Азярбайъан республикасы

D. Sualtı boru kəmərlərinin çəkilməsi
2.9.41. Sualtı boru kəmərlərinin təhlükəsiz çəkilməsi
[296]–in tələblərinə uyğun aparılmalıdır.
D. Boru kəmərlərinin kirjim vasitəsi ilə çəkilməsi
2.9.42. Diametri 0,1m-dən çox olmayan boru
kəmərlərinin kirjim vasitəsi ilə çəkilməsinə və təmirinə icazə
verilir.
2.9.43. Kirjimdə boruları bir-birinə bağlamaq işini asan-
laşdırmaq üçün çatmalar (“kozlı”) və digər qurğular olmalıdır.
2.9.44. Kirjimdə qoyulmuş bucurqad möhkəm bərkidil-
məlidir. Bucurqada verilən yük onun yükqaldırma
qabiliyyətindən çox olmamalıdır. Bucurqadın kanatında calaq
olmamalı və bu kanat kirjimə möhkəm bərkidilmiş
istiqamətləndiricidən və yaxud dartıcı diyircəkdən keçməlidir.
189

---

2.9.45. Kirjimdə borular elə yığılıb bərkidilməlidir ki, işlə-
mək üçün sərbəst yer qalsın və boruların diyirlənməsi
mümkün olmasın.
2.9.46. Bir-birinə bərkidilmiş borular kirjimdən dənizə
buraxılan zaman işçinin borunun qurtaracağında dayanması
qadağandır.
2.9.47. Boru kəmərinin bir-birinə bağlanmış hissələri
dənizə buraxılıb qurtaracağı kirjimə bərkidildikdən sonra
boruları çatma (“kozlı”) üzərinə qaldırmaq olar.
D. Sərbəst daldırılma üsulu ilə boru kəmərlərinin çəkilməsi
2.9.48. Boru kəmərinin seksiyası yığılarkən və müvafiq
şəkildə təchiz edilərkən, sahildə ağırlaşdırıcı yüklərin,
pontonların, kanatların, hava şlanqlarının yerləşdirilməsinin
düzgünlüyü və bərkidilməsinin etibarlılığı, eləcə də bağlayıcı
armaturların kipliyi və asanlıqla bağlanması yoxlanılmalıdır.
2.9.49. Boru kəmərinin seksiyasını suya buraxmamışdan
və ya suyun qırağına çəkməmişdən əvvəl kanatların, yumşaq
tutucuların (polad dəsmallar) və borudüzənin tormoz
sisteminin etibarlılığı yoxlanılmalıdır.
2.9.50. Boru kəməri seksiyalarının yedəklənməsinin vaxtı
və marşrutu əvvəlcədən Xəzər Dövlət Gəmiçilik və
Xəzərdənizneftdonanma Idarələrinin hidroqrafik xidmətlərinə
bildirilməlidir. Yedəyin sürəti 9km/saat-dan (5 uzel) çox olma-
malıdır. Boru kəməri seksiyasının yedəklənməsi dalğıc
xidmətilə müşayiət olunmalıdır.
2.9.51. Boru kəmərinin çəkilməsi, dənizdə dalğalanma 3
bala qədər, küləyin sürəti isə 10m/san qədər olduqda yerinə
yetirilməlidir.
2.9.52. Dənizdə dalğalanma həddini keçərsə, boru
kəməri seksiyası dənizin dibinə buraxılmalıdır. Boru kəməri
seksiyasının üfürülən qurtaracağı (ucu) nişan üzgəci ilə (buy)
nişanlanmalıdır.
190

---

2.9.53. Yedəklənmə zamanı və yaxud boru kəməri seksi-
yasının tras boyu düzülüşündə yedəyin arxa tərəfində
adamların olması qadağandır.
2.9.54. Boru kəmərləri seksiyalarını birləşdirmək üçün,
gəmi küləkdöyən tərəfdə elə vəziyyətdə durmalıdır ki, onun
göyərtəsində olan qaynaq üçün xüsusi meydança, buraxılmış
boru kəmərinin qurtaracağını bildirən nişan üzgəcin (buy)
üstündə olsun.
2.9.55. Buraxılmış boru kəmərinin qurtaracağını birləşdir-
mək, qaynaq etmək, qaynağı yoxlamaq, birləşən hissələri izol-
yasiya etmək üçün dənizin dibindən çəkilmiş borunu qaldıran
və boru kəmərinin birləşdirilmiş hissəsini gəmidən suya
buraxan zaman fəhlələrin borunun üstündə (altında),
pontonların üstündə, boru ilə gəminin bortu arasında olmaları
qadağandır.
2.9.56. Gəmi vasitəsilə pontonları ayıran , eləcə də onları
yedəkləyən zaman gəminin arxa tərəfində adamların olması
qadağandır.
2.9.57. Pontonların ayrılmasında iştirak etməyən üzən
vasitələr pontonların ayrıldığı yerdən ən azı 200m məsafədə
olmalıdır.
2.9.58. Mexaniki qurğu vasitəsilə pontonların ilməkləri
açılarkən (ayrılarkən), burazlı üzən vasitələr pontondan
küləkdöyən tərəfdə olmaqla çəkilmiş boru kəmərindən ən azı
25m məsafədə olmalıdır.
2.9.59. Pontonların ilməklərini açmaq (ayırmaq) üçün
mexaniki qurğusu olmayan və yaxud mexaniki qurğularında
qüsurlar əmələ gəldiyindən ayrılması mümkün olmayan
pontonları, onlara hava doldurulduqan sonra dalğıcların
köməkliyi ilə ayırmaq lazımdır.
D. Boru kəmərlərinin dənizin dibi ilə dartma üsulu ilə
çəkilməsi
191

---

2.9.60. Boru kəməri seksiyasını dartmamışdan əvvəl bu-
curqadın sazlığı yoxlanılmalı və dartıcı kanat diqqətlə baxışdan
keçirilməlidir.
2.9.61. Boru kəmərinin və dartıcı kanatın hərəkət yolu,
bütün yol boyu kənar əşyalardan (daş, boru, alət)
təmizlənməlidir.
2.9.62. Boru seksiyaları dartılan zaman dartıcı kanat pos-
tament üstündə qoyulmuş istiqamətləndirici blokdan keçiril-
məlidir.
2.9.63. Boru kəməri seksiyası üzən vasitələrlə dartılan
zaman, dartıcı kanat yedəyin qarmağına etibarlı bağlanmalıdır.
Dartılma səlis və təkansız yerinə yetirilməlidir.
2.9.64. Boru seksiyaları dənizdə dartılan zaman borunun
və kanatın hərəkət yolunda, eləcə də üzən vasitələrin arxa tə-
rəfində adamların olması qadağandır.
D. Borudüzən gəmi vasitəsi ilə boru kəmərlərinin çəkilməsi
2.9.65. Borudüzən gəmi vasitəsi ilə sualtı boru
kəmərlərinin çəkilməsi borudüzən gəminin istismarı təliimatına
uyğun yerinə yetirilməlidir.
2.9.66. Borudüzən gəmiyə müntəzəm olaraq yarım sut-
kalıq, sutkalıq və 3 sutkalıq hava haqqında hidrometeoroloji
məlumat daxil olmalıdır.
2.9.67. Borudüzən gəminin lövbərlərinin paylanması
(yerlərinin dəyişdirilməsi) xüsusi yedəklə və yaxud bu işi
təhlükəsiz yerinə yetirmək üçün avadanlıqla təchiz edilmiş
yedəklə yerinə yetirilməlidir. Borudüzən gəmi ilə yedək
arasında iki tərəfli radio əlaqəsi olmalıdır.
192

---

2.9.68. Boru kəmərinin çəkilməsi prosesində stingerə
düşən ümumi yükə və onun suya oturma dərəcəsinə daimi
nəzarət olunmalıdır. Ümumi yük borudüzən gəminin
pasportunda göstərilmiş maksimal həddə çatanda, stinger
qəza vəziyyətinə uyğun ayrılmalıdır.
2.9.69. Suyun üzündə qalma qabiliyyəti yaradan
pontonlar boru kəməri üzərinə kranın köməkliyi ilə
qoyulmalıdır.
D. Boru kəmərlərinin təmiri
2.9.70. Sualtı boru kəmərlərinin təmirinə dənizdə dalğa-
lanma 3 bala qədər olduqda icazə verilir.
2.9.71. Təmir işi başlanana qədər cavabdeh rəhbər
sahənin dalğıc müayinəsi ilə tanış olmalıdır.
2.9.72. Təmir işindən sonra boru kəməri sınaqdan çıxa-
rılmalıdır. Sınaq işlərini, boru kəmərini təmir edən təşkilat
aparmalıdır. Sualtı boru kəmərlərinin təmiri

296

-ın
tələblərinə müvafiq yerinə yetirilməlidir.