Azərbaycan respublikasinin ümumtəHSİl məKTƏBLƏRİ ÜÇÜn biologiya fəNNİ kurikulumu

VI sinif 
Mövzu: Qaraciyər sorucusu.
Standart: 1.1.2.Canlıların quruluşunu təsvir edir. 
4.1.1. Canlıların ətraf mühitlə və bir-birilə əlaqəsini izah edir. 
Məqsəd:
Qaraciyər sorucusunun quruluşunu şərh edir. 
Qaraciyər sorucusunun canlılara təsirini şərh edir. 
İş forması: kollektivlə, qruplarla. 
İş üsulu: Beyin həmləsi, klaster, Venn diaqramı. 
Resurslar: Dərslik, flipçat, iş vərəqləri, marker, tablo, İKT vasitələri 
İnteqrasiya: İnf.1.2.3. 
Dərsin gedişi 
1) Motivasiya: lövhədə (adi yaxud elektron) labirint “Tayını tap” 
Müəllim:
- Bu orqanizmlər bir-birilə necə əlaqəlidir? (Parazitizm) 
- Parazitizm nədir? 
(Canlıların qarşılıqlı münasibətinin bir formasında əgər bir canlı digər 
canlıda yaşayırsa və onun hüceyrələri və hazır üzvi maddələri ilə qidalanırsa həmin 
canlı – parazit, digəri isə - sahib adlanır)
Tədqiqat sualı: Parazit qurdların hansı xüsusiyyətləri vardır? Qaraciyər 
sorucusu canlılara necə təsir göstərir ? 

---

40 
Tədqiqatın aparılması:
Şagirdlər qruplara bölünür və onlara iş vərəqləri verilir 
1) Dərslikdəki mətni oxuyun və cədvəli doldurun: 
Qaraciyər sorucusu 
1.Aralıq sahib 
2. Əsas sahib 
3. Zədələnmiş 
orqan 
4. Yoluxma yolları
2) Dərslikdəki mətni oxuyun və cümlələri tamamlayın: 
__________sorucusunun yumurtasının inkişafı üçün onun ______ düşməsi 
və burada
____________olması vacibdir._________onun I sürfəsi-________________ 
çıxır, ilk parazitlik etdiyi canlıda-________________ o inkişaf edir və 
çoxalır. Parazitlik etdiyi aralıq sahibini _______________ sürfələr kimi 
aktiv üzərək tərk edir. Sonra onun üzəri qalın qabıqla örtülərək 
_____________çevrilir. Əsas sahib - _______________ parazitin 

---

41 
______________ udduqda, onun qabığı əriyir, qan-damar sistemi vasitəsilə 
_______________düşür, orada yetkin hala çatır. Parazit əsas sahibdə 
______________xəstəliyini törədir.
3) Dərslikdəki mətni oxuyun və aşağıdakı mətndə düzgün olan cümlələri 
seçin: 
 Yastı qurdların hamısının dəri-əzələ kisəsi var. 
 Bütün yastı qurdlar inkişaf etmiş duyğu orqanlarına malikdirlər. 
 Arxa bağırsaq və anal dəlik yastı qurdların həzm sisteminə xasdır 
 Planarinin protonefridilərdən ibarət ifrazat sistemi var 
 Yastı qurdlar ayrıcinsiyyətlidirlər. 
 Planari parazitdir. 
 Sorucu qurdlar yırtıcı həyat tərzi keçırırlər. 
 Sorucuların uzun, buğumlara ayrılmış bədənləri olur. 
 Qaraciyər sorucusunun yumurtası yalnız suya düşdükdən sonra inkişaf edir.
 Yetkin qurd əsas sahibin orqanizmində inkişaf edir.
 Kiçik göl ilbizi qaraciyər sorucusunun əsas sahibi sayılır. 
 Qaraciyər sorucusu yastı qurdlar sinfinə daxildir. 
 Sormaclar sorucularda yalnız qidanın sorulmasına xidmət edir. 
 Qaraciyər sorucusunun yaratdığı xəstəlik fasilyoz adlanır.