Bazar iqtisadi sistemi şəraitində əmtəə- pul münasibətlərinə, dəyər qanununa, bazarın roluna, vəzifələrinə və s məsələlərə olan münasibətlər əsaslı surətdə dəyişir, yeniləşir və bu dəyər kateqoriyaları nəhayət ki

Aralıq satıcılar bazarı:

Bu əmtəələri özü üçün xeyirlə başqa istehlakçılara satmaq və ya icarəyə vermək məqsədilə olan şəxslər və təşkilatların məcmusudur.

Aralıq satıcılar əmtəələri həm yenidən satmaq üçün, həm də üz müəssisələrini fasiləsiz işini təmin etmək eçen alırlar. Aralıq satıcılar əmtəələri istehsalçı rolunu oynamaq üçün də alırlar.

Aralıq satıcılar əmtəələri hansı malgöndərən, hansı qiymətlərə və hansı şərtlərə almaq haqqında qərar qəbul etmılidir.

Aralıq satıcılar: qapalı çeşidlə, zəngin çeşidlə, geniş çeşidlə,qarışıq çeşidlə mallarla iş aparacaq.

Xırda ailə firmalarında əmtəələrin seçilməsi və tədarükü ilə adətən sahibkarın özü məşğul olur.

Iri firmalarda tədarükün yürinə-yütirilməsi – tam iş günü ərzində firmada çalışan xüsusi işçilərin vəzifəsidir.

Univermaqlar, universamlar, topdansatış dərman tacirləri və başqa müəssisələr tədarüklərini müxtəlif cür yerinə yetiorirlər. Hətta eyni təmayüllü müəssisələrin tədarük prosesində də fərqlər aşkar etmək olar.

Götürək universamları – universamlar şəbəkəsinin qərargahında tədarük üzrə mütəxəssislər markalı əmtəələrin çeşidini hazırlayır və komivoyajerlərin onların nəzərinə təklif etdiyi yeni əmtəə markalarını qiymətləndirirlər. Lakin şəbəkə çərçivəsində olan hər hansı bir konkret dükanın müdiri onların seçdiyi əmtəələrdən birini rədd edib, bu əmtəəni satmaqdan imtina edə bilər. Bunun əvəzində müdir alıcılarına özünün seçdiyi başqa yeni malları təklif edə bilər.

Aralıq satıcılar tədarük haqqında qərarları qəbul edərkən 4 amil təsir edir: ətraf şəraitin amilləri, təşkilatın xüsusiyyətləri amilləri, şəxslərarası münasibətlər amilləri, şəxsiyyətin fərdi xüsusiyyətləri amilləri.

Malgöndərənləri seçərkən aralıq satıcıları tədarük mərkəzini üzvlərini nisbi əhəmiyyətinə görə sıraya düzməklə, malgöndərənin arzu edilən əlamətlərinin siyahısını tuturlar:

1)Texniki yardım xidmətinin olması; 2)Göndərişlərin cəldliyi; 3)Müştərilərin ehtiyaclarına reaksiyanın tezliyi; 4)Əmtəənin keyfiyyəti; 5)Malgöndərənin çıxartdığı ad-san; 6)Əmtəənin qiyməti; 7)Əmtəəçeşidinin dolğunluğu; 8)Komivoyajerlərin ixtisası; 9)Kredit verilmə imkanı; 10)Şəxsi münasibətlər; 11)Əmtəə üzrə ədəbiyyatın, təlimatın və sorğu kitablarının olması.