www.ziyouz.com kutubxonasi
26
“shunday bitilgan” degani.
U chilimning cho‘g‘larini o‘chira turib, Santyagoga ertadan boshlab billur idishlarda choy
sotishing mumkin, dedi. Hayot daryosini to‘xtatishning iloji yo‘q.
Odamlar mashaqqat chekib qiyalikdan yuqoriga o‘rlar va tuyqusdan tepada ro‘paradagi
do‘konga ko‘zlari tushib qolar, bu joyda ularga bejirim billur idishlarda yaxna xushta’m
chanqovbosdi choy taklif etishardi. Shunday damda do‘konga bosh suqmay, choydan
ichmay bo‘ladimi?!
“Bu mening xotinimning yetti uxlab tushiga ham kirmaydi!” — dedi bir nechta billur idish
xarid qilgan kishi: shu kuni kechqurun unikiga mehmon keladigan va u ana shu chiroyli
billurlar bilan ularning ko‘nglini ovlamoqchi edi.
Boshqa bir xaridor billurda ichilgan choyning ta’mi zo‘r bo‘ladi, choy billurda
xushbo‘yligini saqlaydi, dedi. Yana biri esa Sharqda azaldan billurda choy ichish an’anasi
borligini yodga oldi, chunki billur sehrli xususiyatga ega, dedi u.
Tez orada bu hojatbarorlik ixtirosi hammaning qulog‘iga yetdi va xaloyiq ko‘hna hunarga
qanday qilib yangidan jon kiritish mumkinligini o‘z ko‘zlari bilan ko‘rish ishtiyoqida qirga
o‘rlab kelaverdi. Bu orada billur idishlarga choy quyib beradigan boshqa qo‘nalg‘alar ham
paydo bo‘ldi, biroq u joylarga terlab-pishib, mashaqqat chekib o‘rlab borilmasdi, shu bois
ular bo‘m-bo‘sh edi.
Ko‘p o‘tmay do‘konga yana ikki nafar dastyor yollashga to‘g‘ri keldi. Endi bu yerda billur
sotishdan tashqari, yangilikka ishqiboz bo‘lib kelgan son-sanoqsiz kishilarga tinimsiz
choy ulashilardi.
Shu taxlit yarim yil o‘tdi.
Quyosh chiqmay turib Santyago uyg‘ondi. Afrikaga ilk bor qadam bosganidan beri o‘n bir
oy-yu to‘qqiz kun o‘tibdi.
U oq matodan tikilgan, atay bugungi kunga deb xarid qilingan arabcha burnusni kiydi,
boshini ro‘mol bilan yopdi va ustidan tuya terisidan qilingan halqani solib tortdi-da
shippakni oyog‘iga ilib, ovoz chiqarmay pastga tushdi.
Shahar hali uyquda. Santyago murabbo bilan bir to‘g‘ram non yedi, billur stakanda
qaynoq choy ichdi. Keyin do‘konning bo‘sag‘asiga o‘tirib chilim chekdi.
U shu taxlit yolg‘iz o‘zi xayoliga hech nimani keltirmay, sahro hidini ufirib bir tekis,
tinimsiz esayotgan shamol sasiga quloq tutib chekib o‘tirdi. Chekib bo‘lib, qo‘lini
cho‘ntagiga tiqdi — bir necha daqiqa cho‘ntagidan olgan narsaga qarab turdi.
Uning barmoqlari bir siqim pulni siqib ushlab turardi — bu pullarga qaytish uchun patta
olsa ham bo‘ladi, yana yuz yigirma bosh qo‘y va tag‘in hozir o‘zi turgan mamlakat bilan
Ispaniya o‘rtasida savdo qilish uchun ruxsatnoma xarid qilsa ham bo‘ladi.
Santyago xo‘jayinning uyg‘onib, do‘konni ochishini toqat bilan kutdi. Keyin ular
birgalikda yana choy ichishdi.
— Bugun men jo‘nayman, — dedi bo‘zbola. — Endi menda qo‘y sotib olishga, sizda esa
Makkaga borishga yetarli mablag‘ bor.
Xo‘jayin sukut saqladi.
— Meni duo qiling, — jiddiy ohangda dedi Santyago. — Siz meni qo‘lladingiz.
Qariya hanuz churq etmay choy qaynatish bilan mashg‘ul edi. Nihoyat u bo‘zbola tomon
burildi.
— Men sen bilan faxrlanaman. Sen do‘konimni jonlantirib yubording. Biroq bilgin: men
Makkaga bormayman. Yana shuni ham bilib qo‘ygin: sen qo‘y sotib olmaysan.
— Kim aytdi sizga buni? — hayron bo‘lib so‘radi Santyago.
— Maktub, — qisqa javob qildi billur sotuvchi Savdogar.