Азярбайжан республикасы дахили ишляр назирлийи

RSFSR və SSR-nin yaradılması. Azərbaycan, 
Ermənistan və Gürcüstanda sovet respublikaları tez bir 
zamanda hərbi və iqtisadi müstəqilliklərini itirsələr də, 
siyasi müstəqilliklərini, beynəlxalq subyekt statuslarını 
saxladılar. Çox tez bir vaxtda aydın oldu ki, yaxın 
gələcəkdə Şərqdə «dünya inqilabı» ideyalarının bəhrəsini 
görmək olmayacaq. Onda bolşevik elitası hakim olduğu 
ərazilərdə vahid dövlət, sovet imperiyası yaratmağa 
başladı.
Zaqafqaziya federasiyasının yaradılması yolunda ilk 
addım 1921-ci ilin aprelində atıldı. Belə ki, Azərbaycan, 
Gürcüstan və Ermənistan dəmir yol idarəçiliyinin, iyulda 
isə xarici ticarət orqanlarının birləşdirilməsi haqqında 
saziş imzalandı.

---

347 
1922-
ci il martın 12-də Azərbaycan, Gürcüstan və 
Ermənistan Mərkəzi Icraiyyə Komitələrinin səlahiyyətli 
konfransı və respublikalar arasında ittifaq müqaviləsini 
təsdiq etdi. Hərbi işi, maliyyəyə, xarici ticarətə, yollara, 
rabitə vasitələrinə, əksinqilabla mübarizəyə rəhbərlik 
edən ittifaq soveti və iqtisadi siyasəti müəyyənləşdirən Ali 
Iqtisadi Şura təşkil olundu. Zaqafqaziyadakı müstəqil 
r
espublikaların hüquqlarının əllərindən alınmasında 
növbəti mərhələ bu respublikaların Federativ Ittifaqının 
əvəzinə bir dövlət Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist 
Respublikası (ZSFSR) yaradılması oldu.
Zaqafqaziya 
Sovetlərinin 
Bakıda 
keçirilmiş 
I 
qurult
ayında (1922, 10-13 dekabr) ZSFSR Konstitusiyası 
qəbul edildi. Ali orqan Zaqafqaziya Mərkəzi Icraiyyə 
Komitəsi seçildi. MIK Rəyasət Heyətinin sədrləri 
Azərbaycandan 
S.Ağamalı 
oğlu, 
Gürcüstandan 
M.Sxakaya və Ermənistandan S.Ambarsumyan oldular. 
MIK-nin sess
iyasında Zaqafqaziya Xalq Komissarları 
soveti seçildi.
1922-
ci il dekabrın 30-da Moskvada SSRI Sovetlərinin 
qurultayında RSFSR, Ukrayna SSR, ZSFSR və 
Belorusiya SSR SSR Ittifaqında «könüllü surətdə» 
birləşdilər. N.Nərimanov SSRI Mərkəzi Icraiyyə Komitəsi 
sədrlərindən (dörd sədrdən) biri seçildi.