Mühazirə toplusu Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi

partlayış təhlükəli olur. 
Digər nümunə: standarta əsasən xlorun tərkibində nəmlik 0,06%-dən (həcmi) 
artıq olmamalıdır. Ondan cox olduqda aparat və boru kəmərlərində korroziya artır, 
FeCl
3
əmələ gəlir. Belə Cl-un həcmlərdə uzun zaman saxlanması olduqca 
təhlükəlidir. 

---

Krekinq prosesində qazların neft məhsullarının pirolizindən ayrılmasında ( 
əsas üzvi sintez üçün xammal ) olduqca təhlükəli sayılan azor oksididir. 
Nitrobirləşmələr katalizatoru zəhərləyir. Sənayedə ( xüsusilə kimya sənayesində) 
inert qazlardan istifadədə oksigenin miqdarına ciddi nəzarət edilir. Əks halda 
olduqca təhlükəli partlayış yarana bilər. 
Texnoloji prosesdə istifadə olunan suyun tərkibinə xüsusi tələblər qoyulur. Su 
o tələblərə cavab vermədikdə onu qarışıqdan təmizləyirlər. Onun təmizlənməsi 
texnoloji prosesin təhlükəsiz aparılmasına şərait yaradır. 
1.7 Odatəhlükəli və toksiki maddələrin az zərərli və aztəhlükəli maddələrlə 
əvəz olunması 
Sənayedə zərərli toksiki və yanğın təhlükəli maddələri daha az təhlükəli 
maddələrlə əvəzlənməsi üzrə işlər aparılır. Əvvəllər fetra istehsalında istifadə 
olunan civə qələvi ilə, qurğuşun belili zink belili ilə, əzəvlənmişdir. Sənayenin 
müxtəlif sahələrində istifadə olunan civə manometri membranlı manometrlə və s. 
əvəz olunur... anilinboyaq istehsalında betanaftilaminin aradan götürülməsi 
xərçəng xəstəliyi kimi peşə xəstəliyinin azalmasına səbəb olmuşdur. 
 
Polietilen istehsalında ( aşağı təzyiqli ) əsas yuyucu məhlul kəskin zəhərli və 
təhlükəli metanoldur. Onun BBh= 500mq\m
3
-dır. Onun izopropil spirti ilə əvəz 
olunması ( BBH=200mq/m
3
). Əmək şəraitini yaxşılaşdırmağa, metanolla 
zəhərlənmənin aradan qaldırılması, spirti regenerasiya etməyə şlamın azalmasına 
və prosesi təhlükəsiz olmasına imkan verir.
Istehsal sahələrində istifadıə olunan katalizatorlar əksər hallarda zərərli və oddan 
təhlükəli olurlar. Məs: əvvəllər fenolun alkilləşdirlməsi prosesində katalizator kimi 
sulfat turşusundan istifadə olunurdu. Onun kation mübadiləsi qətranı ( KU-2 )ilə 
əvəz olunması sulfat turşusu ilə yanıqalmanın aradan qaldırır və prosesin 
təhlükəsiz olmasını təmin edir. 

---

Toksiki maddələrin zərərli təsiri gigiyenik standartlarda məhdudlaşdırılır. 
Məsələn, standarta ( Qost 554-50 ) görə yanacaq kimi verilən qazın tərkibində
( 100m
3
-də qramla ) zərərli maddələr – N
2
S-2, NH
4
, CN (HCN-ə hesabla )-5, 
qətran və toz 0,1-dən artıq olmamalıdır. Əks halda qaz təmizlənməlidir. Eləcə də 
sulfat turşusunda arsen, benzində aromatik karbohidrogenlər, etil spirtində metanol 
və furfurolun miqdarı məhdudlaşdırılır və s.