Bakı Avrasiya Universiteti

II Fəsil

Osmanlı dövründə Memarlıq İnşaat

Miniatürlər :

Osmanlının əlyazmaları təsvir etmək və ya xüsusi albomlarda istifadə etmək üçün miniatürlər çəkmək ənənəsi, bizansın işıqlandırma və rəsm ənənələrinin elementlərini də əhatə etməsinə baxmayaraq, fars sənət növündən çox təsirləndi. Lazımi bir Yunan Rəssamlıq Akademiyası Nakkaşane-i-Rum, XV əsrdə Topkapı Sarayında quruldu, sonrakı əsrin əvvəllərində oxşar bir Fars akademiyası olan Nakkashane-i-Irani əlavə edildi.

Xalçaçılıq və toxuculuq sənətləri:

Hərəm Otağı, Topkapı Sarayı, kiçik naxışlı "Holbein" dizaynlı xalça.

Xalçaçılıq sənəti Osmanlıda xüsusilə dini və digər simvolizmlə zəngin bəzək əşyaları kimi, həm də yaşayış yerlərində ayaqqabılarını çıxartmaq ənənəvi olduğu üçün praktiki baxımdan böyük bir əhəmiyyətə sahib olan xalçalar xüsusi əhəmiyyət kəsb edirdi. [6 ] Bu cür xalçaların toxunuşu Orta Asiyanın köçəri mədəniyyətlərindən əmələ gəlmişdir (xalçalar asanlıqla nəql edilə bilən bir mebel növüdür) və nəticədə Anadolunun məskunlaşmış cəmiyyətlərinə yayılmışdır. Türklər xalçaları, xalçaları və naxışlı kilimləri yalnız bir otağın döşəmələrində deyil, əlavə izolyasiya təmin etdikləri divarlarda və qapılarda asma olaraq da istifadə etdilər. Bunlar da ümumiyyətlə məscidlərə bağışlanırdı, bu da tez-tez böyük kolleksiyalar toplayırdı. [7] İpəkdən və ya ipək və pambıq birləşməsindən düzəldilmiş və mürəkkəb düyünlənmiş Hereke xalçaları xüsusilə yüksək statusa sahib idi. Digər əhəmiyyətli dizaynlara "Saray", "Yörük", Uşak və Milas və ya "Türkmen" xalçaları daxildir. "Yörük" və "Türkmen" daha üslublu dizaynları təmsil edirdilər, "Saray" da isə naturalistik dizaynlar üstünlük təşkil edirdi.

Zərgərlik :

Osmanlı İmparatorluğu, qızıl və gümüşçülərin keyfiyyəti və xüsusən də istehsal etdikləri zərgərlik məhsulları ilə seçilirdi. Zərgərlik, toylarda tez-tez qənaət şəklində istifadə edilə bilən bir hədiyyə olaraq verildiyi üçün xüsusi əhəmiyyət daşıyırdı. [8] Gümüş daha yüksək statuslu parçalar üçün ayrılmış qızıl ilə istifadə edilən ən yaygın material idi; dizaynlarda tez-tez mürəkkəb teletrafiya işləri və Fars və Bizans motivləri yer alırdı. Dizayndakı inkişaflar, Osmanlı sarayının zövqlərini əks etdirdi, məsələn, Fars Səfəvi sənəti ilə, 1514-cü ildə Çaldıran döyüşündən sonra I İsmayılın Osmanlı məğlubiyyətindən sonra təsir halına gəldi. [9] İmparatorluğun kırsal bölgələrində zərgərlik daha sadə və tez-tez qızıl sikkələrə (Osmanlı altinası) daxil idi, lakin Konstantinopol dizaynları buna baxmayaraq Osmanlı ərazisinə yayıldı və Misir və Şimali Afrikanın metal işlərində də əks olundu.

Zərgərlərin və zərgərlərin əksəriyyəti xristian ermənilər və yəhudilər idi, lakin Osmanlıların əlaqəli saat sənətinə olan marağı, bir çox Avropa zərgərinin, saat ustasının və qiymətli oyma ustalarının Konstantinopol'a köçmələri ilə nəticələndi, burada əcnəbilərin məhəlləsi Galata'da çalışdılar. [10]

Nəticə

Osmanlı memarlığı, Konya, Mamluk memarlığı və Bizans memarlığı binalarında göründüyü kimi İran təsirli Səlcuqlu memarlıq ənənələrinin sintezi idi; XVI əsrdə məscidlər və karvansaralar kimi böyük ictimai binalarda ən böyük inkişafına çatdı. Bu sahədəki ən əhəmiyyətli şəxs, 16-cı əsr memarı və mühəndisi Memar Sinan, Yeniçərilərdə keçmişi olan, erməni kökənli bir müsəlman iman gətirmişdi. Ən məşhur əsərləri Ədirnədəki Səlimiyə Məscidi və Konstantinopoldakı Süleyman Məscidi idi. Şagirdlərindən biri Sedefkar Mehmed Ağa, klassik Osmanlı memarlığının son möhtəşəm binası sayılan 17-ci əsrin əvvəllərindəki Göy Məscidin dizaynını hazırladı.

Osmanlı İmperatorluğu Sultan II Mahmudun stilizə edilmiş imzası ifadəli xəttatlıqla yazılmışdır. Abdülhamid oğlu Mahmud Xanın sonsuza qədər qazandığını oxuyur. Xəttatlıq Osmanlılar arasında prestijli bir statusa sahib idi; ənənələri, təsiri İslam dünyasına yayılan Bağdadlı Abbasi xəttatı Yaqut əl-Musta'simi'nin, əl-Musta'siminin özü Anadolu mənşəli olması ilə formalaşmışdı.Qeyd olunan Osmanlı xəttatlarına Seyyid Kasim Qubari, Şeyh Həmdullah, Əhməd Karahisari və Hâfiz Osman daxildir.