bo‘luvchi va lokal, regional, global momentlarni o'zida qamrab oluv-
chi modellarni yaratish, ularning yordamida о 4a murakkab jarayon-
larni boshqariluvchi fazo va vaqt rejimida kuzatish, boshqarish, tahlil
qilish imkoniyati paydo b o id i.
Lekin, mashinalar yordamida amalga oshiriladigan modellashti-
rishni absolyut haqiqat deb qarash mumkin emas. Modellashtirish
boshqa turdagi tadqiqotlar bilan uyg'unlashtirilgandagina eng foydali
natijalar beradi.
5.3. Kimyoda murakkab tizim tushunchasi
Kimyo murakkab tizimlami o 'z imkoniyat darajasida o ‘rganib,
oqibat natijada
zanjir reaksiyalar
deb ataluvchi hodisani kashf qildi.
Uni akadcmik
N.N.Semenov
quyidagicha tavsiflaydi: ikki molekulali
xlor gazning alohida atomlarga ajralishi uchun kvant energiyasi ye-
tarli, har bir atom molekulaga nisbatan aktiv bo‘lgani sababli vodorod
molekulasi bilan oson reaksiyaga kirishadi. U ham ikki atomli. Shu-
lardan biri xlor atomi bilan birikib xlorid kislota molekulasini hosil
qiladi, ikkinchisi esa erkin holda qoladi. Endi u yaqinda joylashgan
xlor molekulasi bilan birikib, ikkinchi xlorid kislota molekulasini va
alohida xlor atomini hosil qiladi. Bu jarayon juda ko;p marta tak-
rorlanadi. N.N.Semenov
tarmoqlangan zanjir reaksiyasining naza-
riyasini
ishlab chiqdi. Bu nazariya tadqiqotning
Dostları ilə paylaş: 
