Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki döVLƏt universiteti

I FƏSİL

KOMPÜTERDƏN İSTİFADƏNİN KİÇİKYAŞLI MƏKTƏBLİLƏRİN SAĞLAMLIĞINA TƏSİRİ

1.1. Problem üzrə məktəbdə mövcud vəziyyət

Məktəbin vəzifəsi böyüyən nəslə elmlərin əsasları haqqında dərin və möhkəm biliklər vrilməsindən, lazımi vərdiş və bacarıqların yaradılmasından, əsl vətəndaşlıq dünyagörüşünün formalaşmasından ibarətdir. Eyni zamanda məktəb sağlamlaşdırıcı rolu həyata keçirilməlidir. Cəmiyyət böyüyən nəslin sağlamlığı üçün məktəbdə biliklərin hansı dəyərə əldə edilməsinə laqeyd ola bilmək. Müasir təhsil yeni informasiya texnologiyaları sahəsində sürətlə inkişaf edir. Komputerləşdirmə müxtəlif fənn sahələrində şagirdlər tərəfindən müəyyən biliyin alınmasında əsas istiqamətlərdən biri oldu. Bu gün məhz kompüter sistemləri və mültimedia qurğuları dərs və dərsdənkənar vaxtda uşaqların təhsillə bağlı mühüm məsələlərin həllində fənn müəlliminə əsaslı kömək edir.

Beynəlxalq və milli təcrübə göstərir ki, təhsil sistemində müxtəlif mühüm dəyişikliklər müəllimin professional fəaliyyətində keyfiyyət dəyişiklikləri olmadan həyata keçirilə bilməz.

Yeni informasiya texnologiyalarının spesifikası onların istifadəçilərə mühüm imkanların verilməsindədir. Kompüterlərdən istifadə fənnə, mövzuya marağı gücləndirir, müəllimə vaxta qənaət etmək imkanı verir. Diskdə əvvəlcədən hazırlanmış öyrənilən mövzunun planı, zəruri terminlər, semlər, suallar yazılır. Onların təsviri monitorların displeylərində göstərilir.

Qeyd etmək lazımdır ki, İnsanın həyatında baş verən kompüterləşmə prosesi ilə əlaqədar olaraq orqnizmə, fiziki və psixi sağlamlığına onun təsiri haqqında suallar meydana çıxır. Məktəblilərin sağlamlığına kompüterin təsirinin öyrənilməsinə xüsusi diqqət yetirilməlidir. Ətraf mühitin amillərinə uşaq orqanizminin böyük həssaslığı müəyyənləşdirilməlidir. Uşaq orqanizminə təsirin nəticəsi özünü bir neçə ildən sonra göstərə bilər. Kompüterdən istifadə edənlərin peşə xəstəliyinin mümkün ola bilən dairəsini müəyyən etmək üçün, onların profilikaktikasının, diaqnostikasının və mülicəsinin metodlarının işlənib hazırlanması üçün tədqiqatların aparılması vacibdir.

Məktəblərdə apardığımız müşahidələr göstərir ki, ibtidai siniflərdə təlimin texniki vasitələri, əyani, canlı obyektlər üzərində fəal təlim metodları ilə təşkil edib keçirən öz işlərinə məsuliyyətlə yanaşan müəllimlərimiz vardır. Bu müəllimlərin əksəriyyəti dərslərin müasir baxımından təşkilində, keçirilməsində qarşıya qoyulmuş məqsədə nail olunmasına çox məsuliyyətlə yanaşırlar. Belə dərslərin daha səmərəli, yeni variantlarının axtarmağa səy edir, qabaqcıl təcrübəni öyrənir və öz işlərini yaradıcılıqla tədbiq edirlər. Nəticədə belə müəllimlərin şagirdlərinin bilikləri tam olur, bacarıqlı müasir tələblərə cavab verir. Onu da müəyyənləşdirmişik ki, bir sıra məktəblərdə ibtidai siniflərdə dərslərin tədrisi aşağı səviyyədədir, dövrün tələbinə cavab vermir. Bu hərşeydən əvvəl ondan irəli gəlir ki, ibtidai sinif müəllimlərinin çoxu hələ də köhnə qayda ilə işləyir, müasir təlim üsullarından, dərsin tərbiyəvi imkanlarından istifadə etmir, qabaqcıl təcrübədən faydalanmır, zəngin kabinetlərin, əyani vəsait və təlimin texniki vasitələrinin əhəmiyyətini qiymətləndirmirlər. Buna görə də bəzən şagirdlərə dərin bilik vermirlər və nəticədə təhsilin praktik istiqaməti aşağı olur.

Kompüterləşmə tərəqqidə olan hər bir müasir cəmiyyətin əsas hərəkətverici komponentlərindəndir. Özü də cəmiyyətin bütün sahələrində informasiya texnologiyalarının əsas rol oynadığı bir dövrdə bu gerçəkliklərin heç cür yaxa qurtarmaq olmaz. Son illərin təcrübəsi göstərir ki, ibtidai sinif müəllimlərinin tədrisi kompüter texnologiyasının tətbiqi nəticəsində xeyli asanlaşır, mənimsəmənin keyfiyyəti xeyli yaxşılaşır və yüksəlir. İbtidai sinifdə tədris olunan fənnlərinin tədrisində kompüterin köməyi ilə müxtəlif mövzuların öyrnilməsi asanlaşır, təcrübələrin aparılmasına, əyaniliyinə və uyğun mövzuya keyfiyyətlə daha dərin yiyələnməyə imkan yaranır.

Axtarışlarımızın məqsədi kiçikyaşlı məktəblilərin sağlamlığına kompüterin təsirinin öyrənilməsidir. Tədqiqatın əsas metodlarından biri dəkiçikyaşlı məktəblilərlə anket sorğusu keçirmək, nəticələri həll etmək, şagirdləri kompüterdən istifadə zamanı meydana çıxan zərərli amillərlə tanış etmək idi.

Kompüter qarşısında oturan insana ziyan gətirən amillər:

Uzun müddət oturaq vəziyyət;

Elektromaqnit şüalanma;

əl oynaqlarının yüklənməsi;

görmə qabiliyyətinin yüklənməsi;

məlumatların itirilməsi zamanı həyəcan;