­lərin bilik və bacarıqlarının formalaşmasında lazımi fənn materi­allarının seçi­lərək dərs­liklərə daxil edilməsi, böyüyən nəslə qədərincə öyrədilməsi xüsusən indiki mürəkkəb mədəni-ideoloji fikir mübarizələri çağında xüsusi zərurətə çevril­mişdir. Yaddaş məktəbindən təfəkkür məktəbinə, ənənəvi təhsil proq­ram­ların­dan yeni fənn kurikulumlarına, yeni təlim üsul və formalarına keçidi zərurətə çevrilmiş müasir ictimai şüur və sosial münasibətlər hər bir tədris fənni kimi Azərbaycan dili üçün də yeni yol starategiyasını müəyyənləşdirmişdir.

Diplom işində yuxarıdakı məqamlarla əlaqəli yanaşmalar təhlil edilmiş, araş­­dırıl­mışdır. Azərbaycan dilindən fənn kurikulumunda təlim tərbiyə məsələləri, mətnin məzmun təhlili anlayışı, mövzu baxımından 8-ci sinif Azərbaycan dili dərsliyinin təhlili, mövzu baxımından 8-ci sinif Azərbaycan dili dərsliyi üzrə metodik vəsaitin təhlili kimi məsələlər tədqiq edilmişdir.

Tədqiqat işi zamanı müəyyən olunmuşdur ki,şagirdlərdə vətənpərvərliyin, milli-mənəvi dəyərlərin formalaşdırılması baxımından dərslik qənaətbəxş hesab oluna bilər. Dərslikdəki mətnlərdən əlavə, tapşırıqların da bəzilərinin bu yöndə qoyulması, şagirdlərə nəzəri biliklərlə yanaşı, bu tip dəyərlərin aşılanması müsbət bir haldır.

Ancaq, düşünürük ki, gələcək nəslin vətənə, milli dəyərlərə, milli dövlətçilik ənənələrinə sadiq yetişməsini təmin etmək üçün, onlarda yüksək mənəvi dəyərlər formalaşdırmaq üçün dərslikdəki vətənpərvər mövzuların artırılmasına ehtiyac var.

Gələcəkdə Azərbaycan dili dərsliklərinin bu yöndə daha da təkmilləşərək yüksək səviyyədə çap olunacağına əminik.