Türkçesi: Hilmi Ziya Ülken

Duygulanışların  genel tanımı. 
-  Bu  tanımı  ve  onun  ardından  gelen 
açıklamaları  okurken,  görülecektir  ki,  çevreci  diye  tanınan  heyecan  teo­

---

NOTLAR 325
risinde  bulunan  hakikat  payı  Spinoza’nın  formülünde  zaten  vardır.  Or­
tak  olan  herkesçe  heyecan  ifade  ediyor  diye  görülen  organik  sarsıntılar 
için, Spinoza doğrusu, önerme 59 scolie’sinde hiçbir şey bildirmiyor. Çün­
kü  onların  ruhla  hiçbir  münasebetleri  yoktur.  Fakat  bundan  dolayı  bu 
sarsıntıların  şuurda  hiçbir  akis  bırakmadığı  manası  çıkarmalıdır.  Tersi­
ne,  her beden  duygulanışının ister istemez bir fikri vardır; başka deyişle, 
organizmadan  geçen  bir  hale  karşılık  ister  istemez  ruhun  uğradığı  bir 
değişiklik vardır; fakat titreme gibi fizyolojik bir olgunun tasviri heyeca­
nın psikolojik tabiatını aydınlatma bakımından bize yardım edemez. Zira 
titreme  bir  düşünce  tavrı  değildir,  bir  uzam  tavrıdır  ve  böyle  olunca  da 
bir ruh halini açıklayamaz.

---

326 
ETİKA