Азим сайланма



Yüklə 1,04 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/18
tarix16.10.2019
ölçüsü1,04 Mb.
#29359
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18
usmon azim saylanma ziyouz com


www.ziyouz.com kutubxonasi 
78
 
«
ИККИНЧИ АПРЕЛЬ» КИТОБИДАН 
1987 
 
 
* * * 
 
Мен чарчаб сенга суяндим, ҳақиқат. 
Соат бонг урмоқда, 
Гаплашайлик, кел. 
Қўрқма, 
Ўтиб кетди бир кунлик даҳшат. 
Бугун иккинчи апрел, 
Ҳақиқат, 
Иккинчи апрел... 
 
 
ОЙБЕКНИНГ УЙ МУЗЕЙИДА ЎҚИЛГАН 
ШЕЪР 
 
Бу ерга келганда 
Ишондим. 
аниқ — 
Ойбекнинг муқаддас остонасида 
ёлғон ўлса керак 
уятдан ёниб, 
киролмай шоирнинг 
шеърхонасига. 
Биламан, 
бу уйда яшайди ҳамон, 
Ойбекнинг қалбидан мерос диёнат. 
Амммо келаримда 
Ишондим — 
аён — 
шу эшик олдида 
ўлар хиёнат. 
Бу ерга келишда 
яна 
ишондим, 
икки юзи борлар кўчада қолар. 
Шоирнинг 
бронза 
кўзига боқиб, 
Шеър ўқир бир қалбу 
бир юзи борлар. 
Шоир, 
Сизга ўхшаб, 
соддалигим бор. 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
79
Ҳануз бу дунёнинг ўйини чалкаш. 
Покликнинг ёнида 
ана, 
бахтиёр — 
ёлғон таъзим қилиб, 
жилмаяр яккаш. 
Кўзимга қадалар — 
Виждон ёнида,- 
хиёнат турибди - 
соғлиги хўб соз. 
Ҳатто нутқ айтмоқчи, 
шоир шаънига, 
тилига ёғ суртиб, 
сўзига пардоз. 
Ана, 
мухлисингиз - ўйчану ғамгин 
Сиздан 
улгу олган 
ўткир кўзини. 
У нечун безовта? 
Пайқадимикан - 
Бирор бир кимсанинг 
Минг бир юзини. 
Бу гапни айтмоқчи эмасдим асли, 
Бироқ йулчилигим... 
Бу - сиздан мерос. 
Поклансин дейман-да 
одамзод насли, 
Сизнинг уйингизга келганда, 
устоз... 
Бу ердан қайтишда 
яна уйлайман, 
Ойбекнинг руҳидан мадад ол, юрак! 
Тилим тутилгунча 
Энди куйлайман, 
Тилим тутилса ҳам... 
Куйлашим керак! 
 
 
* * * 
 
Ўзингни аяма, 
Бешафқат бўлгин. 
Жонингга солиб тур гоҳида буров. 
Шунда 
Топилади 
Хоин бўлагинг — 
Унга раҳм қилма, 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
80
Қатл эт дарров. 
Ўзингни аяма, 
Бешафқат бўлгин. 
Жанг қил 
Била туриб 
Мағлубиятни. 
Шунда 
Чекинади 
Сотқин бўлагинг — 
Маҳв эт шармандани, 
Маҳв эт уятни. 
Майда-майда бўлма, 
Мудом бутун бўл, 
Ўзингни ўзингга қилмагин талош. 
Бир тан бўл, 
Бир сўз бўл, 
Битта тугун бўл — 
Фақат битта юрак, 
Фақат битта бош. 
Аммо курашларда қурбонлик расм, 
Сени ташлаб кетса, 
Сен севган ҳаёт, 
Минг битта тобутда танинг ётмасин 
Дўстларинг кўтарган 
Бир тобутда ёт. 
 
 
ЁНАЁТГАН ОДАМ 
 
Гулханнинг тафтими урилди бстга, 
Биров ўзин тортди сесканиб четга. 
 
Биров қўлин қилди юзига қалқон, 
Тескари ўгрилди битта ширин жон. 
 
Сояга чекинди бир қиз: 
— 
Ҳой ўртоқ, 
Иссиқдан тушмасин юзимизга доғ. 
 
— 
Ахир, ҳозиргина тинч эди олам, 
Қайдан пайдо бўлди бу гулхан — одам? 
 
Қандай яхши эди бугунги ҳаво! 
Шаҳарга ловуллаб чиқди бир бало... 
 
Кимдир автобусга ўзини урди, 
Кимдир магазинга йўлини бурди. 
 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
81
Мангу олов каби гуркираб, бардам, 
Кўчадан борарди ёнаётган одам. 
 
Ўтга топширганди бардошин, кўчин, 
Ҳатто айтолмасди: 
— 
Ахир, сиз учун... 
 
Ахир, ким ёнибди ўз дарди билан? 
Ёнса ҳам бўлмагай, бундай шаън гулхан. 
 
Халойиқ яқин бор, анграйма бешон! 
Сен ҳам унга қўшил! Олов бўлгин! Ён! 
 
Қўрқаяпман! Алдадим... Мангу эмас ул. 
Ҳеч кимни ёндирмай кул бўлмасин, кул... 
 
 
УЛКАН ОДАМ 
 
Улкан одам чарчоқ эди, 
Ҳориган эди жуда, 
Автонинг бўш курсисига 
Вужудини ташлади — 
Улкан одам бир лаҳзага 
Асир бўлди уйқуга, 
Улкан одам 
Ўзин билмай, 
Аста мудрай бошлади. 
Улкан одам кўзин очмай 
Сезди: дам олмоқ — роҳат. 
Улкан одам — умр бўйи — 
Гоҳо тик, гоҳ чопганди. 
Юрагию, оёғига 
Қилмаган эди шафқат — 
Улкан одам улканлигин 
Югуришдан топганди. 
Ҳар бекатдан 
Тўп-тўп одам 
Чиқар эди автога. 
Елкалар зич. Ушлағичга 
Чилвир қўллар боғланар. 
Автобус сал эгилганда, 
Кетганида қиялаб, 
Чилвир-чилвир билакларга 
Осиларди гавдалар. 
Улкан одам чарчоқ эди... 
Гарчи кўзин очса ҳам, 
Юраги бир ғафлат ичра, 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
82
Мудраб ётарди ҳамон. 
Осилганча тик турмоқни 
Аъмоли деб билса ҳам, 
Улкан одам 
Қўзғалмоққа 
Топа олмади имкон. 
Ушлағичга осилганча, 
Одамлар турар қатор, 
Қатор-қатор, жуфт-жуфт кўзлар 
Унга назар ташларди. 
Ҳамма қалқиб тик турганда, 
Ўлтирган одам — хор-зор... 
Улкан одам — 
Шўрлик одам 
Кичирая бошлади. 
Аввалига узун бўйни 
Чўкди елкалар аро, 
Ёқаларин орасига 
Боши кирди мунғайиб, 
Қўлларини енги ютди 
(
Ботқоқлик тортдими ё?) 
Улкан одам — 
Шундай одам 
Лаҳзада бўлди ғойиб... 
Тирик кетган ҳар кишига 
Шоир очади аза. 
Ҳар бекатда биров ғойиб — 
Қанотларим қайрилди... 
Мен ҳам бугун бир дардимни 
Элга қилай овоза: 
Улкан-улкан дўстларимнинг 
Қанчасидан айрилдим... 
Бу дунёнинг автобуси 
Кетиб борар тўхтамай. 
Менга асли ўлгунумча 
Тик кетмоқлик — муқаддас. 
Фақат энди кўзларимни 
Юмиб олдим (ҳеч очмай!), 
Кимдир ғойиб бўлмаса, бас, 
Кимдир йўқолмаса бас... 
 
 
* * * 
 
Ўттиз-қирқ йил аввал Ўзбекистонда, 
Бошқачароқ эди 
Фаросат, дидлар. 
У пайт ҳам 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
83
меҳр-шафқат 
жо эди жонга, 
аммо ўз жойини биларди 
итлар. 
Итлар курашарди бўрилар билан, 
ўзларин отарди 
балолар сари, 
аммо одам учун — кўрпача, гилам, 
итнинг жойи эса, 
эшикдан нари... 
Сурув теграсида кезарди сергак, 
қора тасодифнинг тўсиб йўлини. 
Чўпонга бўларди 
беминнат тирак, 
аммо 
яламасди 
унинг қўлини. 
Босиқ дўст эдилар одам билан ит, 
Энг оғир дамларда ҳозир — 
мададкор. 
Иш қилмас эдилар 
бир-бирига зид, 
дуч келиб қолганда 
бирор бир жондор. 
Бепарво ўтламоқ — қўйларнинг иши, 
итлар 
вужудида бир ҳушёрлик бор. 
Кенглик қаршисида оҳ урса киши, 
"
ялт" этиб, 
жонсарак, 
қарайди жонвор. 
Одам ҳаётига суқмайди тумшуқ, 
ит яхши билади: 
қадри - бебаҳо! 
Хуш, уни қучоқлаб упсинларми? 
Йўқ! 
Ахир, чегара бор ҳурматда ҳатга! 
Қору бурон аро, 
кураш, завқ аро, 
шундай яшардилар бир-бирини суяб, 
Кечқурун гулханда қайнарди шурпо, 
гушти - одамники, 
итга-чи - суяк. 
Ҳурмат кўрар эди итлар шу тахлит - 
олгарми, ювошми, 
тозими, гуржи... 
Одам-ку биларди 
содиқ дўстдир 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
84
ит, 
аммо одамнинг ҳам куп эди бурчи! 
Бир томон қалбларда урушнинг доғи, 
бир томон музаффар эл ялангоёқ. 
Бир томон қувончу, 
бир томон оғу, 
Бир томон уроғу 
бир томон машоқ... 
Инсон шошар эди, 
шошарди ит ҳам - 
инсонга бўлмайди бироқ тенглашиб, 
Югуриб далага 
жўнарди одам, 
ит борар эди 
унга эргашиб... 
Ташқарига қаранг, 
бугун кўчада 
ёғади бугуннинг қори элаклаб. 
Совуқда қунишган эшикхонадан 
ити бир одамни 
чиқди етаклаб... 
Ҳа, мен адашмадим! 
Бир одам чиқди 
итга етаклатиб худди ўзини! 
Бу одам умрини 
шу итга 
тикди - 
бурчини, меҳрини, ширин сузини... 
Гудак йиғламайди унинг уйида, 
Бировни йўқламоқ - ортиқча ташвиш. 
Ҳақиқат, элу-юрт... - 
бари қуйида, 
фақат итни севиб, 
қилар парвариш. 
Бу одам уйламас дунё ғамини - 
юракка тушмасин 
бирор майда дард. 
Сезмайди айрилиқ, 
висол таъмини, 
билмайди - 
итданмас, 
одамлардан қарз. 
Уни ит етаклаб келмоқда, хуллас. 
Аммо, кучук шўрлик борарди қайга? 
Гоҳ қарға ортидан югурар лоҳас, 
гоҳ бута тагига - 
овлоқроқ жойга... 
Баъзан бир зум тўхтар... 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
85
Боқар жавдираб, 
тоғдай бу одамнинг 
тошдай кўзига: 
дегандай - чарчадим, толдим тентираб - 
йул бошла! 
Масъуллик олгин ўзингга!.. 
Замон! 
Сен турибсан нечун паришон, 
Нечун суниб борар вужудингда чўғ, 
Ҳали ўлганим йўқ, 
яшаяпман омон - 
итлар етовида 
қолганим ҳам йўқ! 
Қани, юр, 
етаклаб сени кетурман, 
Узоқ-узоқларни кўрмоқда кўзим, - 
Мен сени итларга бериб қўймайман - 
Сени юрагамга элтаман ўзим! 
 
 
РОЛЬ 
 
Режиссер буюрди: энди мен — шайтон... 
Йўқ, йўқ фариштаман, ҳали фаришта. 
Оллоҳ поклигимга ҳилган йўқ гумон, 
Хизматим — беминнат, ишим — саришта. 
 
Қодир даргаҳида қобил хизматкор, 
Ер-кўк орасида ҳалол югурдак, 
Мулойим, кўнгилчан, ажбир, шиддаткор — 
Бурчимни ўтадим югур — югурлаб. 
 
Амр этди — лаҳзада бажардим... 
— 
Қойил! 
Баракалло!— Тангри елкамга қоқди. 
Ҳаттоки меҳнаткаш, камгап Азроил 
Юмушидан тўхтаб, жилмайиб боқди. 
 
Аммо (о, "аммо"лар барига сабаб...) 
Қалбимда уйғонди исёнкор шубҳа — 
Нималар қиляпсан дунёни сўраб, 
Етти қават кўкда ястанган шўъба? 
 
Оллоҳга тик боқиб саволлар бердим, 
Тиллари тутилди парвардигорнинг. 
Нечун суйганларинг бахтиср, эркин? 
Нечун куйганларинг тупроқдан хордир? 
 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
86
Қисмати азални манглайга ёзиб, 
Ўзинг яна нечун қиласан сўроқ?.. 
Савол беравердим ақлдан озиб, 
Фаҳмимча, биридан бири яхшироқ. 
 
Бундай осийликни кўрмаган осмон! 
Худованд ўрнида туриб кетди даст: 
— 
Буни лаънатланглар! 
Бу — шайтон! 
Шайтон! 
...
Шу тарзда шайтонга айландим, хуллас. 
 
Ёмон актёрмасман... Залга киргин-да, 
Шайтон қиёфали ўйинимни кўр! 
Ҳайқириб қоламан тамошабинга: 
— 
Қани, ўзи чиқсин, тангринг бўлса зўр! 
 
Сиз сиғинган худо чиқмайди — кўрқоқ! 
У бутун оламга йитиқ соябон. 
Ҳақиқат бор жойга қўёлмас оёқ, 
Фақат минғиллайди: 
— 
Гуноҳкор — шайтон! 
 
Зал бўшаб қолади... Режиссёр жўнар, 
Миннатдор муаллиф зиёфатига. 
Мен-чи, бир шаън бахтга бўлгум муяссар 
Чиқолмай шайтоннинг қиёфасидан. 
 
Эрта режиссернинг олаяр кўзи: 
— 
Хизмат кўрсатганинг ҳаммаси ёлғон!— 
Аччиқ ҳақиқатни айтаман чўзиб, 
Шундоқ бошим узра айланар тўфон. 
 
Фаришта актёрлар қотишади донг, 
Камондай тортилар директор қоши. 
Ўзим қўрқиб кетиб куламан: 
— 
Шайтон! 
Саҳна билан ҳаёт кетди адашиб... 
 
Сўнар қалбимдаги ростгўй талваса, 
Қалбни шер тарк этиб, қайтади қуён. 
... 
Худолар шайтонни сўка бошласа, 
Ўйланиб қоламан ўшандан буён. 
 
Сен ҳам ўйга толдинг. 
Сен — ақллисан. 
Ҳеч қачон қилмайсан таваккал исён. 
Шайтонлар худоми?— аниқ билмайсан, 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
87
Аммо сенга аён: 
Худолар — шайтон... 
 
 
АЛПОМИШ ХУСУСИДА ШОИР ДЎСТИМГА 
МАХФИЙ ХАТ 
 
Арпали чўлида Алпомиш ухлар. 
Уни уйготмайман. 
 
Уйғонса, нима иш буюрамиз унга, 
Хуршид Даврон? 
 
Укам каби Эски Жўвада писта сотадими? 
Акамдай пахта терадими икки минг тонна? 
 
Нима иш буюрамиз унга, 
Хуршид Даврон? 
 
Имонни сотмоқликни ўрганадими амакимиздан, 
Ёки мукофот олмоқликнлнг йўлларини? 
 
Аммамизнинг қилмишин кўриб, 
Ўзини осиб қўяди-ку! 
 
Нима иш буюрамиз унга, 
Хуршид Даврон? 
 
Биз билан пиво ичишни удда қилармикин, 
Бировнинг китобини кўчиришни-чи? 
 
Уни уйғотмасдан... 
Ўлдириб қўйсакмикин? 
 
Бизга нима? 
 
Алпомиш учун 
Хун олса, 
Отамиз олади-да... 
 
Аммо, отамиз қандай уйғонсин, 
Алпомиш ухласа... 
 
 
* * * 
 
Эҳтиёткор одам! Ҳсй, эҳтиёткор одам! 
Ёлғон керак жойда бир бор жасур бўл, 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
88
Таъзим лозим жойда бир бор мағрур бўл. 
Сукут лозим жойда тил бўлсанг нетар? 
Бировнинг ғамида сил бўлсанг нетар? 
 
Эҳтиёткор одам! Ҳей, эҳтиёткор одам! 
Уйқуни асрайсан — уйғонолмайсан, 
Юракни асрайсан — тўлғонолмайсан,— 
Дардкашлар юрти бу, қара, соғи йўқ, 
Сенинг юрагингнинг нега доғи йўқ? 
 
Эҳтиёткор одам! Ҳей, эҳтиёткор одам! 
Яхшиларни ёмон домига тортди, 
Ёмонларни замон комига тортди. 
Тинч боқиб дунёга айёр турибсан, 
Бир ямлаб ютишга тайёр турибсан... 
 
 
БЕСЕҲР ЭРТАК 
 
Биз уч оға-ини эдик, 
Қўшчи эдик меҳнаткаш. 
Акам бир кун ер тимдалаб, 
Зерикдими, деди:— Бас!.. 
У сеҳрли дарё сувин 
Ичаверди симириб... 
Дарё бўлиб кетди акам, 
Қирғоқларни емириб. 
 
Биз уч оға-ини эдик, 
Меҳнатда эдик фидо. 
Ҳўкиз қувиб чарчадими, 
Укам ҳам бир кун — э воҳ!— 
Бир жодугар қуш ортидан 
Чопавериб адашди... 
Шамол бўлиб кетди укам, 
Тўлдириб дала-даштни. 
 
Дарё болам — алҳар отам, 
Шамол болам — суюнар. 
Менинг эса шудгор кечиб, 
Товонларим ўйилар. 
Минг йилларки, ҳўш ҳайдайман — 
Пешонамда аччиқ тер... 
Мени ҳам бир олҳанг, ота! 
Мен ер бўлдим, ота, ер... 
 
 
УЧИНЧИ ЎҒИЛ 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
89
 
Эртакларда «бир чолу камппрнинг уч ўғли» 
бўлади
Бу шеър учинчи ўғил ҳақида 
 
Учинчи ўғил, 
отанг акаларингаи ардоқлайди, 
сен пода боқасан. 
Акаларинг пар тушакда ухлайдилар, 
сен - бўсағага бошингни қўйиб. 
Акаларинг маликаларга уйланадилар, 
сен қурбақага уйланасан, 
учинчи ўғил. 
 
Учинчи ўғил, 
акаларинг равон йулдан юрадилар, 
сенинг йўлинг - 
«
Борса келмас». 
Акаларинг аввал ғишт уйда, 
сўнгра мармар қасрда, 
сўнгра олтин саройда яшайдилар - 
сенга тақдир чор девор ҳам кўрмайди раво. 
 
Учинчи ўғил, 
акаларингда 
пул, мансаб оғайнилар, катта қорин, 
соғлиқ бўлади - 
Сенинг ёлғиз Ватанинг... 
 
Учинчи ўғил, 
акаларинг виждонларини, инсофларини, 
инсонликларин, умрларини сотадилар - 
сенинг ёлғиз Ватанинг бор - 
Ватанни сотиб бўлмайди. 
 
Учинчи ўғил, 
бу шеърни ёзганимни билиб қолишса, 
катта акам, 
кичик акам 
мени умр буйи қийнайдилар - 
еганим оғу бўлади, 
аммо 
жонни тикиб қўяман имзо: 
Бу шеърни ёзган мен - Усмон Азимов - 
учинчи ўғил! 
 
 
* * * 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
90
 
Чап кўксимда юрак. 
Чап қўлим билан 
Қушга дон тутаман: 
— 
Қўрқма, қуш, донла!.. 
 
Ўнг кўксимда эса 
Даҳшатли бўшлиқ 
Ҳеч кимга ишонмай ҳувиллаб турар. 
Юраксиз ўнгимга 
Садоқатли қул — 
Ўнг қўлим 
Милтиқни 
Пайпаслар — муздай... 
 
Иккига бўлинар 
Шўрлик қушча ҳам: 
Чап томони қўнар донли кафтимга, 
Ўнг томони ҳамон шохда турибди. 
Ўнг томони менга сира ишонмас, 
Ҳувиллаб турибди ўнг томонида, 
Хиёнат қолдирган 
Қўрқинчли бўшлиқ. 
 
 
* * * 
 
Чопқир-чопқир елларга 
Ҳавас қилгандим, аммо 
Тошга оёқ қўйсам ҳам 
Тизгача ботиб кетдим. 
Дунё, тинч кунлар бер деб, 
Қилган эдим илтижо — 
Тинчлигимни оловнинг 
Бағрига отиб кетдим. 
Дўстларинг имонини 
Сотишди, сен — бахтлисан, 
Бахтлисан — дунё кийса 
Оқми, қорами кийим. 
Балки сен ҳам ҳақлисан, 
Балки сен ҳам ҳақлисан, 
Сен шунча ҳақлисанки, 
"
Аблаҳсан" дейиш қийин... 
 
 
ХИЁНАТ 
 
Хиёнатнинг юзи чиройли, 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
91
Лабларида майин табассум, 
Сўзлари ҳам самимий — 
Айни 
Садоқатдай камтар, камсуқум. 
 
Ўларимда 
Келар хиёнат, 
Меҳр каби қийнар ўзини. 
Хўрсинганча — 
Дўстдай беминнат — 
Юмиб қўяр очиқ кўзимни. 
 
 
* * * 
 
Нима ҳам берардим мен сенга, дунё, 
Сенинг бозорларинг — 
Бойвучча келин. 
Дунё бозорларин одамлари-ҳо, 
Олинг, юрагимни сотгани келдим! 
 
Сиз — қимматбаҳосиз, 
Мен — арзон, арзон. 
Сизга балки фақат юрагим арзир. 
Сиздан сўрамайман ҳақига осмон, 
Фақат осмон каби юксалинг, ахир! 
 
Сиз менинг қўлимга тутасиз ханжар: 
— 
Кес!—дейсиз.— Парчала! Ташла қиймалаб! 
Ўрганиб қолгансиз нега, одамлар, 
Олмоққа юракни майда-майдалаб? 
 
Бозорни тўлдириб оғрийди жоним... 
Барибир ташаккур, 
Барибир раҳмат! 
Дунё бозорига келган инсоним, 
Менинг юрагимни аяма фақат. 
 
Юракни сўйсалар — топилмас гувоҳ, 
Ҳар ким бу юракдан 
Олар керагин. 
Мен сизни кечирдим... 
Сизда не гуноҳ? 
Ўзи улкан бўлса менинг юрагим. 
 
 
* * * 
 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
92
Шамолнинг бағрида боғман — деворим йўққа 
ўхшайдир, 
Довуллар силкитиб кўрди — ғуборим йўққа 
ўхшайдир. 
 
Бу саҳродир менинг қасдимда ҳар дам бостириб 
келгон, 
Ўзимман бир биёбонда — қаторим йўққа 
ўхшайдир. 
 
Яшил баргим қанот ёзса, хазон фасли келиб етгай, 
Тўкил, эй барг! Тўкил, эй, барг!— баҳорим йўққа 
ўхшайдир. 
 
Куним ёмғир кутиб ўткай, туним бир қатра 
шабнамни, 
Ёниқ қумзордин яқинроқ — хуморим йўққа 
ўхшайдир. 
 
Қайдадир соҳилинг, дарё? Сенингсиз бу биёбонда 
Хазон бўлғай таним, аммо мадорим йўққа 
ўхшайдир. 
 
Хиёнат боғига учди у қўрқоқ булбули расво, 
Бу саҳро растаси ичра бозорим йўққа ўхшайдир. 
 
Нигорим кел, назар ташла, менинг қутлуғ 
хазонимга, 
Олов бўлмоқдан ўзга ҳеч шиорим йўққа 
ўхшайдир. 
 
 
1952 
ЙИЛ... 
 
Февралнинг охири. Ҳали изғирин. 
Ҳали босинқираб ухлар боғчалар. 
Елкалар соғинган баҳор ёмғирин, 
Хушнуд қанот қоқиб учар зоғчалар. 
 
Февраль совуғида турар бир аёл, 
Асфальтнинг устида кўчи-кўрони. 
У баҳор ҳақида суради хаёл. 
— 
Кела қол...— 
Чорлайди нурли дунёни. 
 
Унга иссиқ уйдан боқади риё, 
Қонсиз қўлларида қон юқи қатрон. 
Деразадан чўчиб чекинар зиё, 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
93
Қадами секинлаб тўхтайди замон. 
 
Риёнинг лаблари қимтилган — ўжар, 
"
Ҳақ" дейди — тилидан кўчади зулмат. 
— 
Аёл, уй меники, 
Сенга — қиш, кўча, 
Даврон меникидир, 
Сенгадир кулфат. 
 
У кулар — ҳеч кимдан қилмайди ҳазар, 
Бошига гулчамбар тақар рўёни. 
Хиёнат қалами қўлида, ёзар — 
Ёлғонга ўргатар содда дунёни. 
 
Уфққа тирмашар чақалоқ баҳор 
Ям-яшил вужуди бирам озода... 
Аммо бунда феврал. Аммо ҳали қор. 
Ҳали узоқларда Мақсуд Шайхзода. 
 
 
МАНГУ ЙЎЛ 
 
Қизил чироқ — йўл йўқ. Тўхтагин! 
Қизил чироқ — эшиклар ёпиқ. 
Нима қилай — мени севмадинг, 
Қизил чироқ кўзингда ёниқ. 
 
Юлдуз кимга керак, Улуғбек? 
Бевақт боқдинг самога чанқоқ. 
Сезмайсанми: само йўли берк, 
Курраи арз — қип-қизил чироқ. 
 
Қандай қилиб учдинг, Гагарин, 
Боқарди-ку, бошингдан мудроқ, 
Ўргатганча яшаш тартибин, 
Фалак — улкан, қип-қизил чироқ. 
 
Кўзларимга келмайди уйқу, 
Йиқиламан, қиламан парвоз. 
Юрагимга солади ғулу 
Қизил чироқ — қордай оқ қоғоз. 
 
Бошлиқ, сенга қилишар таъзим, 
Ичларида сўкишар бироқ,. 
Рост гап деган телба тўлқин, жим! 
Мансаб! Қизил, қип-қизил чироқ. 
 
Яшаркансан, ёниб, курашиб, 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
94
Юрагингни чорлар йироқлар. 
Йўлларингда ётар қалашиб, 
Майда-чуйда қизил чироқлар. 
 
— 
Кетдик!.. 
Аммо милиционер... 
— 
Кўрмайсанми, укам, берк эшик.. 
— 
Мана, қалбим, майли, тешавер... 
Юрагимда саноқсиз тешик. 
 
 
РИВОЖЛАНИШ 
 
Тунни тонг ўлдирди, 
Тонгни шом ўлдирди. 
Шомни бўғди тун... 
Нима учун? 
Нима учун, 
Шомнинг қўли қон... 
Тонгнинг қўли қон... 
Бор-йўғи бир қадам қўйдингми, 
Бсшафқат замон? 
 
 
* * * 
 
Дедилар: яшамоқ — умрлик кураш... 
Курашдим — шон учун, ризқу рўз учун. 
Курашдим севги деб — кўксимда оташ, 
Курашдим — қуш каби эркин сўз учун. 
 
Умрим ўтиб кетди жанг-жадал аро — 
Қалб ором билмади, тинмади қўлим... 
Бугун бир сесканиб танидим — эвоҳ, 
Рақибим, наҳотки, сен эдинг, ўлим? 
 
 
* * * 
 
Беҳишт гулшанлари топдилар завол, 
Қиёмат гулларни айлади ғорат. 
Сен, эй, фаришталар ҳамдами — аёл, 
Дўзахда қолганинг бўлсин муборак! 
 
Дўстларинг бор эди — пайғамбар, расул — 
Ҳар бири ўзича яратган олам. 
Эй, подшоҳ қисматга садоқатли қул, 
Қутлуғ бўлсин янги шайтон дўстлар ҳам. 

Усмон Азим. Сайланма 
 
 
Yüklə 1,04 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin