etm og‘i va uni shubha tug'dirm aydigan oliy maqsadga y o ‘naltirm og‘i
kerak” . Freyd sublimatsiyani ana shunday tushunadi.
Freyd bo'yicha onglik, ruhiyat mohiyati emas, balki uning biror
sifatlaridan biri, qalb apparatining ustki qatlamidir. “M en” shuning
timsoliki, buni aql-idrok va mulohaza deb atash mumkin b o is a , “U”
esa aksincha, e ’tirozga ega boMadi. “M en”ni chavandozga, “U”ni esa
otga o'xshatsa bo'ladi. Odam ruhiyati rivojlanishida “Men ustun”
hissi asta-sekin kuchayib boradi va shunga yarasha tashqi taassurot
kamroq talab qilinadi.
Freydning ko'rsatishieha, ijtimoiy aloqalar yetishmasligi va, ay-
niqsa ulaming yo'qolib ketishi (“ishq-muhabbat” yo‘qolishi) tajovuz-
korlikka qulaylik tug‘duruvehi omillar qatoriga mansubdir, bu esa
etologiya bilan tasdiqlanadi. Shu bilan bir vaqtda u odatda ikki, uch
xil harakat qiladi deb (tortilish va itarilish kabi fizikaviy kuchlarga
o'xshash) - yashashga bo'lgan iroda va o iish g a iroda bor deb faraz
qilgan. Uning fikricha. odamda o'lish instinkti bo'lm aydi, chunki u
biologik emas, shunday izohlanishi esa, shunchaki tajovuzkorlik ins-
tinktini buzib ko‘rsatishdir. Ehtimol Freyd bilan Lorens o'rtasidagi
kelishmovchilik quyidagicha hal etiladi: o ‘lim instinkti faqat odamda
mavjud bo‘ladi, chunki odam o ‘limga mahkumligini bila oladi. Zero,
faqat odamgina o 'z qarindosh-urugiarini dafn etadi.
Dostları ilə paylaş: