B. N. Oripov tasviriy san’at va uni 0 ‘qitish metodikasi

1.8. TASVIRIY SAN’ATNING JANRLARI
Tasviriy san’atga oid har bir asar o ‘zining g‘oyaviy m az- 
muni va sujetiga ko‘ra biron-bir janrda ifodalanadi. Shunga k o ‘ra 
tasviriy san’atning tarixiy, portret, harbiy, maishiy, manzara, 
qush va hayvonlar tasviri (anamalistik) ham da naturm ort kabi 
janrlari mavjud (9- 
a, b, d, e, f g, h
rasmlar).
Tarixiy janr. 
Tarixiy janrda yaratilgan asarlar eng aw alo
tarixiy voqealar, tarixiy shaxslar, tarixiy munosabatlami ifodalaydi.
Bu san’at M isr m e’morcbiligi bilan, ya’ni malika Nefertiti 
maqbarasidagi rangli b o ‘rtm a tasvirlardan boshlanib, bugungi 
kundagi m etropoliten zallariga ishlangan tasviri argacha rivojlanib 
keldi. Bu janr portret va m anzara janriga juda yaqin turadi. Tarixiy 
janrda qadimgi haykaltaroshlar, rassomlardan tortib, Uyg‘onish

---

9-a
rasm. I. 
Yevenko. Tarixiyjanr. 1953-y.
9-A rasm. 
V. Kaydalov. Harbiyjanr. 1947-y.
davri, Yevropa, Osiyo va mamlakatimiz rassomchiligining yetuk 
ustalari ijod qildilar.
Harbiy janr. 
Harbiy sarkardalar va jang manzaralarini ifoda- 
lagan asarlar harbiy janrga mansub bo‘ladi. Bu janr ham juda qadimdan 
Sharq va G ‘arb xalqlari san’ati taraqqiyotida o ‘z o ‘rnini topgan.
37

---

9- d
rasm. 
R. Ahmedov. 
Portret janri. 
1953-y.
Portret janri. 
Tasviriy san’atning eng murakkab janrlaridan 
biri odam yuzini tasvirlash b o ‘lib, bu rassomdan shakl, nisbat 
va ranglaming m ohir ustasi b o ‘lish bilan birga, inson shaxsini 
yaxshi tushunishi, uning psixiologik holatini idrok eta olishi, 
his-tuyg‘ularini bila olishi, ten rangini rasm ishlayotgandagi holatga 
mos holda ifodalash malakalariga ega boMishini talab etadi. 
Chunki, asardagi kishining kimligini, yoshini, fe’l-u atvorini, 
amal-unvonini, hatto gavda tuzilishi, boy-kam bag‘alligini ham 
ifodalab berishi lozim.
Manzara janri. 
Bu janrdagi san’at asarlari asosan tabiat, 
dengiz ko‘rinishlarini o ‘ziga xos badiiy, real uslublarda tasvirlaydi. 
C hunki tasvirdagi ranglar, asosan, tabiatdan olinadi. Tabiat 
ko'rinishlari esa ranglar vositasida o‘z ifodasini topadi. Bu jan r

---