Azərbaycan respublikasinin ümumtəHSİl məKTƏBLƏRİ ÜÇÜn biologiya fəNNİ kurikulumu

 
“Akvarium” un keçirilməsinin 2-ci variantı: 
“Daxili dairənin” iştirakçıları müəllimin təklif etdiyi problemi müzakirə 
edir və birinci variantdan fərqli olaraq iştirakçılar bu zaman yalnız problemin 
“leyhinə” olan dəlilləri söyləyirlər. 
Digər qrupun üzvləri xarici dairədə stullarda əyləşirlər,dəlilləri dinləyir, 
yazıya alır, təhlil edir, öz əks dəlillərini hazırlayırlar.15-20 dəqiqədən sonra 
diskussiya dayandırılır, xarici və daxili dairədən olan şagirdlər öz yerlərini 
dəyişirlər. Onlar əvvəlki iştirakçıların dəlillərini təkzib etmək üçün diskussiya 
aparırlar. 
Burada qrupların vahid fikrə gəlməsi önəmli deyil. 
Biologiyada bir sıra problemlər müzakirə oluna bilər. Məsələn: İrsi 
xəstəliklərin, ətraf mühitin çirklənməsinin qarşısının alınması yolları 
 

---

34 
1 
1 
 Venn diaqramı 
 
 
 
 
 
 
 
Əşya və ya hadisələri müqayisə etmək, onların oxşar və fərqli cəhətlərini
müəyyənləşdirmək üçün bu üsuldan istifadə olunur. 
Venn diaqramından istifadə prosesi aşağıdakı mərhələlər üzrə aparılır. 
1. Müqayisə olunacaq əşya və hadisələr müəyyənləşdirilir. 
2. Kəsişən dairələr çəkilir (ortada yazmaq üçün yer saxlanır). 
3. I və III dairədə müqayisə olunacaq obyektlər qeyd olunur. 
4. Şagirdlər təlimatlandırılır (təlimatda nəyin müqayisə olunacağı və 
dairələrdə oxşar və fərqli cəhətlərin necə qeyd olunacağı barədə 
danışılır). 
5. Müqayisə olunan obyektlər təsvir edilir (fərqli cəhətlər sağ və sol 
tərəfdə, oxşar cəhətlər kəsişmə dairəsində qeyd olunur). 
6. Müqayisə nəticəsində fikirlər ümumiləşdirilir. 
Məsələn: 
Vərəm və qripə aid oxşar və fərqli cəhətləri müqayisə etmək üçün Venn 
dioqramından istifadə oluna bilər.
Eyni zamanda eyni tipə aid heyvanların müxtəlif 
siniflərinin müqayisəsi, müxtəlif bitki şöbələrinin, siniflərinin və fəsilələrinin 
müqayisəsi aparıla bilər. 
Ziqzaq 
Bu üsul mətnin məzmununun qısa müddət ərzində şagirdlər tərəfindən 
mənimsənilməsinə imkan yaradır. 
Şagirdlər dörd nəfərlik qruplara bölünür (əsas qrup). Qruplardakı şagirdlər 
yenidən nömrələnir.Hər qrupdakı eyni rəqəmli şagirdlərdən yeni qrup (ekspert 
qrupu) yaradılır. 
Öyrəniləcək mətn qrupların sayı qədər hissələrə bölünür və ekspert 
qruplarına verilir. 
Ekspert qrupları onlara verilən hissəni oxumalı və məzmununu qavramalı 
və öz əvvəlki qrupuna qayıdaraq öyrəndiyi hissəni onlara danışmalıdır. 
Müəllim informasiyanın dəqiq verildiyinə əmin olmaq üçün suallar verə 
bilər. Məsələn: Biologiya dərslərində bu üsuldan geniş istifadə oluna bilər. Hər 
hansı canlının quruluşunu, irsi xəstəliklər və onların qarşısının alınması yollarını, 
qlobal ekoloji problemləri, dərman bitkilərini, yoluxucu xəstəlikləri və s. bu 
üsuldan istifadə etməklə tədris etmək daha səmərəli ola bilər.