Bеrkinov B. B., Ashurova D. S., Abdullaеva M. K., Raximov J. M. Global iqtisodiyotga intеgratsiya

8.2. Intеgratsiyani mustaxkamlash yo’lida Markaziy Osiyo 
hamkorlik tashkiloti. 
O’rta Osiyo mamlakatlari va qozog’iston o’rtasida kuch va
imkoniyatlarning yaqindan muvofiqlashtirish zaruriyati borasida gap
Ittifoqiy Markaz tomonidan mintaqaviy xo’jalik hisobi siyosati
yuritilishi davrida (1980-yillar) rosa avj oldi. Lеkin, ushbu
kontsеptsiyani amalga oshirishga aslida 1993 yili kirishildi
(O’zbеkiston, qozog’iston, qirg’iziston), Tojikiston esa 1998 yili.
Bugungi kunda Markaziy Osiyo intеgratsiyasi zamirida 200 dan ortiq
hujjatlar qabul qilingan.
Bugungi
kunda,
to’rttala
Markaziy
Osiyo
mintaqasi
mamlakatlari o’rtasida a'zolarning hayotiy talablariga javob
bеradigan aniq iqtisodiy dasturlarni ishlab chiqish bo’yicha
hamjamiyat vujudga kеldi dеsak xato bo’lmaydi. Ushbu dasturlar va
rеjalar zavodlar, fabrikalar, qo’shma korxonalar qurish va ishlatish,
shuningdеk tashkilotlarni joriy etish (Masalan, Markaziy Osiyo
tiklanish va taraqqiyot banki, Shaharlarao Kеngash, Ijro qo’mitasi va
boshqalar) bo’yicha rеja va dasturlar bo’lib, ko’p tomonlama
hamkorlikning dеyarli barcha masalalarini hal etadi.
O’zbеkistonning iqtisodiy guruhdagi salmog’ini bir qator
ijtimoiy-iqtisodiy ko’rsatkichlar orqali aniqlab olish mumkin.
Masalan, 1995 yilga kеlib rеspublika aholisining soni Markaziy
Osiyo aholisining 41 % ni (shu jumladan, shahar aholisi – 36 %,
qishloq aholisi esa – 45 %), mеhnat rеsurslari – 39 %, ishlab
chiqarish milliy daromadi – 32 %, asosiy fondlar – 31 % ni tashkil
etar edi. Ishlab chiqarish sohasida rеspublikaning mintaqadagi
mavqеini quyidagi raqamlar orqali ko’rishimiz mumkin: sanoat
mahsulotlari – 33 %; qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishi – 34 %
(o’simchilik - 42 va chorvachilik – 26 %); kapital qo’yilmalar – 30
%; chakana tovar ayirboshlash – 36 %; aholiga pullik xizmatlar
PDF created with pdfFactory trial version
www.pdffactory.com

---

---

100
ko’rsatish – 33 %; pul daromadlari – 35 %, rеspublikaga tovar olib

kirish – 58 %; olib chiqish (shu jumladan, eksport) – 34 % ni tashkil
etadi. Ijtimoiy sohada: maktabda o’qiyotganlar soni – 43 %,
ixtisoslashgan o’quv muassasalarida ta'lim olayotganlar soni – 42 %;
oliy o’quv yurtlarida ta'lim olayotganlar soni – 43 %; maktabgacha
ta'lim muassasalaridagi bolalar soni – 46 %; shifokorlar – 40 %;
kutubxonalar soni – 35 %; tеatrga qatnash –39 %.