Bakı-2012 Elbrus Şahmar «Qusar beşiyim mənim»

Ramiz  Qusarçaylı  əslən  Qusarın  Yaşar  kəndindəndir.
1958-ci  ildə  Qubanın  Çartəpə  kəndində  anadan  olub. 
Azərbaycan  Politexnik  institutunun  mexanika  və  Mosk­
vada  Dövlət  Sosial  Universitetinin  hüquq  fakültəsini 
bitirib.  O,  bir  sıra  vəzifələrdə  çalışıb.  Hazırda  Quba  ra­
yon  İcra  Hakimiyyətində işləyir.  Ramiz Qusarçaylı  Azər­
baycan  Yazıçılar  Birliyinin  üzvü  və  həmin  birliyin  Quba 
bölməsinin sədridir.  Eyni zamanda  Qubada  yerləşən  «Ay 
işığı»  ədəbi  məclisinə  də  rəhbərlik  edir.  2009-2010-cu 
illərdə  Prezident  təqaüdçüsü  olan  Ramiz  Qusarçaylı  bir 
neçə  kitabların  müəllifidir.  Və  onun  kitabları  bir  neçə 
dildə də çap olunub. Onu da qeyd edim  ki, şairin  bir neçə 
şeirinə  mahnılar  bəstələnib  və  tanınmış  müğənnilər 
tərəfindən ifa olunur.
Oxucu  diqqətinə  çatdırılan  «Vətən  oğlu»  başlıqlı 
yazıda  isə  Ramiz  Qusarçaylı,  Zeynəddin  Çələbova  olan 
dostluq  və  qardaşlıq  duyğularını  böyük  məhəbbət  və 
ehtiramla qələmə alıb.  Gəlin tanış olaq:
«Uşaqlığım  Qusarçayın  sahillərində,  təbiətin  əsra­
rəngiz  guşəsi  olan  Qusarın  ətrafındakı  cənnətməkan 
yerlərdə keçib.  Tez-tez yolumu saldığım  Qusarın  mərkəzi 
parkı,  hər  oxucunun  könlündə  bədii  duyğular  yaradan
_________________________________
Q u sa r b e ş iy im  m a n im
3 0 3

---

kitab  köşkləri,  bazar  ətrafı  yamyaşıl  meşələri,  Hil  -  
Yasab  yolunun  ağzındakı  güllü-çiçəkli  yamaclar,  Ləzə 
yolunun  hər  iki  tərəfində  yerləşən  zövq  oxşayan  mənzə­
rələr, Qazan  bulağına aparan yolların bənzərsiz lövhələri, 
Qarabulaqla  Qayabulağın  qovuşuğundakı  ürəkləri  riq­
qətə gətirən görüntülər həmişə məni valeh edib.
İlk  misralarımın  mayası  yoğrulan  bu  ərazidə  tarixən 
dağ  cüssəli,  üzünün  qırışlarında  qədim  tarixi  əks  etdirən 
nişanələr gəzdirən ağsaqqal el adamları  həmişə diqqətimi 
cəlb edib.  Belə ağsaqqallardan biri  respublikanın ictimai- 
siyasi  həyatında  özünəməxsus  iz  qoyan,  sözün  həqiqi 
mənasında  bir ziyalı  kimi  el adamına çevrilən  Zeynəddin 
müəllimdir.
Zeynəddin  müəllimi  ilk  dəfə  görəndə  içimdə  qəribə 
hisslər baş qaldırmışdı, elə bilirdim ki, bu adam əsrlərin o 
üzündən  ədəb-ərkanı,  qabiliyyəti,  nadir  mədəniyyəti, 
uzaqgörənliyi,  xalqın  adət-ənənələrindən  doğan  xəlqiliyi, 
sadəliyi, eyni zamanda sadəlik içində böyük və mürəkkəb 
ideyalar  toplumunu  əsrlərin  bu  üzünə  daşımaq  üçün 
yaranıb.  Doğulub  boya-başa  çatdığı  yurduna  olan 
məhəbbətini  Vətənləşdirə  biiərr,  Vətənləşən  sevdalarını 
bəşəri  hisslərə  kökləyib  dünvəviləşdirən  bu  çoxşaxəli 
fəaliyyətə malik  ziyalımız ötən  əsrin  80-ci  illərində nəinki 
Qusarda,  eləcə  də  bütün  bölgənin  ictimai,  siyasi  və 
mədəni həyatında önəmli rol oynayırdı,  bu fəaliyyət 90-cı 
illərdə pik nöqtəsinə çatmışdı.
Ağsaqqallıq  istənilmir,  əldə edilmir,  təqdim  olunmur, 
Allah tərəfindən əta edilir. Zeynəddin müəllimə əta edilən 
ağsaqqallıq bir bölgənin xoşbəxtliyi, özü də Azərbaycan­
da  separat  qrupların  at  oynatdığı  bir dövrdə  bir  respub­
likanın  xoşbəxtliyi  idi.  Bu  ağsaqqalın  nüfuzu  ətrafında 
304
'Elbrus Şafumr
____ _____________________________
çox  oyunlar  öləzidi,  çox  siyasi  tələlərə  günahsız  canlar 
düşmədi,  düşmənlərin  məkr  və  fitvaları  qısır  qaldı, 
şimaldan,  eləcə  də  digər  istiqamətlərdən  bölgəyə  göndə­
rilən  «siyasi  kəndirbazlar»ın  qara  niyyətləri  lillənib 
ürəklərində  qaldı,  bölgənin  vətənpərvər  və  hər  cəhətdən 
sağlam  ailələri  bu  qara  əməllərə  bələnmiş  imtahanlardan 
kəsirsiz  və  üzüağ  çıxdı.  Çünki  el  ağsaqqalı  Zeynəddin 
müəllim  doğma  Azərbaycanımızın  müstəqilliyini,  ərazi 
bütövlüyünü  və  işıqlı  gələcəyini  öz  vicdan  normalarına 
çevirən  digər  qusarlılarla  birlikdə  bölgəni  bu  oyunlardan 
qorumağı bacardı.
1992-ci  ilin  qışı  idi.  Bölgədə  qarışıq  siyasi  hava  ya­
ratmaq  istəyən  qüvvələr  fəallaşmağa  cəhd  edirdi.  Zey­
nəddin  müəllimin  rayon  icra  hakimiyyətinin  başçısı 
olduğu  bu dövrdə rayonun  inzibati orqan  rəhbərlərindən 
birinin  nənəsinin  erməni  olduğu  yerli  ziyalılara  məlum 
idi.  Vətənin  dar  günündə,  Qarabağda  qızğın  döyüşlərin 
getdiyi  bir  vaxtda  həmin  adam  guya  ləzgi  xalqına  olan 
böyük  məhəbbətini  ləzgilərin  əsgərliyə  getməsinin  qar­
şısım  almaqda  görürdü.  Bu  mövqe  təbii  ki,  yerli  sakinlər 
kimi  Zeynəddin  müəllimi  də  möhkəm  qəzəbləndirmişdi. 
Odur  ki,  tez  bir  zamanda  ölkə  rəhbərliyinin  göstərişi  ilə 
həmin adam Qusardan  uzaqlaşdırıldı.
Həmin  dövrdə  bölgənin  kənd  və  qəsəbələrində  ic­
laslar,  yığıncaqlar,  müşavirələr  keçirilirdi.  Belə  iclasların 
bir neçəsində bir yazar və jurnalist kimi mən də iştirak et­
mişdim, təbii  ki, Zeynəddin müəllimin vasitəsilə. Qusarda 
ezamiyyətdə  idim.  Zeynəddin  müəllimlə  birgə  mərkəzi 
televiziyanın əməkdaşları ilə rayonun  kəndlərini gəzirdik. 
Eyni  gündə  İmamqulukənddə,  Bədişqala  və  Həzrədə 
iclaslarda  olduq.  15  dərəcə  şaxtada,  işıqların  yanmadığı,
_________________________________
Q u sa r b e şiy im  m ə n im
___________ 3 0 5

---

TJ
6
tus
 Ş a h m a r
yolların  buz  bağladığı  bir  şəraitdə  «Niva»  markalı  ma­
şınla  bağ  və  əkin  sahələrindən  keçib  25-30 sm  qalınlığın­
da  qarın  içi  ilə  adı  çəkilən  kəndlərdə çıxış  etməyə tələsən 
Zeynəddin  müəllimlə  yol  yoldaşı  olmaq  ömrün  unudul­
maz  səhifələrindəndir.  Samur  sahillərində  rusların  əli  ilə 
ermənilərin  təbliğat  vasitəsi  olan  müxtəlif  araqarışdırıcı 
qeyd  kağızlarını  bu  taya  keçirib  su  bulandırmaq  istəyən­
lərin  qarşısını  yerli  ağsaqqallar  ala  bilərdi,  bu  doğrudan 
da  belə  oldu.  Zeynəddin  müəllimi  bütün  kəndlərin 
ağsaqqalları  böyük  hörmətlə qarşılayırdılar,  onun  məslə­
hətlərinə  ciddi  reaksiya  verirdilər,  yüksək  səviyyədə  də­
yərləndirirdilər.  Bu  iclaslardan  sonra  həm  Qusarlı  ziya­
lılara,  həm  sadə  camaata,  ümumiyyətlə  bütün  Qusar 
sakinlərinə  bir  daha  valeh  olan  jurnalist  həmkarlarımın 
üzündəki sevincə baxıb içimdən qürur hissi keçirdim...
Zeynəddin  müəllim  rayon  rəhbərliyinə  pedaqoji 
fəaliyyətdən  gəldiyi  üçün  rayonda  hamını gözəl  tanıyırdı, 
eyni  zamanda  onu  da  hamı  gözəl  tanıyırdı.  Zeynəddin 
müəllim  həm  də  hamının  dilini  gözəl  bilirdi.  Ancaq... 
onun  dilini  başa  düşmək  istəməyənlər  də  olurdu,  istər 
aşağı,  istərsə  də  yuxarı  səviyyələrdə.  Ancaq  Zeynəddin 
müəllimin  dili  çox  sadə  idi,  asan  başa  düşülən  idi.  O  dil 
hamını  birliyə çağırırdı,  müstəqil Azərbaycanı  qorumağa 
çağırırdı,  düşmənlərin  felinə  uymamağa  çağırırdı,  -  bu 
çağırışın içində yenicə istiqlaliyyətini qazanmış Vətənimiz 
boy verirdi, böyüyürdü.
Vətən  öz  oğullarının  çiynində  uca  görünür.  Zeynəd­
din  müəllim  kimi  oğulların  çiynində  bu  Vətən  bir  az  da 
qəlbidir, bir az da ucalarda qərar tutub.
Zeynəddin  müəllimin  ədəbi-bədii  keyfiyyətləri  də 
özünəməxsusdur.  Onun  mütaliə  etdiyi  şair  və  yazıçılar, 
306
Qusar Seşiyim mənim
dinlədiyi  xanəndələr,  seyr  etdiyi  rəssam  əsərləri  dərin 
sənətkarlıq 
nümunələridir. 
S. Vurğunu, 
M.Ə.Sabiri, 
Ü.Hacıbəylini,  Niyazini,  S.Bəhlulzadəni  az  qala  bütün 
söhbətlərində  canlandırır,  onları  vəsf edir.  Qusara  gələn 
söz-sənət  adamlarına  qucaq  açır,  qonaq  saxlayır.  Onun 
qonaqpərvərliyi  bütün  bölgədə  məşhurdur.  Onun  duzlu- 
məzəli  söhbətləri,  mənalı  və  ibrətamiz  tövsiyələri  diqqə­
təlayiqdir.
Zeynəddin  müəllim  təbiət  vurğunudur,  Qusarın 
bütün  bulaqları,  meşə  və  yamacları,  zirvə  və  yarğanları 
onun izlərini yaşadır, onunla  tez-tez təmasda olur. Təbiət 
Zeynəddin  müəllimin  bir  parçası  kimi  ona  qaynayıb 
qarışır.  Bu  ziyalıda  nəinki  bir  bölgənin,  bir  ölkənin 
təbiətinin saflığı var.
Mən  sevinirəm  ki,  mənim  bu  simada,  bu  ucalıqda 
ağsaqqal bir dostum var:
H ər gün salamlayır ellər oğlunu
Yenə görüşünə gəlmişəm, görək 
Bağrına basırmı ellər oğlunu.
Yenə də şimaldan əsirmi külək,
Yenə oynadırmı yellər oğlunu.
Əzmində dağ yükü, qaya adı  var,
Səsində, sözündə Vətən dadı var.
Qartalın öz qıyı, öz qanadı var 
Ötür zirvələrdə dillər oğlunu.
Şəklini köçürüb suya,  bulaqda,
Gözəllər telini saya  bulaqda...
3 0 7

---

I l b n ı s  Ş a f u m r
Hər səhər Suvarda, Qayabulaqda 
Öpür şehli-şehli güllər oğlunu.
Çox da ömrü dərddən, əzabdan gəlib,
İmanı müqəddəs kitabdan gəlib.
Özü Hildən gəlib, Yasabdan gəlib 
Hər gün salamlayır yollar oğlunu.
Coşur Qusar çayı nərədən keçib 
Yarğandan adlayıb, dərədən keçib.
Çatdırar min adda bərədən keçib 
Əbədi ümmana sellər oğlunu.
Dekabr 2011-ci il
*  
*  
*