“Azərbaycanın sığorta bazarında fəaliyyətin idarə olunmasının əsas problemləri” mövzusunda
Yüklə 0,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Sığorta nəzarət orqanının fəaliyyət effektivliyinin artırılması
– 2011-ci ildən başlayaraq qəbul edilmiş qanun və qərarların tətbiqi ilə bağlı bir çox işlər görüldü. Sığorta bazarınıda canlanma müşahidə edildi, sığorta işi üzrə kifayət qədər bilikli kadrlar irəli çəkilmiş, insanlara icbari sığortanın bəzi növlərinin aşılanması, maarifləndirilməsi tədbirləri gücləndirilmişdi. Proses 2016-cı ilə qədər normal axarda getsə də, 2016-cı ilin əvvəllərində Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının fəaliyyətə başlaması və ləğv edilmiş Dövlət Sığorta Nəzarəti Xidmətinin funksiyalarının yeni palataya ötürülməsi ilə durğunluq başladı. Məsələn, 2016-cı ilin yekununa qədər avtomobillərin icbari sığortası üzrə zərərlərin bilavasitə tənzimlənməsi sistemi 70 qurulmalı idi. Ancaq bu iş yarımçıq qaldı. Palatanın fəaliyyətindəki boşluqlardan daha biri də budur ki, icbari və könüllü sığortalar paralel tətbiq edilmir. İnkişafa mane olan əsas problemlərdən biri kimi sığorta mübahislərini məhkəməyə qədər həll etmək mandatlı Sığorta Ombudsmanın yaradılması təşəbbüsü də reallığa çevrilməyib. Şirkətlər tərəfindən korporativ idarəetmə prinsiplərinə əməl edilməsinə nəzarət – Fəliyyətdə şəffaflığa nail olmaq və haqsız rəqabətin qarşısını almaq üçün şirkətlər tərəfindən verilən maliyyə hesabatlarının şəffaflığına və məlumatların əhaliyə açıq şəkildə paylaşılmasına, şirkətlərdəki idarəetmənin “Sığorta fəaliyyəti haqqında” Qanunda nəzərdə tutulmuş korporativ idarəetmə prinsiplərinə uyğun tətbiq edilməsinə nail olunmalıdır. Əhali arasında sığorta mədəniyyətinin və sığorta biliklərinin aşılanması, maarifləndirici tədbirlərin gücləndirilməsi – Bu yolda inkişaf etmiş ölkələrlə yanaşı qonşu Rusiyanın və Türkiyənin təcrübələrindən yararlanmaq olar. Maariflənddirmə tədbirlərindən effektiv nəticələr əldə etmək üçün kütləvi informasiya vasitələrindən, sosial mediadan və bir növ reklam xarakteri daşıyan digər addımlardan səmərəli istifadə etmək zəruridir. Daxili sığorta bazarına xarici investisiyanın cəlb edilməsi - Xüsusi ilə inkişaf etmiş ölkələrə aid xarici şirkətlərin Azərbaycan bazarına cəlbi istər xarici kapital hesabına ümumi daxili məhsulun artırılması, istərsə də sektorda yüksək texnologiyaların tətbiqi baxımından sektorun inkişafını sürətləndirə bilər. Təbii ki, dövlət tərəfindən atılmalı olan addımlar yuxarıdakılarla kifayətlənmir. Ölkədə sığortanın inkişaf etdirilməsi üçün dövlət tərəfindən tədqiqat işləri genişləndirilməli, xüsusi inkişaf plan(lar)ı hazırlanmalı, zəruri hallarda yeni qanun və layihələrin qəbulu həyata keçirilməlidir. Təbii ki, sektorun inkişafı üçün dövlətin təkbaşına çıxış yolları axtarması o qədər də effektiv nəticə verməyəcəkdir. Bu yolda dövlətlə birlikdə sığorta qurumları da sığorta bazarının canlanması üçün müəyyən addımlar atmalı, geniş miqyaslı təkliflərlə dövlət qarşısında çıxış etməli, zəruri hallarda dövlət orqanları ilə birlikdə müəyyən tədbirlərin təşkilinə maraq göstərməlidir. Sığorta 71 fəaliyyətinin effektiv idarə edilməsi üçün şirkətlərinin atmalı olduqları addımları aşağıdakı təkliflər şəklində sıralamaq olar: Şirkətlərdə korporativ idarəetmə prinsiplərinin tətbiq edilməsi – Buraya həm Beynəlxalq Sığorta Nəzarətçiləri Assosiasiyasının “Sığortanın Əsas Prinsipləri”, həm də “Sığorta fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununda nəzərdə tutulmuş prinsiplər aiddir. Bu prinsiplərə riayət olunması şirkət fəaliyyətinin qanunvericiliyə və beynəlxalq standardlara uyğunluğu ilə yanaşı, şirkətdəki idaərəetmənin də effektivliyin artmasına yol açacaqdır. Əsas prinsiplər isə bəllidir: şəffaflıq, adillik, hesabatlılıq və məsuliyyət. Fəaliyyətin idarə edilməsində yüksək texnologiyalardan istifadə olunması – Müasir dövrdə yeni texnologiyaların tətbiqi olmadan, demək olar ki, heç bir fəaliyyət sahəsinin inkişafı mümkün deyil. Beynəlxalq sığorta bazarı ilə müqayisədə Azərbaycanın sığorta bazarında bu baxımdan gerilik müşahidə olunur. Sığorta şirkətlərinin öz fəaliyyətlərinə yüksək texnologiyaları tətbiq etməsi, müasir proqramlaşdırma dillərindən (“agile” layihə menecmenti, “kanban”, “JİT” və s.) istifadə olunması, avtomatlaşdırılmış sistemlərin qurulması həm zamandan səmərəli istifadəyə, həm də kəmiyyət və ketfiyyət baxımından əhəmiyyətli dərəcədə müsbətə doğru dəyişikliklərə apara bilər. Kadrların ixtisas səviyyəsinin artırılması – Sırf bu problem üzündən bir sıra sığorta şirkətləri müştərilər qarşısında etibarını və daxili bazarda nüfuzunu itirmişdir. Sığorta agentləri kimi digər kadrların da işə götürülməsi xüsusi imtahanlar vasitəsilə həyata keçirilməli, qəbul zamanı müraciət edənin sığorta, hüquqi və s. biliklərinin olmasına fikir verilməlidir. Kadrların fərdi inkişafı, onların ixtisaslaşma səviyyəsinin artırılması prosesi işə qəbuldan sonra da davam etməli, sığorta mütəxəssislərinə müştərilərlə psixoloji davranış qaydaları, innovativlik, kreativlik və s. kimi keyfiyyətlər aşılanmalıdır. Maarifləndirmə tədbirləri – Bazardakı potensial müştərilərin real müştərilərə çevrilməsi üçün maarifləndirmə tədbirləri müstəsna əhəmiyyətə malikdir. Bu səbəbdən 72 sığorta şirkətlərinin dövlət qurumları ilə birlikdə müəyyən tədbirlərə imza atması qısa müddətdə müsbət nəticələrini verəcək. (Əliyeva L., 2011) Statistik məlumatların və maliyyə hesabatlarının cəmiyyətə açıq elan edilməsi – Bu, həm korporativ idarəetmənin şəffaflıq prinsipini təmin edir, həm sağlam rəqabət üçün zəmin yaranır, həm də müştərilərin bu məlumatları rahat şəkildə əldə edə bilməsi nəticəsində sığorta şirkətinə olan etibarı müəyyən dərəcədə artır. Beynəlxalq şirkətlərlə əməkdaşlıqların qurulması və təcrübə mübadiləsi – Beynəlxalq təcrübənin ölkəmizdə genişmiqyaslı tətbiqi sektorun inkişafına güclü təkan verə bilər. Bu baxımdan beynəlxalq şirkətlərlə qarşılıqlı əməkdaşlıqların qurulması, mütəxəssislərin cəlbi və həmçinin mütəxəssislərin yetişdirilməsi üçün əməkdaşların qabaqcıl şirkətlərə ezam edilməsi zəruridir. Davamlı bazarın tətqiq olunması, kreativ və innovativ məhsulların təklifi – İndiki dövrdə tez-tez dəyişikliklərə məruz qalan sığorta bazarında rəqabətə tab gətirmək üçün bütün bu dəyişikliklərə çevik reaksiya vermək, bazarın davamlı tətqiqi nəticəsində yeni tələbləri aşkarlamaq və ona uyğun məhsullarla çıxış etmək zəruri əhəmiyyətə malikdir. Dövlət orqanları ilə əməkdaşlıq – Qeyd etdiyimiz və etmədiyimiz bütün problemlərin həllində sığorta şirkətləri dövlət qurumları ilə əməkdaşlığa can atmalıdır. İnsanların maarifləndirilməsi, ölkədə sığorta mədəniyyətinin formalaşması, beynəlxalq əməkdaşlıqların qurulması, ölkədə məşğulluğun və istisaslaşmanın artması – nəticə etibarı ilə Azərbaycanda sığorta sektorunda canlanmanın yaradılması üçün sığorta şirkətlərinin dövlətlə iş birliyi vacib şərtlərdən biridir. |