Qamusi TÜRKİ ŞƏMSƏDDİn sami etimolojiK İŞ aparan həSƏNBƏy hadi 2008 TƏBRİZ

qüclənmək güclənmək. çətinləşmək. zorlaşmaq. ilişginləşmək. ilgişmək. müşgül olmaq. çətinləşmək. zorlaşmaq. ilişginləşmək. ilgişmək. müşgül olmaq. - iş gücləndi.
- iş gücləndi.

qüclənmiş güclənmiş. aşılı. bərkimiş.

qücləşdirmək gücləşdirmək. çətinləşdirmək. zorlaşdırmaq. zəhmətli edmək. gücsimək. çətinləşdirmək. zorlaşdırmaq. zəhmətli edmək. - işlər gedgedə gücsinir.
- işlər gedgedə gücləşir. - işləri qolaylaşdırcağına gücləşdirirsız.

qücləşmək gücləşmək. gücsinmək. çətinləşmək. zorlaşmaq. zəhmətli olmaq. - işlər gedgedə gücləşir.

qücləyən gücləyən. - kimsəni bir işə gücləyən, zorlayan: qısır. qısar. qısqır. qısqar. (< qısmaq. sxmaq)

qüclü güclü. butlı. mutlı. quvvəli. Batman. patmanaq. bat. bət. ağır. qalın. dayaqlı. iti. samballı. quşağı dolu. ehtibarlı. qatır > qadir. oğan. tayanıqlı. dayanıqlı. quvvətli. mətin. başa vuran. toxunlı. toxnaqlı. sərtcə. qoca. ağıllı. müdəbbir. qutlu. quvvətli. əkit. tügüz. düküz. zorlu. möhkəm. quvvətli. tiri. diri. dirik. tirik. oyanıq. canlı. bərk. möhkəm. sağlam. qəvi. qoçaq. çağ. - sağ qazıq: güclü mıx - diri dəliqanlıdır.
- qoca bilgin.
- qoca xaqan.
- güclü davranmaq. dirənmək. dayanmaq.
- toxnaqlı düşüncə. - bərk sağlam, güclü: turp kimi.

qüclük güclük. 1. çətinlik. zəhmət. işgil. müşgül. işqil.- işlərimiz işgilə düşdü. - onun bizə güclüyü yoxdur. - güclük vermək: zəhmət vermək. - güclük çəkmək: zəhmət çəkmək. 2. yoxluq. fəqr. möhtaclıq. - güclük çəkmək. - güclükdə yaşamaq. 3. zəhmət.

qücnük gücnük. qızğınlıq. darqınlıq. hirs. qəzəb.

qücsimək gücsimək. gücləşdirmək: çətinləşdirmək. zorlaşdırmaq. zəhmətli edmək. - işlər gedgedə gücsinir.

qücsinmək gücsinmək. gücləşmək: çətinləşmək. zorlaşmaq. zəhmətli olmaq. - işlər gedgedə gücləşir.

qücsüz gücsüz. apşıq. apşaq. yapışıq. çaltıq. açıla. gəvşək. yaramaz. yürüməz. təmbəl. əli qıssa. gücük. küşək. gəvşək. zayıf. Saqat. sökəl.

qücsüz gücsüz. yanğılınc. yenğilinc. dikə olmayan. quvvətsiz. zəif. miskin.

qücsüzlük gücsüzlük. 1. işsizlik. uğraşsız. məşquliyətsiz. 2. gəvşəklik. zə'f. quvvətsizlik.

qücü gücü. 1. ərbəyin. 2. qara qış.

qücük gücük. küşək. gücsüz. gəvşək. zayıf.

qüçə küçə. küvçə. geçmə (< geçmək). - küçə satıcı: əl satıcı. dəstfiruş. yanaşma. - küçə süpürgəsi: sürtük. qəhbə.

qüçək küçək. 1. kiçik. civəlik. 2. köşək. dəvə balası.

qüçəkləmək küçəkləmək. köşəkləmək:

qüçücük küçücük. çox kiçik. - küçücük oğlum.

qüçükləmək küçükləmək. alçaltmaq. təhqir edmək.

qüçüklətmək küçüklətmək. təhqir edmək.

qüçültmək küçültmək. kiçiltmək. təsğir edmək.

qüdaz güdaz küydas. küydaz (< küymək: yanmaq). küyən nərsənin durumu. yanma. yanar. yanqın. - nə küyə küyə, küydazla yalvarırdı.

qüdə güdə. qısır. qıssa. - əlim qısır qaldı: əlim səndən güdə qaldı.

qüdək güdək. güdücü. izçi. iziçi.

qüdən güdən. kor bağırsağ. qalın bağırsağın bir bölümü. - güdən bombarı.

qüdəsin güdəsin. qısırın. qısasın. - qısırın sözlər.

qüdətmək güdətmək. qısaltmaq. kəsdirmək. budatmaq. budaqdadmaq. budaqlatmaq. budaxlatmaq.

qüdmək güdmək. gizlicə izləmək. dinləmək. anındamaqcığa. andamaqcığa.

qüdücü güdücü. güdək. izçi. iziçi.

qüdük güdük. 1. gük. avqın. ovqın. oyqın. duvar dibindən su yeritməyə olunan dəlik. 2. kəsik. əksik. quyruqsuz. tüksüz. saxta. səqtə. səqət. natəmam. - güdük xoruz. - güdük qalmaq: əli yanmaq. nəticəsiz qalmaq. 3. quyruqsuz. əbtər.

qüf küf. kof. 1. qoğuq. kovuq. oyuq. gədik. içi boş. - qoğuq diş. - qoğuq ağac. - diş qoğyğu: çürük dişin kof yeri. 2. sapıq. sapaq. səfeh. axmaq. cahil. - kof kişi.
- küf, çürük qoxu: sasıq. sası. - sası sası qoxuri.

qüfəçlik küfəçlik. qəmli.

qüfəki küfəki. - küfəki daşı: daşın bayağı, yumşaq çeşiti.

qüfəz_ka güfəz_ka. gövəz. güvəz. qurumlu. kasalaq.

qüh güh₂. arx. su yolu. avlaq. ivlək. əvlək. evlək.

qükənmək kükənmək. köks gərmək. güvənmək. ögünmək. fəxr edmək.

qüq gük. güdük. avqın. ovqın. oyqın. duvar dibindən su yeritməyə olunan dəlik.
- kük yatırmaq. basdırmaq. basmaq. quluçqa oturtmaq. - iki toyuq basdım.

qüqə 1. gügə. güvə. 1. kükə. bir çeşit savaş gəmisi.
- ağac güvəsi: ağacı dələn qurt.
- gügə yeniyi: güvədən oluşan dəlik, iz.
- güvə otu: bir çeşit bitgi.

qüqənmək gügənmək. güvənmək.

qüqər gügər. güclədən.

qüqəy gügəy. kürəkən. - gügəy, gəlinin qoltuğuna girdi.
- gügəy oti: mərzənquş. bir bitgi adı.
- iç gügey: arvadının evinə gedən kürəkən.
- iç gügey durumu: çox dalqın, müzərib durum.

qüqqü güggü. (deyinmə sözü). dıppıltı. hində.

qüqül gügül. dəlik ipək qozası.

qül kül. çürük. boş. - qumar əlindən kül oldu.
- kül pişiyi: od qırağında çəkilmiyə kişi. üşümcül. çox üşüyən.
- kül suyi: paltar yumaq üçün kül ilə qaynatılan su.
- gül ağaclarında olan bir böcək: xanım böcəyi: qırqımçı.
- gül qurusu: gül qurusunun boyası.
- kül boyalı: qurşunı.
- küldə pişirmək: közləmək.
- külə çalar at donu: durna qırı.
- külüni savurmaq: yox edmək. məhv edmək.

qülbasdı külbasdı. his qarada pişirilən ət. özəlliklə qoyu, sığır qalsından, budundan olur. - saxsı külbasdısı: govduşda qoyulub, öz suyunda pişən ət.

qülbə külbə. izbə. küməs.ufaq, külübə. alvanaq > alunək. koma. daxma. yosulyana kiçik dəməkcə, yuva. - başın küməsinə soxdu. - bir küməsdə otrur. - topraq koma, külbə: turluq. turlaq.

qülbət gülbət. 1. çətinlik. zəhmət. üzünərək yapılan iş. - yaxcı işdir, ama gülbəti çoxdur. - onun qoşqularında gülbətlik var. 2. ağın. ağır. çətin. qolay olmayan. - belə gülbət işlərə qatılmayın. - böylə işlərə uğraşmaq gülbətdir. 3. təşrifat. taarüf. taarüfat. təklif. - gülbətli iş.

qülbətsiz gülbətsiz. 1. çətinsiz. zəhmətsiz. - yaxcı işdir, üstəlikdə gülbətsizdir. - onun qoşquları gülbətsiz axır . 2. ağınsız. ağırsız. səlis. - belə gülbətsiz işlərə qatılan kişidir. - böylə işlərə uğraşmaq gülbətsizdir. 3. təşrifatsız. taarüfsız. taarüfatsız. təklifsiz. - gülbətsiz iş.

qülçə gülcə. külçə. 1. bir parça tökülmüş dəmirsi. - altın külçə. - gümüş külçəsi. 2. topar. arıtlanmamış dəmirsilər. 3. əğləncə. cok. lətifə. 4. şümş. - gümüş külçə. gümüş şümşi.

qülçər külçər. dəlicə. buğda zəstəliyi.

qüldür küldür. gurultulu səs. - paldır küldür içəri girdi.

qüldürmək küldürmək. - kəndinə güldürmək: özünü ələsalıb məsxərə edmək.

qülə gülə. gülək. sulaq yerlərdə, batlaqlarda gəlişən, tatarcıq kimi ufaq, sivrisinək.

qülək 1. gülək. gülə. sulaq yerlərdə, batlaqlarda gəlişən, tatarcıq kimi ufaq, sivrisinək. 2. külək. kovlaq. qulplı dərin kirdəl, qab.
- qıyı küləyi: qara küləki: kecəyin qurudan dənizə əsən külək.
- qıyı sıra: dəniz boyu. qıyı boyunca.

qüləməz güləməz. qaşqabaqlı.

qülən gülən. gülər. açıq. bəşşaş. - gülər üz. - üzə gülər bir boya.

qüləpçə güləpçə. biləkcə. biləyə taxılan bağ, bənd.

qülər gülər. gülən. açıq. bəşşaş. - gülər üz. - üzə gülər bir boya.

qülərgən külərgən_ka. hər zaman qarnı şiş yıxılıb yerə yayılan.

qülərmək külərmək_ka. 1. yıxılıb yerə yayılmaq. qarın şişginliğindən. bənzəri şeylərdən yerə yıxılıb yayılmaq. 2. gürültü (səs yansısi).

qüləş güləş. gürəş. tutaş. tutuşma. birbirin yenməyə çabamaq. - gürəş tütma.

qüləşmək güləşmək. gürəşmək.

qülgi gülgi. kələkə. alday. məsqərə.

qülgü gülgü. gültük_ka. ürək səktəsi.

qülxan bəyi külxan bəyi. tulambarçı. tüngi.

qülxan - gülxan bəyi: ipsiz. əypsiz. bağımız. sayqısız. çapğın. hər ilişgidən özgür.

qülxana gülxana. ser. soba. parnik.

qülxanı külxanı: . külxan bəyi. hamamın külxanasında gecələyən avara.

qülxan külxan. tulambarxana. hamamın tulambar.
- külxan bəyi: darqa şayırd. haylaz cocuq. çüçə uşağı.

qüli güli_ka. yarmaqsızın çəklrdəğiylə qurutulan əriki. qayısı. şafftalı kimi meyvələr·.

qüllük küllük. zibillik. yamlıq. - örənliklərdə, yığıntılarda bulunan küllük: günğüz_ka.

qülmək - dodaqların aralayıb dişlərin gösətib, dadsız dussuz, səssizcə gülmək: - nə sırıtıb durursun belə.
- qıtır qıtır gülmək.
- qıs qıs gülmək: gizli gizli gülməyi yansıtır.

qülmək - üzə gülmək: 1. üz vermək. sırtıtmaq. 2. yalançı sevgi göstərmək.

qülməz gülməz. - üzü gülməz: üzü əkşik. üz əkşidən. sorıtğan.

qültqü gültük_ka. gülgü. ürək səktəsi.

qülübə külübə. külbə. alvanaq > alunək. koma. daxma

qülük külük (< kövkül). 1. kövət. qazma. 2. ədəbsiz. qısır. 3. körpə uşaq.

qülünc gülünc. oyuçaq. məsqərə. - mən sənin oyunçaqın değilik.

qülünğ külünğ. - külünğlü qazma: gədman. gətman. kətman.

qülüşmək gülüşmək. sakalaşmaq. lətifələşmək.
- dişlərin sırıtıb gülüşmək: yılışmaq. - sırıtıb gülüşmək: gəvşək gəvşək yanaşmaq. yılışmaq.

qüman güman. 1. şübhə. quşqu. şəgg. 2. sanma. işgil. zənn. quşqu. şübhə. şəgg. vəsvəsə. sanı. sanma. sanıma. zənn. zə'm. fərz. qiyas. - gümançı: gümançı. sanıcı. zənn edən. zə'mmiçi. - sanmama görə: sanıma görə: zənnimə görə. sanıma ki: sanımama ki: san edmə ki: zənn edmə ki. - bu haxda işgil yoxdu. 3. görün. zənn.
- gümana düşmək: işqillənmək. quşqulamaq. şübhələnmək. şəgglənmək. şübhələnmək. vəsvəsələnmək. - bu haxda işgillənmiyin.

qümanlı gümanlı. işqilli. quşqulu. şübhəli. şəggili. - işgilli kimsə.

qümbür gümbür. guruldayan səsi andırır. - toplar gümbür gümbür gurladılar.

qümə kümə. kuma. 1. yığıntı. birkinti. tüdə. - ot kuma kuma yığmaq. - bir kuma buğda. 2. təpə. günbət. qullə. 3. küməs. tavuqluq.

qümək kömək. kuma. yığıntı. tob.

qüməs küməs (< kümə. qoma) 1. qomaç. qodus. toyuq axırı. kümə. kütəs. tavuqluq. toyuq nini. - gün batır, toyuqları kümslə bala. 2. ufaq, yosulyana kiçik dəməkcə, yuva. izbə. külbə. - başın küməsinə soxdu. - bir küməsdə otrur.

qümüş gümüş. (< gövmüş: qazıq. < kövmək). qızıldan son ən işlək, dəğərli dəmir. - gümüş külçə. - işlənmiş gümüş.
- gümüş qaşıq çatal taxımı.
- gümüş kimi ağ. gümüş boyun, bilək, puxax.
- gümüş balığı: çamuqa.
- gümüş sərvi: ay ışığının suda yansımasından ağ yol.
- gümüş suyu: gümüş yaldızı. gümüş suyun bəzəkli, parlaq suyu.
- som gümüş: doğru, çin gümüş.
- gümüş göz: ac göz. paradan başqa gözünə bir nə girməyən.

qümüşlətmək gümüşlətmək. gümüş suyu ilə qapatmaq, donatmaq, sürdürmək.

qün gün (ü <> ı ) qın. 1. durum. olum. hal. - quraqlıq əkini bu günə gətirmiş. - gününə bax, donun biç. - gündən günə düşdük. 2. günğəş. quyəş. bax > günəş. 3. çağ. əhd. zaman. - altunqay günüdə. - xanlıq günüdə. 4. iyi, xoş keçirilən çağ. - yazıq gün görmədi. - onu görüm gün görməsin. gün görmüş. gün keçirmiş kişi. 5. özəl gün. - bu gün özgürlük günüdür. 6. sıra. gələcək çağ. - onunda günü var. - sənində günün gələcək. - bir gün zəngində olursan. 7. keçim. yaşam. durmuş. - iyi gün, kötü gün.
- güni keçirmək: bir gün qalmaq, durmaq: günləmək.
- gün müzdü: gündəlik. günlük. bir gündə alınan ücrət, müzd.
- bir günlük: sürəksiz. çox müvəqqət. - bir günlük dünya.
- günişçi: yanaşma. gündəlikçi.
- günşığış: şığış. məşriq.
- gündə: gündüzün. günüzdə. günüz çağı. - sıcaqda gündüzün yolçuluq olmaz. - gündüzün uyumağı sevməm.
- gün doğrusu: 1. gün doğuşu, doğusu məşriq. tilui şəms. 2. doğu güney yeli.
- qünəş vurmaq: qünəş çarpmaq: qünəş keçmək: qünəş etgiləyib xəsdə edməsi.
- axşam qünəşi: türünci qızıl boya.
- dəniz qünəşi: dəniz məməsi kimi bir çeşit bitgi.
- qünəşi palçıqla sıvamaq: açıq aşgar nərsə örtüb basırmaq istəmək.
- gün görməz: qaranlıq.
- gün batsı: 1. güney batı yeli. 2. qərb.
- gün balığı: əti dadlı balığ çeşiti.
- gün dönmək: günün qoçan cızığın (ustuvanə xəttin) aşıb geri dönməsi. - martın doqquzunda gün dönər.
- gün dönəmi: fəsillərin başlarıi. - gün dönəmi fırtınası.
- gün doğmaq: 1. gün çıxmaq. firsət ələ keçmək. - kəndisinə gün doğdu.
- gün geçmək: günün etgiləməsi.
- qünəş kimi: {1. parlaq. duru. təpən (> taban). 2. açıq. aşgar. - bu iş çox açıqdır: günəş kimidir.}.
- gün sayın: vAxt geşdikcə. baram baramdan₈. günü gündən. geddikcə. ged gedə.
- axşam güni: günü öğlədən sonraki bölümü.
- iki gündə bir: gün aşırı.
- işsiz gün: işiz. işsiz. tə'til.
- gün görməz: qaranlıq.
- günəşin doğuşu: alasayvan. şəfəq vəxdi.
- qırx il bir gün: sonında. nəhayət.
- soruq günü: san günü. hesab günü. məhşər günü.
- gün aşırı: bir gün hən bir gün yox. iki gündə bir.
- ertəsi gün: bir gün sonra.
- əvvəlki gün: ısrağı gün.
- bir gün: günün birində: günün birində. bir çağ. bir zaman.
- o biri gün: yarın yox birisi gün.
- gündən günə: geddikcə.
- günü gününə: yubatmadan.
- gün bu gün: tam uyğun çağ.

qünay günay. səlam. - qapsım günay: rəsmi səlam.
- günaydın: günlü gecəli, hər zaman deyilən günay (səlam).
- quşay: quşqay: quşaydın: danla gün orta arası çağda verilən günay (səlam).
- tuşay: tüşay: tuşaydın: tüşaydın:günorta günayı (səlamı).
- tünay: tünaydın: gecə günayı (səlamı).

qünaylamaq günaylamaq. günaymaq. səlamlamaq.

qünaymaq günaymaq. günaylamaq. səlamlamaq.

qünbay günbay₆. günlük. gündəlik. bir gündə qılınan iş

qünbət günbət. 1. təpə. kümə. kuma. qullə. 2. tarım. darım. çatraq. çartaq. qubbə. göy.

qünçül günçül. opurtunist.

qünçülük günçülük. opurtunism.

qündə gündə. kündə. qonda. 1. apalaq. gombul. yapalaq. tombul. iri. tomrum ağaç. kütük. kötük. tumruq. qalınlaşmış dal. kök. 2. dustaqların ayağına vurulan, iki dəlikli kündə. 3. köstək. bukağı. buxov. ayaq bağı. - doğanın ayağında kündə varıdı. 4. duzaq. qapanca. - kündəyə düşmək. - kündədən qaçmaq. 5. pusu. kəmin. - kündədə yatmaq. - kündə qurmaq.
- kündədən atmaq: yanılmaq. çaşıb yanqın, yanlış təprəşmək, davraşmaq.

qündəçi kündəçi. türməçi. qarqavul.

qündəki gündəki. günki. günə özəl olan. bir gündə keçən, keçrilən. - bu günki. - o günki - keçən günki.

qündəlik gündəlik. günbay₆. günlük. bir gündə qılınan iş. günlük. bir gündə alınan müzd. gün müzdü. - işçi gündəliyi neçədir. - gündəlik çalışan.
- gündəlik işçi: aylaqçı. dolanbac işləyən.

qündəlik gündəlik. ırısqal. onalqa. onğalqa. onşuq. onğşuq.

qündəlikçi gündəlikçi. yanaşma. günişçi.

qündəlik günlük. bir gündə alınan müzd

qündüz gündüz saça: günüz açıb gecə qapanır çiçək.
- güpə gündüz: iyicə gündüz çağında.
- gecə gündüzün: gündüzün gecələyin.

qündüzli gündüzli. günüzli. günüz çağında olan, üz verən. - gecəli gündüzli çalışmaq: gecə günüz işləmək. - gündüzli iş. - dağ yolu gündüzli olur.

qündüzlük gündüzlük. günüzlük. günüzə özəl. - günüzlük geyim.

qündüzün gündüzün. gündə. günüzdə. günüz çağı. - sıcaqda gündüzün yolçuluq olmaz. - gündüzün uyumağı sevməm.

qüney - doğu güney yeli: gün doğrusu.
- güney batı yeli: qara yel.

qünəş günəş. gün. günğəş. quyəş.
- qünəş vurmaq: qünəş çarpmaq: qünəş keçmək: qünəş etgiləyib xəsdə edməsi.
- axşam qünəşi: türünci qızıl boya.
- dəniz qünəşi: dəniz məməsi kimi bir çeşit bitgi.
- qünəşi palçıqla sıvamaq: açıq aşgar nərsə örtüb basırmaq istəmək.
- qünəş kimi: {1. parlaq. duru. təpən (> taban). 2. açıq. aşgar. - bu iş çox açıqdır: günəş kimidir.}.

qünəşləmək günəşləmək. günəşə qarşı vermək, sərmək.

qünəşlənmək günəşlənmək. qurumaq, ısınmaq üçün, günəşə verilmək, sərilmək.

qünəşli qünəşli. qıraqları qızıl kimi parlaq yazı, çiçək kimi nərsələrlə bəzənmiş nərsə. - qünəşli parça. - qünəşli yaprağ: kağaz.

qüng 1. güng < kovunğ (< kov: oyuq). içiboş yüyə. lülə. borı. 2. güng > künh. nərsənin kor dərini, dibin dibi. - güngə varmaq: dibinə gedmək.

qünğəş günğəş. günəş. gün. quyəş.

qünğüz günğüz_ka. örənliklərdə, yığıntılarda bulunan küllük. kübrə.

qünh künh < güng. nərsənin kor dərini, dibin dibi. - güngə varmaq: dibinə gedmək.

qüni güni. 1. quni. qüni. qılı. qıni. ortaq. 1. qısqanc. qısqanma. cicik. qibtə. həsəd.

qüniləmək güniləmək. qısqanclıq duymaq. qısqanmaq. ciciklənmək. qibtə, həsəd edmək.

qünişçi günişçi. yanaşma. gündəlikçi.

qünki günki. 1. gündəki. günə özəl olan. bir gündə keçən, keçrilən. - bu günki. - o günki - keçən günki. 2. bərnamə. berdiş. verdiş. götüri. götri. - günkidəkilər: bərnamədəkilər. - günkilər: günlük: bərnamələr. - gün günkisi: bu günkü işlər, sözlər, görcəklər. - bu günki çox uzun sürəcək. - günkini üçə bölüblər: bərnaməni üçə bölüblər.

qünqə küngə. qalın dalaşa. incə yonqa.

qünləmək günləmək. güni keçirmək. bir gün qalmaq. bir gün durmaq.

qünlük günlük. günbay₆. gündəlik. bir gündə qılınan iş.
- son günlük: kişinin (insanın) son günlərində, qocalığında dinc günlər görməsi. - tanrı ona son günlüyü verdi.

qünlük günlük. gündəlik. bir gündə alınan müzd. gün müzdü. - işçi gündəliyi neçədir. - gündəlik çalışan.
- bu günlük: gün günkisi: bu günkü işlər, sözlər, görcəklər.

qünt künd. 1. kəsgin olmayan. ağır. qaba. incə olmayan. - küt kişi. 1. dayanıqlı. küt yapı. 3. qunt. küt. qıssa. biçimsiz. qılıfsız. 4. kəsməz. kor.

qünüz - günüzdə: günüz çağı. gündüzün. gündə.- sıcaqda gündüzün yolçuluq olmaz. - gündüzün uyumağı sevməm.

qünüzli günüzli. gündüzli. günüz çağında olan, üz verən. - gecəli gündüzli çalışmaq: gecə günüz işləmək. - gündüzli iş. - dağ yolu gündüzli olur.

qünüzlük günüzlük. gündüzlük. günüzə özəl. - günüzlük geyim.