Microsoft Word alkimyogar ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
25
ikki baravar ko‘paytirib olish — bularning bari uning peshonasiga bitilgandir? 
U o‘zidan mamnun edi. Ko‘p narsani o‘rgandi: endi billur sotishni eplaydi, so‘z 
ishlatilmaydigan tilni egalladi, belgilarni baloday uqadi. Bir safar u kimdir birovning 
yozg‘irayotganini eshitib qoldi: bu yerga chiqib kelguningcha sillang quriydi, na 
o‘tiradigan joy, na bir ho‘plam choy bor. Buning bir belgi ekanini Santyago darhol 
payqadi va xo‘jayinga dedi: 
— Qirga chiqib kelayotganlarga choy sotsak nima qiladi? 
— Yaxshi taklif, o‘ylab ko‘rsa arziydi, — dedi u. 
— Choyni billur idishlarga quyib uzatamiz. Odamlar bundan zavqlanadi, bizdan billur 
sotib olgilari keladi. Odamlar go‘zallikka o‘ch bo‘lishadi. 
Xo‘jayin bir so‘z demay unga ancha qarab turdi. Biroq shomga yaqin, nomozni o‘qib, 
do‘konni bekitgach, qarshidagi tosh yo‘lakka o‘tib o‘tirib oldi va Santyagoga arablar 
qo‘lma-qo‘l qilib chekadigan g‘aroyib chilimni taklif qildi. 
— Qani menga ayt-chi, sen nimaga erishmoqchisan o‘zi? — so‘radi u bo‘zboladan. 
— O‘zingiz bilasiz-ku, men uyimga qaytishni xohlayman, qo‘y sotib olmoqchiman. 
Buning uchun menga pul kerak. 
Qariya chilimga cho‘g‘ tashladi va qurullatib tortdi. 
— O‘ttiz yildan beri shu do‘konda savdo qilaman. Billurning tozasini yomonidan farqlay 
olaman, savdoning sir-asrorini bilaman. Ishim yurishib turganidan dumog‘im chog‘, yana 
kengaytirishga esa hafsalam yo‘q. Xaridorlarga billurda choy uzatib tursang va 
qarasangki, chindan daromad oshgandan oshsa; unda butun do‘konu dastgohni 
yangilashga to‘g‘ri keladi. 
— Xo‘sh, buning nimasi yomon? 
— E, men shunday yashashga o‘rganib qolganman-da. Sen bu yerda yo‘g‘ingda ko‘p 
xayol surardim: ne zamonlardan beri shu joyda muqim o‘tiribman, bu orada oshnalarim 
bir yoqlarga ketishdi, yana qaytib kelishdi, birlarining bozori kasod bo‘ldi, boshqalari 
boyib ketishdi. Alam bilan shularni o‘ylardim. Endi amin bo‘layapman, do‘konim 
o‘zimning imkonimga mos, o‘zim xohlagan o‘lchamdan ekan. Uni kengaytirishga hecham 
rag‘batim yo‘q, o‘zi bunday o‘zgarishlar qanday qilinadi — bilmayman ham. O‘zi bilan 
o‘zi andarmon odamman. 
Bir nima deyishga bo‘zbolaning tili aylanmadi. Qariya davom etdi: 
— Seni mening qoshimga go‘yo Ollohning o‘zi yubordi. Bilasanmi, bugun men nimani 
angladim: Ollohning inoyatiga shukr qilmaslik la’nat bo‘lib qaytadi. Men hayotdan 
bundan ortiq yana nimalarnidir ta’ma qilmayman, sen esa meni qaylargadir 
boshlamoqchi bo‘lasan. O‘sha yoqlarga qarab turib o‘zimning qurbimni anglab yetaman 
va o‘zimni burungidan-da battar his etaman. Qo‘lim uzayib, imkoniyatim oshgan bir 
paytda endi menga ko‘p narsaning keragi yo‘q. 
“Makkabodroq sotuvchiga bir nima deb gapirmaganim ham yaxshi bo‘lgan ekan”, — 
o‘yladi Santyago.
Ular biroz chilim chekib o‘tirishdi. Quyosh botdi. Xo‘jayin bilan bo‘zbola arabchada 
gaplashardi — Santyago bu tilni egallab olganidan mamnun edi. Bir paytlar, boshqacha 
yashab yurgan vaqtlarida, unga go‘yo qo‘ylar hamma narsani fahmlaydiganday 
tuyulardi. Biroq arab tilini ular hech qachon o‘rganolmaydi. 
“Demak, ular o‘rganolmaydigan boshqa narsalar ham bor, — o‘yladi u, xo‘jayinga jim 
qarab qo‘yarkan. — Chindan, ular o‘t bilan suvni qidirishni biladi, xolos. Bunga ham 
o‘zlari o‘rgangani yo‘q — men o‘rgatdim ularni”. 
— Maktub, — dedi nihoyat billur sotuvchi. 
— Bu nima degani? 
— Uni bilish uchun arab bo‘lib tug‘ilish kerak, — javob qildi u. Ma’nosi, taxminan, 

---

Alkimyogar (qissa). Paolo Koelo