Азярбайъан республикасынын тящсил назирлийи бакы дювлят университети


Ə lillik anlayışının müəyyənləşdirilməsi



Yüklə 0,66 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/13
tarix04.01.2017
ölçüsü0,66 Mb.
#4443
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13

Ə

lillik anlayışının müəyyənləşdirilməsi  

və bununla bağlı cəmiyyətdə mövcud olan müxtəlif 

sosial davranış modelləri 

Nəsirova G.Ə., магистрант 

 

Çox  vaxt  insanı  mövcud  fiziki  və  ya  əqli  pozuntudan 

xilas  etmək  qeyri  mümkün  olur.  Buna  görə  də  biz  ən  azından 

özümüzdən  asılı  olan  halları  nəzarətdə  saxlamalı,  bu 

istiqamətdə mövcud maneələri aradan qaldırmağa çalışmalıyıq. 

Cəmiyyətdə  mövcud  olan  sosial  davranış  modellərinə 

keçmədən 

öncə 


“pozuntu” 

və 


“əlillik” 

anlayışlarının 

mahiyyətinə baxaq.  

Pozuntu fiziki, mental və intellektual funksiyaların uzun 

müddətə  və  ya  həmişəlik  itirilməsidir.  Əlillik  isə  insanın  onda 

mövcud olan maneəyə görə cəmiyyətin digər üzvləri ilə bərabər 

imkanlarının itirilməsi və ya məhdudlaşdırılmasıdır. 

Tarixə  nəzər  saldıqda  əvvəllər  ənənəvi  yanaşma  kimi 

xarakterizə  edilən  əlillik  modelinin  mövcud  olduğunu  görərik. 

Bu  yanaşmanın  çərçivəsində  əlilliyin  mövcudluğu  hər  hansı 

günah  işləmiş  və  ya  nəyisə  düzgün  etməyən  valideynlər, 

onların övladları üçün cəza və  ya lənət kimi xarakterizə edilir, 

əlilliyə  cadugərliyin,  magiyanın  bir  forması  kimi  baxılırdı.  Bu 

ideyalar müasir dövrümüzdə də təfəkkürlərdə qalmaqdadır. 

Hal-hazırda əlilliklə bağlı praktikada istifadə olunan iki 

sosial davranış modeli mövcuddur:  

1.

 

Tibbi model 



2.

 

Sosial model 



Tibbi  model  əlilliyi  insanın  sağlamlıq  vəziyyətinin 

pozulmasının  mövcudluğu  vəziyyəti  kimi  müəyyən  edir.  Tibbi 

model çərçivəsində fəaliiyətin əsas istiqaməti pozuntuların tibbi 


 

 

15



15 

müdaxilə  və  terapiya  ilə  minimuma  endirilməsidən  ibarətdir. 

Tibbi  model  çərçivəsində  əlilliyi  olan  uşaq  problemdir. 

Keçmişdə  məhdud  imkanlı  uşaqlara  onlarda  mövcud  müəyyən 

pozuntu  prizmasından  baxılır,  onlar  cəmiyyətdən  təcrid 

olunaraq  mütləq  “müalicəyə”  məhkum  olunurdular.  Hətta 

bəzən uşaqların  yaşama hüquqları ləğv edilirdi. Müasir dövrdə 

yüksək  texnoloji  həll,  terapiyanın  metodları  və  dərmanlar 

qismən konstruktiv xarakter daşıyır. 

Tibbi  yanaşmaya  əsasən  məhdud  imkanları  olan 

uşaqlardan  mövcud  mühitə  və  cəmiyyətə  uyğunlaşma 

gözlənilir,  onları  olduqları  kimi  qəbul  etmək  onların  da  təhsil 

almağa  hüquqları  olmaları  kimi  hallar  unudulur.  Belə 

inteqrasiya şəraitində problem məktəbdə, baxçada ümumiyyətlə 

cəmiyyətdə  deyil,  uşağın  daxilində  axtarılır.  Əgər  uşaq  hər 

hansı  funksional  hərəkəti  edə  bilmirsə  bu  hərəkəti  başqa  daha 

necə  yaxşı  təşkil  edə  bilməkdə  deyil,  uşaqda  axtarılır.  Uşaq 

faktiki olaraq onun mühitə və cəmiyyətə adaptasiyası üçün çox 

səy  tələb  edən  müəssisəyə  atılır.  Tibbi  yanaşmanın  tətbiqi  ilə 

valideynlər  tibb  işçiləri,  həkimlər,  sosial  işçilər,  psixoloqlar, 

övladlarının nəyə qadir olması və onlar üçün daha uyğun təhsil 

xidməti  barədə  təhrif  olunmuş  informasiya  alırlar.  Mümkün 

tövsiyyələr  isə  uşağın  xüsusi  məktəbdə,  baxçada  və  ya  evdə 

təhsil almasından ibarət olur. 



Sosial  model  çərçivəsində  isə  əlillik  cəmiyyətdə 

mövcud  fiziki,  təşkilati  və  münasibətlər  maneəsindən, 

mövhümatçılıqdan və sterotiplərdən meydana gələn əlillik kimi 

nəzərdən  keçirilir.  Sosial  model  bütün  uşaqların  bərabər 

hüquqlu  olduğunu  və  hər  kəsə  bərabər  imkanları  təbliğ  edir, 

cəmiyyətdə  mövcud  maneələri  uşağı  əlil  edən  əsas  səbəb  kimi 

nəzərdən  keçirir.  Müəyyən  pozuntular  və  ciddi  xəstəliklər 

normal  həyat  fəaliyyətimizi  çətinləşdirdiyinə  görə  bizi  bir  çox 

xoşagəlməz hallarla üzləşdirir. Sosial modelə əsasən bu heç də 

bizi  “insanlıqdan  çıxarmır”.  Sosial  yanaşmanın  qəbulu  və 

 

 

16 



16 

anlaşılması 

məhdud 

imkanları 



olan 

insanların 

özünüqiymətləndirməsini yüksəltməsinə imkan verir.  

Əlilliklə  bağlı  mövcud  olmuş  və  hazırda  da  mövcud 

olan müxtəlif sosial davranış modellərini qısa da olsa nəzərdən 

keçirdik.  Uzun  zaman  tələb  olunsa  da  təfəkkürlərdəki  sabit 

qeyri adekvat düşüncələrin dəyişildiyinə şahid oluruq. Məhdud 

imkanları  olan  uşaqların  təlim  və  təhsil  prosesinin  tarixi 

dövrünə  nəzər  saldıqda  həqiqətən  də  təfəkkürlərdə  və 

praktikada təkmilləşmənin baş verdiyini görürük. Bu faktlar da 

təhsilin  nə  dərəcədə  önəmli  və  əsas  olduğunu  sübut  edir.  Hər 

iki  davranış  modelinin  müsbət  tərəflərini  nəzərə  alaraq  qeyd 

etmək  lazımdır  ki,  təhsilin  bütün  müşayət  prosesi  psixoloji  və 

tibbi aspekt də daxil olmaqla qurulmalıdır. 

 

Ədəbiyyat: 



1.

 

Körpə  duyğuları-  Müasir  təhsil  və  tədrisə  yardım 



mərkəzi (Praktik material) 

2.

 



Инклюзивное образование. http//www.fpgp.ru 

3.

 



Richard Rieser of Disability Equality in Education (пе-

ревод Вячеслава Котова, РООИ “Перспектива” ) 

 

 

Хроники алкоголизм вя онун йаратдыьы  психолож - 



соматик  позунтулар

                            

 

                                          Марашлыоьлу Фатищ, маэистрант 

  

Хроники алкоголизм - спиртли ичкиляря патоложи мейиллиликля 

сяъиййялянян,  алкоголун  тясири  иля  психопаик  позунтуларын  вя 

абстинент  синдромун  йаранмасы  иля  нятиъялянян  хястяликдир.  

Алкоголизим бир сыра дахили вя хариъи амиллярин тясири иля  инкишаф 

едир вя дяринляшир. Хроники алкоголизмин йаранмасына тясир эю-

стярян дахили амиллярдян эенетик амил башлыъа риск факторудур. 

Фактлар  эюстярир  ки,  алкогол  гябул  едян  валидейнлярин  ушагла-

 

 

17



17 

рында  хроники  алкоголизимин  йаранмасынын  риски  диэярляриня 

нисбятян 7-10 дяфя артыгдыр.  

Апарылмыш  тядгиатларын  тящлилиндян  айдын  олур  ки, 

алкоголизм щазырда клиник психолоэийайа дахил олан ян мцщцм 

нозоложи  ващидлярдян  бири  кими  тясниф  олунур.  Спиртли  ичкиляря 

мейиллилийин  дахили  цзвляря  вя  цмумиййятля,  соматик  хястя-

ликлярин ямяля эялмясиня неъя аьыр тясир эюстярдийи елмя чохдан 

мялумдур.  Бцтцн  бунлар  нязяри  вя  тяърцби  тябабятин 

узунмцддятли тядгигат материалларына ясасланмышдыр. Психоложи 

вя  соматик  хястяликлярин  юйрянилмясиня  щяср  олунмуш 

тядгигатлар  нятиъясиндя  алкоголизмин  бцтцн  хястяликлярля 

гаршылыглы ялагяси ашкар олунмушдур. 

Хроники  алкоголизм  мцстягил  хястялик  олмагла 

етиолоэийайа, патоэенезя вя чохъящятли клиник эедишя маликдир. 

Бундан  башга  мцхтялиф  веэетатив  вя  соматик  хястяликлярин 

ямяля эялмясиндя, инкишафында «ялавя амил» кими даим иштирак 

едир. 

Мцасир 

дюврдя 

рущи 



ясяб 

хястяликляринин 

формалашмасында,  аьырлашмасында  вя  мцалиъяйя  табе 

олмамсында,  еляъя  дя  бир  сыра  профилактик  тядбирлярин  щяйата 

кечирилмясиндя  лазими  еффектин  ялдя  олнумамасы  алкоголизмин 

психоложи  мясяляляриня  щяртярфли  диггят  йетирилмямяси  иля  

баьлыдыр.  Алкоголизм  щям  дя  психосоматик  аьырлашмалары  вя 

позунтулары да йардан хястяликдир. 

Алкоголизмин  мцтамади  гябул  онун  хроники  формайа 

кечямсиня  вя  алкоголикин  шяхсиййятиня  вя  психи  просесляриня 

щятряфли  тясир  эюстярмйя  башайыр.  Хроники  алкоголизмин  сон 

мярщялясиндя шяхсиййятин деградасийасы вя йа  енмяси, емосио-

анл  вя  иради  позунталар  ортайа  чыхыр.  Бу  ися  онун  щям  шях-

сиййятини, щям дя интеллектуал просеслярини зярбя алтында гойур. 

Хястянин  есмосионал  вязиййяти  кяскин  дяйишир.  Гязяблилик,  аг-

рессивлик,  ядябсизлик  вя  сцстлцк  вя  йазыглыг,  гямэинлик  шях-

сиййят  кейфиййятляри  кими  юзцнц  эюстярир.  Чох  вахт  хроники 

алкогоизм заманы аьыл зяифлийи дя инкишаф едир. Йаддашын кяс-

кин позулмасы, йаддасахламанын вя йадасалманын зяифлямси дя 

бу хястялик цчцн харктерик щалдыр. Хроники алкоголизм хястя-

 

 



18 

18 


нин  шяхсиййят  кейфиййятлярини  вя  иш  габлиййятини  дя  ашаьы  салыр. 

Хцсусян  дя  инсанын  йарадыъылыг  габлиййятляриндя  «йаланчы» 

ъящдлярин  ортайа  чыхмасына    шярати  йарадыр.  Бир  сыра  щалларда 

бу пароноид сайыгламалырына бянзяйир. 

Тядгигатлар  эюстярир  ки,  цмумиййятля  акоголизимин 

мцтамади гябулу вя йа онун хроники хястялик щалына кечмяси 

организмин дахили цзвцлярини дя зядялйир вя бунун нятиъясиндя 

психосоматик позунтулар, сайыгламалар, депрессив щаллар, еляъя 

дя айры-айры бядян цзвцляриндя аьрылар мейдана эялир.  

Хроники алкоголизмин гаршысы вахтында алынмазса вя хяс-

тянин тибби мцалиъяйя ъялб едилмязся, онун сонрадан мцалиъяси 

хейли  чятинляшир.  Цмумиййятля  алкоголизмин  профлактикасында 

хястянин фярди-псиожи хцсусиййятлри ясас эютцрцлмялидир. Щесаб 

едирик  ки,  хцсуси  маарифчилик  ишинин  апарылмасы  вя  бу  сащядя 

реклам  чархларынын  азадылмасы  мцсбят  нятиъя    веря    биляр. 

Чцнки  айры-айры  щалларда  алкоголизм  мящз  психоложи  сябяляр-

дян ортайа чыхыр вя дяринляшяряк хястялийя чеврилир. Фярдин юзц-

нцгйимятляндирмясинин ашаьы дцшмяси, юз имканларына инамын 

олмамсы вя с. кими психоложи вязиййятляр бу хясттялийин инкиша-

фына вя дяринляшмсиня эяртириб чыхара биляр. Бу нязяря алынмалы 

мяктяблярдя вя али тящсил оъагларныда бир сыра психоложи тядбир-

ляр системи щяйата кечирилмлидир.   

 

Алкоголизмин сосиал фясадларына даир



                                 

                                          Марашлыоьлу Фатищ, маэистрант                                

 

Алкоголизм  йалныз    инсанын  шяхсиййят  кейфиййятляриня  вя 

саьламлыьына  тясир эюстярмир. Бу хястялик щям дя ъямиййятя, 

сосиал сферайа щяртярфли тясир эюстярмякля мювъуд олан бир сыра 

сосиал институтлары зяифлядир, мцхтялиф проблемляр ортайа чыхарыр.    

Алкоголизмин сосиал тяряфляри онун сосиал бяла олмасы иля 

сяъиййялянир.  Бир  хястялик  кими  айры-айры  шяхсляри  щяйатдан 

вахтсыз  апармагла,  бязян  щятта  истедадлы  вя  лазымлы  мцтяхяс-

сисляри йарадыъы ямякдян мящрум етмякля кифайятлянмир, онла-

рыны  ъямиййятя  веря  биляъяйи  мадди  вя  мяняви  сярвятлярдян  дя 

 

 

19



19 

ону  мярщум  едир.  Сярхошлугдан  алкоголизмя  эедян  йол  бойу 

организмин функсионал вя органик позунтулары иля йанашы ямяк 

фяалиййяти дя мящвя доьру эедир. 

 Апарылан сон тядгигатлардан мялум олмушдур ки, алко-

голизмин  биринъи  мярщялясиндя  цзцрсцз  ишдян  галмалар  17,1 

эцндцрся, икинъи мярщялядя бу 32,4 эцня чатыр. Яэяр хястялик-

ляри вя «цзцрлц сябябляри» дя бура ялавя етсяк онлар илин йары-

сындан  чохуну  истещсалатдан  кянар  вязиййятдя  галырлар.  Бир 

сюзля алкоголдан суи-истифадя едян шяхсляр дцшцнмяйян, хариъи 

алямля  ялагяси  азалан,  утанма  щисси  зяифлямиш  олан,  ямяйя  вя 

зящмятя гаршы мараьы итян вя мотивасийа тялябатлар системинин 

дяйишкянлийи иля сечилян шяхсляря чеврилирляр. 

Алкоголлу  ичкиляр  адам  юлдцрмякдя,  сойьун,  зоракылыг 

вя с. кими ъинайятлярин мейдана эялмясиндя мцщцм амил кими 

чыхыш  едир.  Алкогол  ичянляри  ъанийя,  ъинайяткара  чевирир.  Щяр 

щансы юлкядя тюрядилян ъинайятин сайы вя аьырлыьы истифадя едилян 

спиртли ичкилярин мигдары иля дцз мцтянасибдир. Беля ки, сон за-

манлар телевизийа вя газетлярдя юлкямиздя баш вермиш ъинайят-

лярля баьлы хябярляри излядийимиз заман щямин ъинайятлярин чох 

заман  сярхош  вязиййятдя  олан  шяхсляр  тяряфындян  йериня  йети-

рилдийи ашкар олунур. 

Сярхошлуг  вя  алкоголизмля  мцбаризя  тясадцфян  дювлят 

ящямиййятли мясяля щесаб олунмур. Онларын щесабына фабрик вя 

заводлар,  мцяссися  вя  идаряляр,  бцтцнлцкдя  дювлят  бюйцк 

мадди зяряр чякир. Сярхошлуьа вя алкоголизмя иътимаи мцнаси-

бят бцтцн юлкялярдя дяйишмишдир. Алкоголизмин хястялик олма-

сыны  щеч  ким  инкар  етмир.  Алкоголдан  суи-истифадя  едян

 

шяхс-

лярдя  ямяйин  мящсулдарлыьы  ашаьы  дцшцр,  цмумиликдя  ися 

ямяйя, ишя, аиляйя, достлара гаршы мараг тамамиля итмиш олур. 

Бцтцн  бунлар  инкишаф  етмякдя  олан  алкоголизмин  ян  ваъиб 

яламятляри щесаб олунур. 

Алкоголизм хястяляриня хас олан мотивасийа хцсусиййят-

ляри щаггында елми вя нязяри мялуматларын чохлуьу хястялярдя 

эедян дяйишикликляри габагъадан анламагда, профилактика тяд-

бирлярини  тезляшдирмякдя  бюйцк  йардымчы  васитя  ола  биляр.  Ал-

 

 



20 

20 


коголизм  ъямиййятин  нцвяси  олан  аиляни  даьыдыр  вя  онун 

цзвцлярини  ъямиййятин  йарасыз  нцмайяндялриня  чевирир,  бошан-

маларны сайыны артырыр вя беляликля ъямиййятя ъидди зярбя вурур.  

Фикримизъя  алкоголизмин  соиал  бялаларыны  арадан  галдырмаг 

цчцн  мцхтялиф  йюнцмлц  сосиал  вя  психоложи  ишин  апарылмасы  вя 

алкогол  гябул  едян  шяхслярля  мцтамади  психоложи  трениглярин 

апарылмасы,  алкоголун  мцтамади  гябулунун  йаратыьы  фясадал-

рын тящлцкялилийи онлара баша салынмалы вя анладылмалыдыр. Якс 

щалда  ъямиййятин  инкишафынын  сцрятляндийи  бир  заманда  стресс 

вя  йорьунлуг  фактору  психоложи  мцдафия  кими  алкогол  гябул 

едянлярин девизиня чевриляъякдир.

 

 

              Йарадыъылыг вя  инсанын психи вязиййяти  



                                         Бал Саваш Абдуллащ, маэистрант 

                                                                                                      

Йарадыъылыг олдугъа мцряккяб вя яксяр щалларада дярке-

дилмяйян просесдир. Йарадыъы нсанларын щадисяляря вя ъямиййя-

тя гейри-стандарт бахышы щям онларын шяхсиййятини, щям дя йа-

радыъы  просесин  юзцнцн  юйрянилмяси  зярурятини  ортайа  гойур. 

Йарадыъылыг поосесиня дахил олан инсан няинки, ъямиййят цчцн 

зярури олан мящсуллар йарадыр, еляъя дя юзцнцн дахили алямини 

дярк  етмякля,  рущунда  баш  верян  тялатцмляри  тязащцр  етдирир. 

Чох заман оуну давранышынын гейр-адилийи инсанларда йарадыъы 

адамлар щаггында бирмяналы фикирлярин йармасына эятириб чыза-

рыр.  Апарылмыш  тядгигатларын  тящлили  эюстярир  ки,  йарадыъылыг  вя 

инсанын  психоложи  вязиййяти  щаггында  мясяляляр  щямишя  диггят 

мяркязиндя  олуб.  Яксяр  тядгигатчыларын  фикринъя  йарадыъы  ин-

санларда  башаларныдан  фярглянян  давранышын  ортайа  чыхмасы 

онларын психолжи вязиййятинин гейри-сабир олмасы иля ялагядардыр. 

Психодинамик тядгигатларын баниси олан З.Фред щесаб едир ки, 

йарадыъылыьын  мянбяйи  невроздур.  Йяни  невротик  щал  йарадыъы-

лыьа  инсаныы  тящрик  едир,  онун  мотивасийасына  чеврилир.  Щяля 

Ферйдя  гядяр  Ч.Ламброзо  щесаб  едирди  ки,  йарадыъылыг  рущун 

хцсуси  хястялийидир.  Психатирик  тядгигатлар  эюстярир  ки,  йара-

дыъылыьын бир сыра тямайцлляриндя, ону активляшдирян гцввя ма-

 

 

21



21 

никал-депрессив  вязиййятдир.  Лакин  бунунла  беля  мцяййян 

едилмишдир ки, маникал депресийа йарадыъылыьын лянэидилмясиндя 

мцщцм рол ойнайыр. Лакин бу фикирлярля разылашмаг олмаз. Бе-

ля ки, яксяр психи хяс тяликляр йарадыъылыьын чичяклянмяси цчцн 

васиб олан шарити лянэидир  вя йа онун потенсиал эцъцнцн эеръ-

якляшмясини ашаьы салыр. Ч.Ламброзо щесаб едирди ки,   ягли вя 

интеллектуал  габлиййятлярин  инкишаф  сявиййяси  дащи  инсанларда 

юзцнцн  пик  нюгтясиня  чатыр.  Мящз  бу  инкишафын  юзц  язаб  вя 

шющрятин ясасы щесаб едиля биляр. Бунунла беля йцксяк тяссцрат-

лылыг вя эцълц интеллект щям дя, ъошэун ещтираслар йарадыр вя бу 

ещтираслар идейаларны тязялийиня  щяртярфли тясир эюстярир.  Гейд 

олуннанлар  йарадыъылыьын мцсбят рярфляри  олсада онун негатив 

тряфляри дя вардыр. Мящз йарадыъылыг просесинин юзц дя синир по-

зунтулары йарадыр вя тяссцратларын язаблылыьы ортайа чыхыр. Йа-

радыъы шяхсиййятлярин щяйат тарихчясиня нязяр салсаг беля гяна-

тя  эялмяк  олар  ки,  онларны  бязиляри  эцълц  депресийанын  тясири 

алтында олмуш  вя бир сыра наркотикляр организмля мцщит арсын-

дакы таразлыьы сахламаьа чалышмышлыр. Бу идейаларын оппонент-

ляринин  фикринъя  йарадыъ  инсанларны  психи  вязиййятини  бир  нечя 

аспектдян  шярщ  етмяк  олар.  Онлар  щемаб  едирляр  ки,  йцксяк 

габлиййятлдярин олмасы невроз щалынын йаранмасына эятириб чы-

харыр.  Бундан  башга  йцксяк  интелеллект  лазым  олмайан  ялавя 

йцкелянмяляр йардыр ки, бу да синир позуентуларынын вя хястя-

лийин йармасынын башлыъа сябябидир. Цчцнъц групп тядгигатчылар 

щесаб едирляр ки, йарадыъылыг  вя невроз арасында щеч бир ялагя 

йохдур. Еля дащи инсанлар вар ки, онлар щягиятян психи бахым-

дан саьлам дейилляр, елляри дя вар ки, онлар тамиля нормал пси-

хикайа  маликдирляр.  Рибонун  апрадыьы  тядгигатлар  эюстрир  ки, 

щяр ики нюгтейи-нязяри тясдиг едян фактлар мювъуддур вя бура-

да бир мяналы шякилдя конкретлийя вармаг олмаз. Щесаб едирик 

ки, йарадыъылыьын инсанын психи вязийяти вя габлиййятляри иля яла-

гяси  юйрянилмяли  вя  бу  сащядя  шяхсиййят  йанашмасы  ясас 

эютцрцлмялидир. Чцнки мцасир ъямиййят сцрятля инкишаф едир вя 

йарадыъы инсанлара щямишя ещтийаъ вардыр. 

 

 

 



22 

22 


Йарадыъылыг вя парапсихоложи щадисяляр 

                          Бал Саваш Абдуллащ, маэистрант 

 

Йарадыъылыьын  мцряккяб  психоложи  феномен  олмасы  щамы 

тяряфиндян  гябул  едилир.  Йарадыъылыьын  мцряккяблийи  йалныз 

оунун дяркедиля билмямяси иля баьлы дейилидир. Онун мцряккяб 

компонентляр,  еляъя  дя  гейри-шцури,  кортябии,  шцуралты  вя-

зиййятдя  эеръякляшян  тязащцрц  щямишя  диггят  мяркязиндя  ол-

магла  йанашы  бир  сыра  мцбащисяляр  дя  доьурур.  Йарадыъы  тя-

фяккцрцн механизми там айдын олсун дейя, оуну гейри-шцури 

компонетляри  о,  ъцмлядян  парапсихоложи  тязащцрлярини  диггят 

мяркязиня эятирмяйи мягсядяуйьун щесаб едирик.  

Инсанлар парапсихоложи щадисяляри узун мцддятдир ки, тяд-

гиг едирляр. ХЫХ ясрин икинъи йарысында евристик щадисялярин тяд-

гиги гцввятлянмишдир. Алимляр парапсихоложи щадисяляри елми ис-

тигамятдя  тядгиг  етмяйя  чалышыр,  онларын  елми  ясасларыны 

мцяййянляшдирмяйя  сяй  эюстяририляр.  Ахтарышлар  нятиъясиндя 

мялум олмушдур ки, парапсихоложи щадисяляр екстрасенсор фяа-

лиййятин нятиъясидир. Екстрасенсор фяалиййят, йяни сон дяряъядя 

гцввятли  шякилдя  ъяряйан  едян  сенсор,  щисси  просесляр  –  дуйьу 

вя гаврайышлар мцррякяб психи щадисялярин механимини цзя чы-

хара билмяз. Она эюря дя парапсихоложи щадисялярин  механиз-

мини    цзя  чыхармаг  цчцн  екстросенсор  фяалиййятля,  йяни  

гцввятли дуйьу вя гаврайышларла тяфяккцрцн, йяни ъисим вя ща-

дисялярин  дахили  ганунауйьун  ялагя  вя  асылылыгларыны  мцяййян 

етмяйя  имкан  врян  ян  йцксяк  идраки  просесин  гаршылыглы  фяа-

лиййяти зяруридир. Екстарсенсор фяалиййят инсана мцяййян про-

блемля ялагядар кифайят гядяр материал топламаг имканы верир. 

Тяффякцр  ися  бу  фактлары  анализ  вя  синтез  едир,  цмумиляшдирир, 

пцхтяляшдирир  вя  ганунауйьунлуглары  цзя  чыхарыр.  Йяни  пара-

психоложи щадисялярин механизмини ачыр. 

Алимлярин  парапсихоложи  щадисяляря  мцнасибяти  мцхтялиф-

дир. Бязи алимляр евристик щадисялярин мювъудлуьуну гябул едир-

ляр. Бязи алимляр ися евристик щадисяляри гяти олараг инкар едир-

ляр.  Мясялян,  З.Фруйд,  В.М.Бехтерйев,  Д.И.Менделейев, 

 

 

23



23 


Yüklə 0,66 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin