F. M. Şİrzadov tribotexniKİ avadanliq və vasiTƏLƏR

 
Şəkil 6.12. Məftilin sonunda damcının ayrılması. 
6.8. 
Elektrik qövsü ilə əritmə üsulları 
Növbəti fəsillərdə elektrik qövsü əmələ gətirən 
qurğuların texnikası və texnologiyası haqqında ayrı-
ayrılıqda məlumatlar verilmişdir. Qeyd etmək lazımdır 
ki, müasir dövrdə bütün bu üsullar bir inteqral qurğu 
vasitəsi ilə həyata keçirilə bilər. Belə çoxfunksiyalı 
Məftilin ötürülməsi
Sərbəstdüşmə təcili
Elektromaqnit 
qüvvəsi (Pinç effekti)
Q
op
ar
ıcı 
q
üv
və
lər
Gərilmə qüvvələri
Ətalət qüvvələri
Buxarlanan materialın 
itələmə qüvvəsi
S
ax
la
ya
n
 q
üv
və
lər
Elektromaqnit 
qüvvəsi
Plazma axınının 
təsirindən sovurma 
qüvvələri
Emal olunan material

---

122 
elektron qurğular bir neçə müxtəlif elektroqövs əritmə 
üsullarını özündə birləşdirməklə yanaşı, həmçinin 
geniş həcmli texnoloji əritmə parametrləri ilə 
xarakterikdir. Məslən, əriyən çubuqşəkilli elektrod, 
əriməyən volfram elektrodla təsirsiz qaz mühitində 
əritmə, qoruyucu qaz mühitində metal əritmə və s. 
əməliyyatların bir qurğuda cəmlənməsi və cərəyanın 
qiymətinin zamandan asılı olaraq variasiyası 
mümkündür. 
 
 
6.9. 
Əriyən çubuqşəkilli elektrodla emal 
üsulu (E-
qaynağı) 
Cubuq formalı elektrodla əritmə zamanı, elektrik 
qövsü emal olunan materialla elektrod arasında yanır. 
Qövsün alışması elektrodun ucluğunun materiala 
toxunması ilə başlayir. Alışmadan sonra, əmələ gələn 
plazma cərəyanı keçirdiyindən elektrodun materialdan 
olan lazımi məsafəsi təmin olunur.
Bu qaynaq üsulu üçün xarakterik olan bəzi 
xüsusiyətlər bunlardır: 
-
elektrodlar 
materialın 
tərkibindən 
və 
qalınlığından asılı olaraq seçilir; 
-
elektrodun qısaqapanması ilə elektrik qövsünün 
alışdırılması; 

---

123 
-
qaynaq zamanı elektrik qövsünün uzunluğunu 
sabit saxlamaq; 
-
elektrod 
közərmə temperaturuna çatdıqda 
yüksək qaynaq cərəyanı yaranır; 
-
natamam elektrik qövsündə çox kiçik qaynaq 
cərəyanı; 
-
posa qaynaq tikişi istiqamətinə axmamalıdır; 
-
bir neçə gedişlə qalın qaynaq tikişi alınır; 
-
elektrodun rəqsi ilə enli qaynaq tikişi əldə 
olunur. 
E- qaynaqğı zamanı tətbiq olunan qurğunun sxemi 
və elektrodun ərimə prosesinin fiziki təsviri aşağıdakı 
şəkildə verilmişdir.