A. Sh. Bekmurodov, Ya. K. Karrieva, I. U. Nematov, D. H. Nabiev, N. T. Kattaev xorijiy investitsiyalar

Ishlab chiqarish
– ma’lum davrda alohida xo’jalik yurituvchi sub’ektlar
tarmoqlar va iqtisodiy sektorlar tomonidan ishlab chiqarilgan mol va xizmatlar
qiymati.
Ishlab chiqarish infratuzilmasi –
ishlab chiqarishning rivojlanishi uchun tashqi
shart-sharoitlarni ta’minlovchi tarmoqlar majmui bo’lib, o’z ichiga temir va
avtomobil yo’llari, elektr, gaz va suv ta’minoti, aloqa kommunikatsiyalari, ombor
xo’jaligi va boshqalarni oladi.
Ishlab chiqarishni modernizatsiyalash
– ishlab chiqarishni zamonaviy
texnologiyalar bilan jihozlash, uni ma’naviy jihatdan yangilash, tarkibiy jihatdan
texnik va texnologik qayta tuzish kabi chora-tadbirlarni o’z ichiga oluvchi jarayon.
Ishlab chiqarishni modernizatsiyalashning asosiy yunalish va vositalari bo’lib
quyidagilar hisoblanadi: korxonalardan eskirgan asbob-uskunalarni chiqarish; ishlab
chiqarishni zamonaviy texnika va texnologiyalar bilan jihozlash; mahalliy resurslar
asosida ishlab chiqarishga innovatsion texnologiyalarni joriy etish; ishlab
chiqarilayotgan mahsulot assortimentini kengaytirish; ishlab chiqarish xarajatlarini
pasaytirish va resurslarni tejash; sifatni boshqarish va sertifikatlash tizimini joriy
etish; chiqitsiz va ekologik toza texnologiyalarni joriy etish va boshqalar.
Ishsizlik –
iqtisodiy jihatdan aktiv (faol) aholining bir qismi o’z kuchini qo’llay olmay
“ortiqcha” bo’lib , mehnat zahirasi armiyasi bo’lib qolish hodisasi.
Kapital qurilish
- yangi qurilish, korxonalarni kengaytirish, rekonstruktsiya
qilish, zamonaviylashtirish va texnika bilan qayta jihozlash, ob’ektlar iyatlarsiy
vositalarni mukammal ta’mirlash, shu jumladan loyiha-qidiruv ishlarini bajarish.
Kapital qo’yilmalar
- quvvatlarni takror ishlab chiqarish, ishlab chiqarish va
noishlab chiqarish ob’ektlarini qurishga qaratilgan resurslar va jami ijtimoiy
mehnatning qiymatini aks ettiruvchi iqtisodiy kategoriya. Davlat tomonidan (davlat
buyurtmasi), turli mulkchilik shakllaridagi korxonalar, tashkilotlar, banklar hamda
xususiy shaxslar tomonidan ajratiladigan pul mablag’lari kapital qo’yilmalarning
manbalari bo’lishi mumkin. Kapital qo’yilmalar yangi korxonalar qurishga yoki
143

---

amaldagi korxonalarni qayta ta’mirlashga yo’naltirilishi mumkin.
Hozirgi iqtisodiy adabiyotlarda ko’proq investitsiyalar degan sinonim termin
qo’llaniladi, to’g’ridan - to’g’ri investitsiyalar, real investitsiyalar va asosiy kapital
kabi sinonim terminlar ham qo’llaniladi.