Азярбайъан республикасы дахили ишляр назирлийи

İntizam tənbehinin müddəti və vaxtından əvvəl götürülməsi. İntizam 
tənbehi verildiyi gündən altı ay qüvədə olur. İşçi aşağadakı hallarda verilən 
intizam tənbehindən nəticə çıxarırsa, işəgötürən işdə fərqləndirmə qaydasında 
intizam tənbehini vaxtından əvvəl öz əmri (sərəncamı, qərarı) ilə ləğv edə bilər: 
a) əmək funksiyasını yüksək səviyyədə yerinə yetirdikdə; 
b) müəssisədaxili əmək və intizam qaydalarını pozmadıqda. 
Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 190-cı maddəsinin 4-cü 
hissəsində deyilir ki, intizam tənbehinin qüvvədə olduğu müddət ərzində əmək 
funksiyasını yüksək peşəkarlıqla yerinə yetirdiyinə, müəssisədaxili intizam 
qaydalarına əməl etdiyinə görə işçi bu Məcəllənin 185-ci maddəsində nəzərdə 

---

20 
tutulmuş hər hansı həvəsləndirmə vasitələri ilə mükafatlandırılarsa, həmin 
mükafatlandırıldığı gündən ona verilmiş intizam tənbehi qüvvədən düşmüş hesab 
edilir. 
Bu maddənin şərhi onu göstərir ki, intizam tənbehinin qüvvədə olduğu 
müddət ərzində işçiyə həvəsləndirmə tədbiri tətbiq oluna bilər. Lakin bundan fərqli 
olaraq, əvvəlki 10 dekabr 1971-ci ildə təsdiq edilmiş Azərbaycan SSR-nin ƏQM-
nin 135-ci maddəsinin 3-cü hissəsində göstərilmişdir ki, intizam tənbehinin 
qüvvədə olduğu müddət ərzində işçiyə həvəsləndirmə tədbiri tətbiq edilmir. 
 
Sual 3. DİO-da xidmət intizamı. 
 
Azərbaycan dövlətinin DİO qarşısında qoyduğu vəzifələrdən biri də ictimai 
qaydanın və ictimai təhlükəsizliyin təmin olunmasıdır. Bu vəzifənin uğurla həll 
olunmasının zəruri şərti isə DİO əməkdaşlarI tərəfindən qanunvericiliyin 
tələblərinə dönmədən əməl etmək, Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirinin 
əmrləri, təlimatları, həmçinin yanakı və birbaşa rəislərin (komandirlərin) əmrləri, 
sərəncamları və göstərişləri ilə müəyyən edilmiş qaydaların sözsüz və dəqiq yerinə 
yetirilməsidir.

---

21 
DİO əməkdaşları ictimai qaydanın və ictimai təhlükəsizliyin təmin olunması 
işinin təşkilində birinci növbədə özləri qanunçuluğa və intizama ciddi əməl 
etməkdə nümunə olmalıdırlar. Azərbaycan qanunları xalqın həyati maraqlarına 
uyğundur və xalqın iradəsini ifadə edir. Xalqın maraqlarının müdafiəsi, ictimai 
təhlükəsizliyin təmin olunması – daxili işlər orqanlarının fəaliyyətinin əsas 
məzmununu təşkil edir.
Azərbaycan dövləti Daxili İşlər Orqanları sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə 
əlaqadar böyük işlər görür. Əsas diqqət qanunçuluğun və xidməti intizamın 
möhkəmləndirilməsinə verilir.
DİO əməkdaşlarının fəaliyyətində qanunçuluğun təmin olunması onların 
xidməti intizamının möhkəmləndirilməsi üçün inandırma, həvəsləndirmə və 
tərbiyəvi təsir tədbirləri tətbiq edilir. 
Sıravi və rəis heyəti tərəfindən kobud intizam pozuntusuna yol verildikdə, 
həmçinin onlar tərəfindən xidməti borcun yerinə yetirilməməsi məsuliyyətin 
yaranmasına səbəb olur.
Bildiyimiz kimi hüquqi məsuliyyətin növlərindən (cinayət, mülki hüquqi, 
maddi, prosessual və inzibati) biri də intizam məsuliyyətidir. İntizam məsuliyyəti 
bilavasitə intizam pozuntusu (xətası) törədildikdə yaranır. Buna görə də intizam 
məsuliyyətinin xarakteristikasının izahına keçməzdən əvvəl, xidməti intizamın 
anlayışına, onun xüsusiyyətlərinə və möhkəmləndirilməsi vasitələrinə nəzər salaq. 
DİO əməkdaşlarının xidmət intizamla əlaqədar münasibətləri «Polis haqqında» 
Azərbaycan Respublikasının 28 oktyabr 1999-cu il tarixli qanunu, Azərbaycan 
Respublikasının 29 iyun 2001-ci il tarixli qanunu ilə təsdiq edilmiş «Azərbaycan 
Respublikasının daxili işlər orqanlarında xidmət keçmə haqqında Əsasnamə» ilə, 
Azərbaycan Respublikası DİN-in 16 iyun 2009-cu il tarixli 330 saylı əmri ilə 
təsdiq olunmuş «Azərbaycan Respublikası daxili işlər orqanlarının İntizam 
Nizamnaməsi» və digər aktlarla tənzimlənir. Adı çəkilən normativ-hüquqi aktlarda 
xidməti intizamın anlayışı, onun xarakteri rəis tərəfindən sıravi və rəis heyətinə 
tətbiq olunan intizam tənbehləri və mükafatlandırılmalar barədə normalar müəyyən 
edilmişdir. 

---

22 
Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Orqanlarının İntizam Nizamnaməsinin 
1-ci bəndində deyilir ki, daxili işlər orqanlarında xidməti intizam – əməkdaşlar 
tərəfind həvalə olunmuş vəzifələri nümunəvi yerinə yetirmkdən Azərbaycan 
Respublikasının 
Konstitusiyasına, Qanunlarına, Azərbaycan Respublikası 
Prezidentinin Fərman və Sərəncamlarına, Nazirlər Kabinetinin Qərar və 
Sərəncamlarına, daxili normativ hüquqi aktlara, Azərbaycan Respublikası Daxili 
İşlər Nazirliyinin, rəhbərliyinin birbaşa və bilavasitə rəislərin əmr və 
göstərişlərinə əməl etməkdən ibarətdir. 
DİO-da xidməti intizamın dövlət-hüquqi xarakteri ondan ibarətdir ki, o 
rəislərin və komandirlərin yüksək tələbkarlığını, ciddi şəkildə intizamın mövcud 
olmasını və inandırma, tərbiyə və intizam məcburetmə tədbirlərinin tətbiq 
olunmasını təmin edir. 
Rəis (komandir) öz tabeçiliyində olanlardan xidməti intizamın tələblərinə 
dönmədən əməl etməyi, həmçinin onlardan xidməti vəzifələrinin dəqiq və vaxtında 
yerinə yetirilməsini tələb etdiyi halda o, dövlət-hakimiyyət səlahiyyətinin 
daşıyıcısı qismində çıxış edir. Onun tələblərinin yerinə yetirilməməsi 
yolverilməzdir və xidməti intizamın mahiyyətinə ziddir. 
Eyni zamanda rəis (komandir) də əməkdaşın vəzifələrinə aid olmayan 
hərəkətlərin edilməsini ondan tələb etməməlidir. Əməkdaş açıq-aşkar qanunazidd 
əmr və ya göstərişi icra etməmək məsuliyyətə səbəb olmur. Belə əmri və ya 
göstərişi icra edən əməkdaş Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə 
müəyyənləşdirilmiş qaydada məsuliyyət daşıyır. Zəruri xidməti intizamın 
saxlanması üçün tabeçiliklərində olan şəxslərə intizam məcburetmə tədbirlərinin 
tətbiq olunması ilə əlaqədar rəislərə (komandirlərə) müəyyən hüquqlar verilmişdir. 
Daxili işlər orqanlarının yerinə yetirdiyi funksiyaların və vəzifələrin 
xüsusiyyətlərindən asılı olaraq, daxili işlər orqanlarında xidməti intizamın özünün 
xüsusi əlamətləri vardır. 
Belə halda nəzərdə tutmaq lazımdır ki, daxili işlər orqanları özündə 
mürəkkəb dövlət sistemini əks etdirir. Hüquqi vəziyyətlərinə görə onların 

---

23 
quluqçularını üç qrupa ayırmaq olar. Birinci qrupa daxili işlər orqanlarının sıravi 
və rəis heyətinin xüsusi rütbələrinə malik olmayan işçilər (texniki-kargüzarlıq və 
mühasibat-hesabat işçiləri, xidmətlər, ocaqçı, bağban və s.) aiddir. Onların əmək 
fəaliyyəti, hüquqi vəziyyəti və intizam məsuliyyəti Azərbaycan Respublikasının 
Əmək qanunvericiliyi və müəssisədaxili intizam qaydaları ilə tənzimlənir. İşçilər 
və işəgötürənlər bir qayda olaraq həmkarlar ittifaqı təşkilatının üzvləridirlər və 
onları Azərbaycan Respublikası daxili işlər orqanlarının İntizam Nizamnaməsi 
şamil olunmur.
Azərbaycan Respublikası DİN-in sistemindəki ikinci qrup xidmətçilər 
daxili qoşunların hərbi qulluqçularıdır. Onların xidməti intizamı hərbi 
nizamnamələrlə tənzimlənir.