Berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti matematika fakulteti

To’g’ri chiziq ta‘riflanmaydigan tushuncha
To’g’ri chiziqqa parallel bo’lgan ixtiyoriy nol bo’lmagan vektor to’g’ri chiziqning yo’naltiruvchi vektori deyiladi.
a) bitta nuqtasi va yo’naltiruvchi vektori bilan berilgan to’g’ri chiziq tenglamasi.
T ekislikdagi affin koordinatalar sistemasi berilgan bo’lsin. Tekislikdagi to’g’ri chiziq o’zining nuqtasi va yo’naltiruvchi vektorining berilishi bilan to’liq aniqlanadi.
to’g’ri chiziq tenglamasini yozaylik, ma’lumki tekislikdagi biror nuqta to’g’ri chiziqda yotishi uchun vektor vektorga kollinear bo’lishi zarur va yetarlidir.

(3)
bundan
(4)
 - haqiqiy sonni parametr deb aytiladi.
(1) tenglama to’g’ri chiziqning vektor parametrik tenglamasi (2) tenglama to’g’ri chiziqning parametrik tenglamasi deyiladi.
(2) tenglamadan ushbu,
(3)
tenglamani hosil qilamiz. (3) ni to’g’ri chiziqning kanonik tenglamasi deyiladi. Undan
(4)
Bu yerda va lardan kamida bittasi noldan farqli, shu sababli (4) birinchi darajali tenglamadir.
Shuning bilan, ushbu muhim xulosaga keldik:

1. 
   Har qanday to’g’ri chiziq birinchi tartibli algebraik chiziqdir.
   
2. 
   Ikki nuqtasi bilan berilgan to’g’ri chiziq.
   

Tekis

Affin koordinatalar sistemasi
Fazoda yoki tekislikda affin koordinatalar sistemasini kiritish uchun birorta bazis va bitta nuqta tanlanadi. Agar bazis va nuqta berilgan bo'lsa, vektorning bazisdagi koordinatalari nuqtaning affin koordinatalari deyiladi.
Ta'rif. Berilgan bazis uchun

bajarilsa, - ortonormal bazis deyiladi.
Ta'rif. Ortonormal bazis yordamida berilgan koordinatalar sistemasi to'gri burchakli yoki dekart koordinatalar sistemasi deb ataladi.