M. Z. Islomova farmatsevtika ishini tashkil qilish

Tayyor dori vositalari dorixonalari uchun eng kam tarkibdagi xonalar
mavdonining liajmi
Xonalari nomi
Xonalar maydoni n r dan 
kam boMmasligi
1 .Savdo zali, shundan:
16
a) Ishchi o‘rinlari zonasi
8
b) Aholiga xizmat qilish zonasi
8
2. Tayyor dori vositalarini ochish va saqlash uchun
8
3. Termolabil (issiqqa chidamsiz) dorilarni saqlash 
uchun
4
4. Yordamchi xonalar, xodimlarni shaxsiy kiyim yoki 
halatni echib kiyinish yoki ovqatlanish uchun
4
5.Xo¡atxona (qoMni yuvish uchun rakovina bilan)
4
Jami
34
Xonalar poli, devorlari dezinfektsiyalovchi vositalar bilan hoM 
lattada artib tozalanishi, oynalar esa yoz kunlari alohida parda yoki uning 
o ‘rnini bosuvchi quyoshdan himoyalovchi buyumlar bilan jihozlanishi, 
oynalardagi ochilib yopiladigan darchalarga mayda ko‘zli setka tutilgan 
boMishi kerak.
Dorixonada isitish tizimi bo'lishi, ko‘p qavatli binolarda joylashganda 
esa markazlashtirilgan isitish sistemasidan isitilishi kerak. Isituvchi radiatorlar 
iloji bo‘lsa, ustki qismi silliq va tez artib tozalanadigan boMishi kerak.
San PiN №0078-98 esa umumiy tipdagi dorixonalar va shifoxona 
dorixonalari uchun ishlab chiqilgan boMib, unda dorixona xodimlarining 
shaxsiy gigiena qoidalariga, dorixonadagi asbob-anjomlar va dorixona 
priborlariga qo‘yiladigan talablar ham ko'rsatilgan. Respublika hududida 
joylashgan hamma dorixonalar, ularning mulkchilik shakli va kimga 
tegishliligidan qat’iy nazar, bu talablarga rioya qilishlari shart.
Umumiy va shifoxona dorixonalarini xonalaring va ularni xajm 
me’yorlari va jihozlanishi San PiN № 0078-98 bo‘yicha bo‘lad¡.
2.6. Dorixonalarning tashkiliy tuzilishi
Bajarayotgan ish hajmiga qarab, mulkchilik shaklidan qat’iy nazar, 
dorixonada o ‘z imkoniyatlarini va mahalliy sharoitlarni hisobga oigan 
holda belgilangan me’yorlar doirasida boMimlar tashkil etiladi.
Tayyor dorilar bilan savdo qiladigan dorixonalarda, odatda, alohida 
boMimlar tashkil qilinmaydi.
Boshqa ko'pchilik dorixonalarda ikkita boMim: retseptura-ishlab 
chiqarish va retseptsiz sotishga ruxsat etilgan dori vositalari boMimlari boMadi.
25

---

Hozir eng katta dorixonalarda 4 ta bo'lim boiishi tavsiya etiladi. Sobiq ittifoq 
davrida va hozirgi kunda Rossiya Federatsiyasida bu dorixonalar 1-guruh 
dorixonalari deb yuritiladi va yuqorida qayd etilgan boiimlardan tashqari, 
ularda yana bir necha bo'limlar bo'lishi mumkin deyiladi.
Bizning respublikamizda ham yuqorida qayd etilgan 4 ta boiimdan, 
ya’ni retseptura ishlab-chiqarish bo'limi, retsept bilan beriladigan tayyor 
dorilar bo'limi, g'amlamalar bo'limi va retseptsiz sotishga ruxsat etilgan 
dorilar bo'limlari mavjud bo'lgan dorixonalar faoliyat ko'rsatmoqda. Lekin 
bu bo'limlar soni cheklanadi degan gap emas, dorixonada yana boshqa 
bo'limlar ham ochish mumkin. Masalan, sanitariya-gigiena bo'limi, 
ko'zoynaklar bo'limi, gomeopatik dorilar bo'limi, fitobar va boshqalar.
Bu bo'limlami bo'lim boshliqlari va ulaming yordamchilari boshqaradi. 
Bo'lim boshliqlari va lining yordamchilari, asosan, oliy ma’lumotli 
farmatsevtlar bo'ladi. Lekin sanitariya-gigiena bo'limi, ko'zoynaklar bo'limi, 
fitobarlarda bo'lim boshliqlari va ulaming yordamchilari lavozimlarida o'rta 
maxsus ma’lumotli farmatsevt assistentlar ishlashlariga ruxsat etiladi.
Har bir bo'lim o'zining tegishli vazifalarini bajaradi.
Retseptura-ishlab chiqarish bo'limi yakka tartibdagi ambulatoriya 
retseptlari va davolash-profilaktika muassasalarining talabnomalari asosida 
ekstemporal yoki tayyor dori vositalarini aholiga tayyorlab berish, sifatini 
nazorat qilib, ichish va saqlash tartib qoidalarini ularga tushuntirib berish 
bilan shug'ullanadi. Zarur bo'lib qolgan taqdirda dorixona mutaxassislari 
aholiga birinehi tibbiy yordam ko'rsatishadi.
G'amlamalar bo'limi dori vositalariga, tibbiy va boshqa bemorlarni 
parvarish qilish buyumlariga buyurtma-talabnomalar yozib dorixona 
ta’minotchilariga: farmatsevtika zavodlariga yoki ulgurji dorixona
muassasalariga, firma va ishlab chiqarish korxonalariga jo'natadi. 
Shuningdek, bo'lim mutaxassislari doimiy ravishda dori vositalari va 
boshqa tibbiy buyumlarga bo'lgan ehtiyojni o'rganib. aniqlab boradilar. 
Bo'limda dori vositalarini tegishli tartibda saqlash, boshqa bo'limlariga 
dori vositalarini berish, shuningdek, shu bo'limda tez-tez takrorlanib 
turadigan retseptlar asosida yarim fabrikat va standartlarni tayyorlash bilan 
ham shug'ullanib, tegishli tartibda ular sifatini nazorat qilish, laboratoriya- 
qadoqlash ishlari amalga oshiriladi.
Tayyor dorilar bo'limi esa aholidan va davolash-profilaktika 
muassasalaridan tayyor dorilarga kelib tushgan retseptlar asosida 
farmatsevtika-ishlab chiqarish korxonalaridan keltirilgan dori vositalarini 
berish bilan shug'ullanadi. Bu bo'limda, asosan, oliy ma'lumotli 
farmatsevtlar faoliyat ko'rsatadilar.
26

---

Retseptsiz sotishga ruxsat etilgan dorilar bo'limida O‘zbekiston 
Respublikasi SSV tomonidan retseptsiz sotishga ruxsat etilgan dori 
vositalari sanitariya-gigiena buymlari va tibbiy buyumlar, yosh bolalarning 
maxsus ovqatlari va bemorlami parvarish qilishda ishlatadigan boshqa 
buyumlar sotish bilan ham shug‘ullanadilar. Ayrim dorixonalarda shu 
bodimdan bemorlarga kislorod yostiqlari ham beriladi.