Mühazirə toplusu Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi

10.12 Sobalar və yandırıcı kameralar 
...Sobalar əsasən 2 əsas qrupa bölünür.Onlar reaksiya aparatları da hesab 
olunur və texnoloji prosesə sərf olunacaq istiliyin alınması məqsədini daşıyır. 
Birinci qrupa,sulfat turuşsu alınmasında kükürd yandıran,xlorun və 
hidrogenin yandırılmasında və s. istifadə olunanlar aiddir.Buraya həm də istiliyin 
işlənən məhsula verilməsi də daxildir,məsələn əhəngdaşının yandırılması üçün 
sobalar və s. 
Ikinci qrup sobalar qaz və bərk,eləcə də maye maddələrin yandırılmasından 
alınan istiliyi aralıq divar vasitəsilə verə bilir(buxar qazanı-vabyel,istilik daşıyıcı-
su,buxar və s...). İstiliyi aralıq istidaşıyıcılarla verən qurğularda istidaşıyıcıların 
seçilməsi mühüm əhəmiyyət daşıyır. 
...Su buxarı və qızdırılmış su nisbətən təhlükəsiz istilikdaşıyıcı sayılır,xüsusilə 
yüngülyanan məhsulların alınması proseslərində.Buxardan istifadənin çatışmazlığı 
ondan ibarətdir ki,yüksək təzyiq yaranır və buxar vasitəsilə 180-190 dərəcə selsiyə 
qədər qızdırmaq mümkün olur.Bu da1.0-1.2 M Pa(10-12 kqq/
𝑠𝑚
2
) təzyiqə uyğun 
gəlir.Daha yüksək təzyiq və temperaturda divarları daha da qalın borulardan 
istifadə etmək lazım gəlir ki,bu zaman sistemin təhlükəsizliyi artır... 
Məhsulu daha yüksək temperatura qədər qızdırmaq lazım gəldikdə(800 
0
𝐶
və ondan yuxarı) qeyri-üzvi istilikdaşıyıcılardan istifadə olunur-əridilmiş duzlar və 
metallar atmosfer təzyiqində yüksək temperatur əldə etməyə imkan verir. 
Elektrik qızıdırıcılarından istifadə etməyin digər qızdırmadan(üsuldan) 
üstünlüyü vardır.Belə halda reaksiya sahəsi tam kip olur.Bu isə reaksiya mühitinin 
aparılma şəraitini(oksidləşdirici,reduksiyaedici,neytral) verilən rejimdə 
saxlamağa,reaksiya məhsulunun çirklənməsinin qarşısınin 
alınmasına,temperaturun dəqiq tənzimlənməsinə və işin təhlükəsizliyinə imkan 

---

verir.Lakin işləmələrə,görülən tədbirlərə baxmayaraq avtomatik sistemlərin