Азярбайжан республикасы дахили ишляр назирлийи

 
Konfutsinin ijtimai qayda haqqında ideyaları 
 
Sosial-siyasi ideal: 
 
«Qoy ata-ata olsun, oğul-oğul, hökmdar-hökmdar olsun, məmur-məmur olsun», 
yəni qoy bu dünyada hər şey öz yerində dursun, onda hər kəs öz hüquq və vəzifələrini 
biləjək və görməli işini yerinə yetirəjək
Sosial struktur: 
I. Yuxarılar (düşünən və idarə edənlər)
 
II. Aşağılar (zəhmət çəkən və tabe olanlar)
 
Bölgü meyarı
–
nəsil-nəjabət və yaxud sərvət yox, yalnız biliklər və xeyirxahlıq 
İdarəçiliyin əsas məqsədi: 
-xalqın maraqlarıdır. 
(I yerdə xalq, II yerdə allahlar və yalnız III yerdə hökmdar 
Belə jəmiyyətin təşkili və fəaliyyətinin əsas prinsipləri: 
 
1.
Ailə-klan korporasiyası – «Yuxarılar» və «aşağılar» arasında birliyi qoruyan 
mexanizmdir 
2.
Kiçiyin (tabe olanın) sözsüz böyüyə tabe olması 
3.
Ümuminin (sosial, klan, ailə) şəxsi üzərində prioriteti (üstünlüyü) 

---

11 
4.
Ulubabalar və valideynlərin kultu («syao») 
5.
Tarixə pərəstiş, məs, «adlara düzəliş edilməsi («jcen min») 
6.
«Yuxarıların» mənəvi nüfuzuna arxalanma və adət-ənənələrə hörmət 
İjtimai və ailə həyatında çoxsaylı ayin və mərasim 
Konfutsiyə görə siyasi etika 
 
Hökmdarın borju –
«beş müsbət keyfiyyətə əməl edib, dörd mənfi keyfiyyətdən uzaq olmaq» (çünki 
hökmdarın sərvəti və hərbi güjünə nisbətən mənəviyyatı xalq tərəfindən daha yüksək 
qiymətləndirilir 
Hökmdarın müsbət kefiyyətləri: 
1) «Xərjləmədən firavan yaşayır» («öz xeyrindən irəli gələrək, xalqa fayda verən 
vaxt») 
2) «Narazılıq yaratmadan işə jəlb edir» 
3) «Tamahkar olmadan istəklərə malikdir» («insanilik arzu edib onu əldə 
edəndə») 
4) «Razıdır, lakin bununla fəxr etmir» («onun üçün nə güjlü, nə zəif, nə kiçik, nə 
də böyük işlər gözündə olmayaraq, hər kəsə və hər şeyə eyni hörmətlə yanaşanda») 
5) «Təsiredijidir, lakin qəzəbli deyil» («O papağını geyinib, paltarının yaxasını 
düzəldəndə, onun nəzəri heysiyyətli olanda və onun inandırıjı simasını görərkən 
insanlar hörmət hiss edəjəklər)