www.ziyouz.com kutubxonasi
42
Bo‘zbola shu zayl, hech narsa haqida o‘ylamay, boshi ustida yengilgina shamol esib
o‘tganini payqaguncha o‘tirdi. Osmonga qaraganda tepada charx urib uchayotgan bir juft
qirg‘iyni ko‘rdi.
Santyago ularning parvozini ancha kuzatib, samoda ajib kashtalar chizib
uchishayotganidan zavqlanib o‘tirdi. Aftidan, qirg‘iylarning charx urib uchishida biror-bir
ma’noyu maqsad yo‘qday, biroq bo‘zbola ularning parvozida qandaydir mazmun
yashiringanini his etdi, faqat bu nimaga ishora ekanini aytib berolmasdi. U qirg‘iylarning
harakatini ko‘zini uzmay kuzatishga qaror qildi — ehtimol, shunda ularning tilini tushunib
olar. Balki shunda sahro unga visoldan xoli sevgi nimaligini ayon etar.
Tuyqusdan uni uyqu bosa boshladi. Yuragi esa bunga monelik qilib: “Sen Umum Tilidan
voqif bo‘lishga yaqin turibsan, bu o‘lkada hamma narsaning, hatto qirg‘iylarning ko‘kdagi
parvozining ham mohiyati bor”, derdi go‘yo. Santyago qalbiga muhabbat ato etgani
uchun taqdiriga shukr qildi.
“Sevganingda olamdagi narsalarning ma’no-mazmuni yanada to‘lishadi”, — o‘yladi u.
Shu chog‘ qirg‘iylardan biri ikkinchisining tepasiga tik sho‘ng‘ib uchdi va tuyqusdan
bo‘zbolaning ko‘ziga qilichlarini yalang‘ochlab vodiyga kirib kelayotgan jangchilar ko‘rinib
ketdi. Bu ko‘rinish lip etdiyu, ko‘nglida xavotir uyg‘otib nazaridan qochdi. U saroblar
haqida ko‘p eshitgan, ularni o‘zi ham bir necha bor ko‘rgan, odamning xohish-istaklari
sahro qumlari orasida jonlanganday namoyon bo‘lishini bilar edi. Biroq vodiyga
qo‘shinning bostirib kirishini u mutlaqo xohlamayotgan edi.
Santyago bu xavotirli o‘ylarni unutishga, yaxshisi qirmizi tusga kirayotgan qum va
toshlarga termilib zavqlanishni davom etishga urindi. Biroq hushini yig‘ib olishga nimadir
xalal berar, yuragini siqayotgan xavotir arimayotgandi.
“Doimo belgilarga ergash”, — deb tayinlagan edi podshoh Malkisidq.
Bo‘zbola Fotimani o‘yladi. Ko‘ziga ko‘ringan manzarani esladi va ko‘ngli sezdi: nimadir
ro‘y beradi.
U zo‘rg‘a hushini yig‘ib oldi. O‘rnidan turib ortga, xurmo
daraxtlari tomon yurdi. Olam unga yana bir bor ko‘p tillarda tillashishini ko‘rsatdi: endi
sahro emas, vodiy xatarli edi.
Sarbon orqasi bilan daraxtga suyanib o‘tiribdi, uning nigohi ham mag‘ribga qadalgan.
Shu payt barxanlar ortidan Santyago ko‘rindi.
— Bu yoqqa urush kelayapti, — dedi bo‘zbola. — Mening ko‘zimga ko‘rindi.
— Sahro erkak kishining ko‘ngliga har narsani soladi, — javob qildi sarbon.
Biroq bo‘zbola qirg‘iylarni, ularning parvozini kuzatganini va tuyqus Olam Qalbiga
uyg‘unlashganini gapirdi.
Sarbon ajablanmadi — bo‘zbolaning nimani gapirayotganini u tushunib turardi. Yer
yuzidagi har qanday unsur butun zamin tarixini bayon etishga qodirligini u bilardi.
Kitobning xohlagan betini ochib qara, odamning kaftiga termil, bir dasta qartadan
xohlagan birini tanlab ol, qirg‘iyning osmondagi parvozini kuzat — albatta, ayni
daqiqalarda kechayotgan hayotingga bog‘liq unsurlar bilan aloqani ko‘rasan. Bu yerda
gap unsurlarning o‘zida emas, balki odamlarning ularga qarab, ularni kuzatib o‘zlari
uchun Olam Qalbiga uyg‘unlashish yo‘lini ocha bilishlarida.
Sahroda ko‘p odamlar Olam Qalbiga uyg‘unlashib olish qobiliyati orqasidan tirikchilik
qilishadi. Ayollar va qariyalar bundaylardan cho‘chishadi, ularni sohibkaromat, deb
atashadi. Jangchilar ularga kamdan-kam murojaat qilishadi, chunki o‘lishingni oldindan
bilib jangga borish qiyin. Jangchilar nima bo‘lishini oldindan bilmay qo‘ya qolishni va
urushning o‘zgacha shavqini tuyushni ma’qul ko‘rishadi. Taqdir Tangrining qo‘li bilan
bitilgan, bitikda neki bor, bari Uning inshosi, Uning yozganlari esa doimo bandasining