Babayeva d. R

Reja:
1. Maktabgacha yoshdagi bolalarda nutqning grammatik qurilish­
ni shakllantirish mazmuni.
2. Grammatik ко ‘nikmalarni shakllantirish usullari vayo ‘llari.
Tayanch tushunchalar: tizim, grammatik tizim, grammatik
ко ‘nikma, grammatik rivojlanish.
1. 
Maktabgacha yoshdagi bolalarda nutqning grammatik qu­
rilishni shakllantirish mazmuni. 
Bola tilining grammatik tizimini 
o‘z 
vaqtida shakllantirish - uni to‘laqonli nutqiy va umumiy psi- 
xologik rivojlantirishning muhim sharti hisoblanadi.
Tilning grammatik tizimini 
bola predmetli harakatlami 
0
‘zlashtirish bilan uzviy bog‘liqlikda bilishni rivojlantirish asosida 
egallaydi. Maktabgacha yoshdagi bola nutqining grammatik tizimi­
ni shakllaatirish morfologiya (so‘zlami rodlar, sonlar, kelishiklarga 
qarab o‘zgartirish), so‘z hosil qilish (maxsus vositalar yordamida bir 
So‘z negizida boshqa so‘zni hosil qilish), sintaksis (oddiy va qo‘shma 
gaplami tuzish) ustidagi ishlami o‘z ichiga oladi.
Bolalarning grammatik rivojlanishi boshqarishni pedagog eng 
awalo ham bolaning o‘zi bilan (dialog shaklida), ham boshqa bolalar 
bilan birgalikdagi muloqot faoliyati vositasida amalga oshirishi lozim.
Bolalarda grammatik tizimni - sintaksis, morfologiya, so‘z ho­
sil qilishni shakllantirish o‘zining alohida xususiyatlariga ega 
bo‘lib, ularni rivojlantirish uchun pedagog turli vositalami qo‘llashi 
darkor. Morfologiya va so‘z hosil qilishni o‘zlashtirish uchun 
rag‘batlantiruvchi til o‘yinlari; sintaksisni rivojlantirish uchun esa, 
keng 
fikr bildirish uchun motivatsiyani yaratish muhim.
Ma’lumki, bolalar o‘z iqtidoriga qarab turli darajada rivojlanadi va o‘z 
navbatida pedagogning rahbarligi ham bosqichli xususiyatga ega bo‘ladi. 
Bola hayotining beshinchi yilida pedagog rag‘batlantirishga (gap so‘z 
hosil qilish va so‘z ijodkorligi xususida bormoqda); oltinchi yilda -
gap tarkibini eng oddiy tahlil qilish, nutqning grammatik to‘g‘riligini