Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ sumqayit döVLƏt texniKİ kolleci «Sahə texnologiyasının əsasları»

 
Azotlu gübrələr. 
Azotlu gübrələr amonyaklı, nitratlı, amonyak - nitratlı və amidli gübrələrə
bölünür. Amonyaklı gübrələrdə azot NH
4
+
kationu formasında ( amonium sufat
( NH
4
)
2
SO
4
), nitratlarda NO
3
-
anionu formasında ( Kalsium nitrat Ca(NO
3
)
2
və ya
natrium nitrat NaNO
3
), amonyak - nitratlarda - NH
4
-
kationu və NO
3
-
anionu
formasında (amonium nitrat və ya amonyak selitrası NH
4
NO
3
), amid gübrələrində
NH
2
qrup formasında ( karbamid - [CO(NH
2
)
2
] ) olur. Bütün aot gübrələri suda
yaxşı həll olur və bitkilər tərəfindən yaxşı mnimsənilir, ancaq yağış və suvarma
zamanı asanlıqla torpağın dərinliklərinə keçir. Ən çox yayılan azot gübrəsi
amonyak selitrasıdı. NH
4
NO
3
Ammonyak selitrasında amonyak və nitrat formasında 35% N var. Ağ və
bəzən sarımtıl rəngli kristaldır. Amonyak selitrası 2 növdə buraxılır. A növü - 
kiçik kristal şəklində tərkibində 34,8% N və H
2
O 0,5% - dən çox olmamalı. B
növü - dənəvər kristal şəklində tərkibində 34,2% N və H
2
O 0,4% - dən çox
olmamalıdır. Amonyakın selitrasının bir sıra mənfi xassələridə var. O
hidroskopikdir və asan yapıxır, qızdırma zamanı parçalanır, quru toz şəklində
duzu isə partlayış təhlükəlidir. Selitranın hidroskopikliyi və yapıxması onu

---

30 
dənəvərləşdirdikcə, narın əzilmış az hidroskopik əlavələr misal üçün əhəg əlavə
etdikdə azalır. 
Amonyak selitrası gübrə kimi istifadə etməklə yanaşı ondan partlayıcı
maddələrin istehsalındada istifadə olunur. Partlayış təhlükəli olması onun gübrə
kimi istehsalını mürəkkəbləşdirir. Amonyak selitrası aşağıdakı reaksiya ilə alınır. 
HNO
3
+ NH
3
= NH
4
NO
3 
+ Q 
Amonyak selitrasının texnoogiyası göstərilən istiqamətlərdə müasirləşdirilir. 
1. Məhulun fiziki xassələrinin yaxşılaşdırılması. 0,4% nəmliyi olan gübrənin
alınması. 
2. Daha yüksən qatılıqlı HNO
3
- dən istifadə olunması. 
3. Qurğunun məhsuldarlığının artırılması.