Mezalit və ya Orta Daş dövrü e.ə. 12-ci minilikdən e.ə. 8-ci minilliyə qədər davam etmişdi. Ox və kaman ixtira edilmişdir. İnsanlar qida ehtiyatlarını artırmağa və heyvanları əhliləşdirməyə nail olmuşlar. İbtidai maldarlığın, ibtidai əkinçiliyinin əsası qoyulurdu. Beləliklə, Mezolit dövründə mənimsəmə təsərrüfatından istehsal təsərrüfatına keçidin əsası qoyulmuşdur. Bu dövr Qobustan abidəsi əsasında öyrənilmişdir. Burada insanlar təxminən e.ə. 12-ci minillikdən yaşamışlar. Ovçuluq, balıqçılıq və yığıcılıqla məşğul olmuşlar. Əmək alətləri kiçik ölçülü-mikrolit, həndəsi formalı, gəzli, üçkünc, kəsici və s. olmuşlar: sümükdən biz, ox ucu, balıqçılıqda istifadə olunan alətlər, cilalanmış, dişli lövhələr düzəldilirdi. Qobustan qayalarında ovsun-totem inamları, dini ayinləri, ov səhnələrini əks etdirən rəsmlər, qadın və müxtəlif heyvan rəsmləri təsvir edilmişdir. Mezolit dövründə insanlar axirət dünyasına inanmış, dəfn zamanı ölülərin yanına məişət əşyaları qoymuşlar.
