Beynəlxalq magistratura və doktorantura məRKƏZİ
Cədvəl 3.4 Qubada turizm
Yüklə 1,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.1.7 Naxçıvan turistik destinasiya kimi
- Tezlik % 18-25
- Tezlik % İbtidai təhsil
- Tezlik % 0-500 AZN
- 2. Azərbaycan daxilindəki səyahətlərinizi kiminlə etmisiniz
- 3. Destinasiya seçiminizə təsir göstərən faktorlar
- Qəbələ
- Masallı
|
Cədvəl 3.4 Qubada turizm
2013 2015
2016 Mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrin sayı, vahid 27
27 27
Nömrələrin sayı, vahid 478
674 633
Birdəfəlik tutum, yer 1194
1645 1581
Yerləşdirilmiş şəxslərin sayı, nəfər 10453
23761 31332
Gecələmələrin sayı, adam-gecə 22198
31785 37079
Qeyd: Cədvəl “Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi”nin məlumatlarına əsasən müəllif tərəfindən hazırlanmışdır.
61 3.1.5 Qusar turistik destinasiya kimi
Şimaldan Rusiya, cənubdan isə Quba rayonu ilə həmsərhəd olan Qusar rayonu Qusar rayonu yalnız Azərbaycanın deyil, eləcə də bütün Qafqaz regionunun ən səfalı guşələrindən biridir. Rayonun gözoxşayan təbiəti, büllur kimi saf havası, sıx meşələri və gur şəlalələri hər zaman turistlərin marağına səbəb olmuşdur. Rayonda turizm potensialının gücləndirilməsinə dövlət tərəfindən də böyük qayğı və diqqət göstərilir [34].
Yayda rayondakı Şahnabat, Ləzə, Qurqur çaylarının üzərindəki şəlalələr bura gələnləri valeh edir. Qışda isə bu şəlalələr donur və onlar, buzlu dağlara qalxmağı sevən alpinistlərin yarış məkanına çevrilir. Qusarın Əniğ kəndi yaxınlığında yerləşən “Suvar” dağ-turizm istirahət mərkəzi də hər zaman qonaqlara yüksək keyfiyyətli xidmət göstərməyə hazırdır. Ləzə kəndi isə demək olar ki, Quba rayonunun məşhur Xınalıq kəndinin bir addımlığındadır. Piyada gəzməyi xoşlayan turistlər adətən bu yola üstünlük verirlər. Həmçinin Qusarda “Qusar bulaq”, “Qarabulaq”, “Qayibulaq”, “Şahbulaq”, “Star Qusar”, “Alpine” və digər istirahət mərkəzləri də fəaliyyət göstərir. 2008-ci ildə istifadəyə verilən Qusar Olimpiya-İdman Kompleksi də ölkə və beynəlxalq səviyyəli yarışların keçirilməsi üçün əlverişli məkandır [35].
Bundan əlavə qış turizmi üçün möhtəşəm bir şərait yaradılmış və şəhərdən 30 kilometr şimalda inşa edilən “Şahdağ” Qış-Yay Turizm Kompleksi buranı qışda istirahət üçün ideal bir məkana çevirmişdir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, “Şahdağ” Qış-Yay Turizm Kompleksi respublikamızda ən böyük sərmayələrin qoyulduğu turizm sahəsidir. Tam şəkildə dünya standartlarına cavab verən bu kompleks Azərbaycanda ilk dağ-xizək kurortudur. Kompleksə “Şahdağ” və “Pik Palace”, “Zirvə” kimi otellər daxildir. Bura hər il Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən, o cümlədən xarici ölkələrdən minlərlə turist axın edir və qış istirahətlərini ən maraqlı şəkildə keçirirlər [34].
62 Cədvəl 3.5 Qusarda turizm
2013 2015
2016 Mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrin sayı, vahid 14
17 16
Nömrələrin sayı, vahid 434
770 910
Birdəfəlik tutum, yer 961
1625 1721
Yerləşdirilmiş şəxslərin sayı, nəfər 2928
11345 34700
Gecələmələrin sayı, adam-gecə 10272
37625 70495
Qeyd: Cədvəl “Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi”nin məlumatlarına əsasən müəllif tərəfindən hazırlanmışdır.
3.1.6 Gəncə turistik destinasiya kimi
Azərbaycanın ən görməli bölgələrindən biri olan əzəmətli Gəncə Kiçik Qafqaz dağlarının ətəklərində yerləşir. O, öz ərazisinə görə Azərbaycanın ikinci, əhalisinə görə isə üçüncü şəhəridir. Gəncə rayonu Böyük İpək yolu üzərində yerləşdiyindən çox əlverişli coğrafi mövqeyə malikdir. Təxminən 2,5 minillik tarixə malik olan Gəncə hər zaman turistlərdə böyük maraq oyatmışdır. Buranın çoxlu meşələri, üzüm bağları, göl, çay və dağları var. Rayonda saysız-hesabsız səfalı mineral bulaqlar, çoxlu meşələr, üzüm bağları və ən əsası unikal müalicəvi neft – naftalan vardır. Bu təbii müalicəvi neft dermatoloji, revmatik və nevroloji xəstəliklərin müalicəsində geniş istifadə olunur. Regionda Azərbaycanın ilk qoruğu məşhur Göygöl yerləşir. Göygöl baş verən zəlzələ nəticəsində Kəpəz dağını uçub Ağsu çayının qarşısını alması ilə yaranan təbiət möcüzəsidir. Gəncənin ikinci ən məşhur gölü 45 km aralıqda yerləşən Maralgöldür [36].
Gəncədə Heydər Əliyev parkı, Hacıkənd - Göygöl milli parkı, Xəmsə parkı, Xan bağı parkı, Avropa-2016 Gənclər Paytaxtı parkı, İstiqlal parkı kimi park istirahət və 63 əyləncə parkları vardır. Dünyanın ən böyük beş parkı arasında adı olan Heydər Əliyev parkı isitrahət üçün bütün imkanlara malikdir. Özünəməxsus üslubu ilə seçilən bu parkın girişində Zəfər tağı ucaldılmışdır [37].
İlk dəfə 1936-cı ildə Gəncədə Göy göl turist düşərgəsi və Hacıkənd turist evi yaradılmışdır. Onlar ilk vaxtlar yerli əhalinin turistik ehtiyaclarını qarşılayırdı və Azərbaycanda belə turistik bazaların fəaliyyət göstərməsi burada kurort işinin təşkil olunmasında çox böyük rol oynadı. Bu ərazilər gözəl landşaftı, səfalı iqlimi və sıx meşəliyi ilə turistlərin diqqətini özünə cəlb etdi. Beləliklə də Gəncədə turizm inkişafı sürətlənməyə və turistlərin sayı artmağa başladı [3, səh. 33]. Gəncə ərazisində Nizami rayonunda yerləşən Cümə məscidi, Zərrabi məscidi, Uğurlu xan karvansarayı, Şah Abbas karvansarayı, Çökək hamam, Albanlar məbədi və s. kimi ölkə və yerli əhəmiyyətli tarix və memarlıq abidələri, o cümlədən, Şahsevənlər məscidi, Hüseyniyyə məscidi, Qızlar gimnaziyası, Tarix diyarşünaslıq muzeyi, Avropa tipli hamam, yeddi sütunlu Alban məbədi, Ozan məscidi, Qazaxlar məscidi, Xəlfəli məscidi, Yelizavetpol mətbəə binası, Aleksandr Nevski kilsəsi, Bala Bağban məscidi, Şərəfxanlı qadın mədrəsəsi, Milli Bankın binası, və s. kimi tarix və mədəniyyət abidələri vardır [2, səh. 75].
Cədvəl 3.6 Gəncədə turizm 2013
2015 2016
Mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrin sayı, vahid 9 9
Nömrələrin sayı, vahid 650
636 636
Birdəfəlik tutum, yer 1247
1267 1267
Yerləşdirilmiş şəxslərin sayı, nəfər 11968
17114 11245
Gecələmələrin sayı, adam-gecə 12428
22200 21556
64 Qeyd: Cədvəl “Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi”nin məlumatlarına əsasən müəllif tərəfindən hazırlanmışdır.
3.1.7 Naxçıvan turistik destinasiya kimi
Azərbaycan Respublikasının tərkibində muxtar respublika olan Naxçıvan Kiçik Qafqazın cənub-qərbində yerləşir. Burada Möminə xatun, Qarabağlar, Yusif ibn Küseyir, Gülüstan türbələri, Kilit mağarası, yaşı 800 ildən çox olan Şərq çinarı, qədim insanların ilk məskəni olan Gəmiqaya, məğlubedilməz müdafiə qalası olan Əlincə Qalası, İlandağ, Babək qalası və digər tarix və memarlıq abidələri vardır. Naxçıvan həm də özünəməxsus təbii iqlimi, flora və faunası ilə seçilir və o, çox güclü turizm infrastrukturuna malikdir. Burada bir deyil, bir neçə turizm növü mövcuddur [38].
Dünyanın ən qədim mədəniyyət mərkəzlərindən biri olan Naxçıvanda ilk turizm təşkilatı 1978-ci ildə yaradılmışdı və o, 1970-1987-ci illərdə sosial turizmin davamlı inkişafı ilə xarakterizə olunurdu [1, səh. 8].
Naxçıvan respublikasında dini turizm çox yüksək inkişaf etmişdir. Burada bir sıra ziyarətgahlar, pirlər və imamzadələr vardır. Tursitlərin marağına ən çox səbəb olan isə barəsində müqəddəs Qurani Kərimin “Əl-Kəhf” surəsində bəhs edilən Əshabi-Kəhf ziyarətgahıdır. Həmçinin Nuh peyğəmbərin Naxçıvan şəhərindəki məzarüstü türbəsi də turistlər tərəfindən sıx-sıx ziyarət edilən ziyarətgahlardandır [38].
ünyada bənzəri Duzdağ və Badamlı fizioterapiya xəstəxanaları və Darıdağ arsenli su müalicəxanası vardır. 2008-ci ildə Naxçıvanda İslam Konfransı Təşkilatının ölkələrin nümayəndələrinin iştirakı ilə baş tutan “Dini və sağlamlıq turizmi: mənəvi və fiziki istirahətin təşkili” mövzusunda beynəlxalq konfrans da buradakı turizm imkanlarının daha da genişləndirilməsinə yol açmışdır [39].
Azərbaycandakı mineral su ehtiyatlarının altmış faizi Naxçıvanın payına düşür. Bu mineral suların da bir çoxu müalicə əhəmiyyətlidir. Məsələn, Badamlı, Sirab, 65 Darıdağ və başqaları. Naxçıvanın Şahbuz rayonu ərazisindəki “Böyrək suyu” bulağı böyrək daşlarının müalicəsində böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu suyun 4 cür böyrək daşını salması faktı öz elmi təsdiqini tapmışdır. Həmçinin Naxçıvanda müalicə əhəmiyyətli sulardan kükürdlü, dəmirli, karbonlu və radonlu su da vardır. Bu sulardan mədə, qaraciyər, bağırsaq xəstəliklərinin müalicəsində və iltihaba səbəb olan amillərin aradan qaldırılmasında geniş istifadə olunur [40].
Naxçıvanda həm də kənd-yaşıl turizmi də inkişaf etmişdir. Xüsusilə də Şahbuz rayonundakı “Batabat” restoranı ərazisində yaradılmış kateclər və Ağbulaq İstirahət Mərkəzi turistlər üçün lazım olan şəraitlə təchiz olunmuşdur. Turistlər burda ekoliji təmiz qida məshulları ilə təmin edilirlər. Həmçinin yüksək xidmət keyfiyyəti və münasib qiymətlər. Turistlərin Naxçıvanın kəndlərinə rahat şəkildə gələ bilməsi üçün hətta ən ucqar ərazilərə belə yollar çəkilmişdir. Hətta bir neçə kəndə dəmiryolu ilə də getmək olur [40].
Naxçıvana turistlər ilin bütün fəsillərində üz tuturlar. Çünki Naxçıvan ilin bütün fəsillərində gözəl və füsnkardır. Yayda buranın təbiəti, bolsulu çayları, şırıltılı şəlaləri gələnləri valeh edir. Özəlliklə də Gilançay, Parağaçay, Vayxır gölü, Batabat yaylağı, Pəzməri şəlaləsi və s. Naxçıvan turistlərin qışda da üz tutduqları bir məkandır. Qışda Naxçıvan sanki nağıllar aləmini xatırladır. Qışda turistlər üçün müxtəlif gəzintilər nəzərdə tutulur. Turistlər xüsusilə dağ yürüşləri etməyi və vəhşi heyvan və quşları seyr etməyi sevirlər [38].
Cədvəl 3.7 Naxçıvanda turizm 2013
2015 2016
Mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrin sayı, vahid 21 21
21 Nömrələrin sayı, vahid 623 623
623 Birdəfəlik tutum, yer 1448 1448
1448 Yerləşdirilmiş şəxslərin sayı, nəfər 59875 60275
60468 66 Cədvəl 3.7-nin ardı Gecələmələrin sayı, adam-gecə 85897
86381 87333
Qeyd: Cədvəl “Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi”nin məlumatlarına əsasən müəllif tərəfindən hazırlanmışdır.
3.2 Tədqiqat metodu Tədqiqat metodu olaraq anket araşdırması həyata keçirilmişdir və araşdırma 2018-ci ilin aprel ayında Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində həyata keçirilmişdir. Anket sorğusu təxminən biraylıq zaman ərzində edilmişdir. Sorğuda yaşı 18-dən yuxarı, Azərbaycan daxilində ən azı bir dəfə səyahət etmiş şəxslər iştirak etmişdir.
3.2.1 Tədqiqatda istifadə olunan ölçülər
Azərbaycanlı turistlərin düşüncələri ilə bağlı aparılan anket sorğu ümumilikdə on üç sualdan ibarətdir. İlk beş sual sorğuda iştirak edənlərin demoqrafik xüsusiyyətlərini (cinsiyyət, yaş, mədəni vəziyyət, təhsil səviyyəsi və aylıq gəlir) müəyyənləşdirmək məqsədilə verilmişdir. Növbəti beş sual sorğuda iştirak edənlərin ölkə daxilində etdikləri səyahətlərin sayı, onların kiminlə edildiyi, səyahət seçiminə təsir göstərən faktorlar, Azərbaycan daxilində istirahət deyəndə onların ağlına gələn ilk üç rayon və ən son istirahət etdikləri üç rayon barədə ümumi məlumatları əldə etmək məqsədilə verilən suallardır. Son üç sual isə birbaşa tədqiqatda araşdırılan yeddi destinasiyanın müəyyən kriteriyalar üzrə dəyərləndirilməsindən ibarətdir. Anketdə yalnız bir variant seçmə, bir neçə variant seçmə, açıq tipli və qiymətləndirmə tələb edən suallardan istifadə olunmuşdur. Verilənlər dissertant tərəfindən toplanmışdır.
67
Aparılan sorğuda iştirak edənlərin demoqrafik xüsusiyyətləri, yəni cinsiyyət, yaş, mədəni vəziyyət, təhsil səviyyəsi və aylıq gəlirləri ilə bağlı məlumatlar aşağıdakı cədvəllərdə ümumiləşdirilmişdir. Cədvəl 3.8 Sorğuda iştirak edənlərin cinsiyyətə görə bölgüsü
Qadın
113 56.5 %
Kişi 87
43.5 % Ümumi
200 100 %
Cədvəldə göstərildiyi kimi, sorğuda ümumilikdə 200 nəfər iştirak etmiş və onların 56.5 %-ini qadınlar, 43.5 %-ini isə kişilər təşkil etmişdir. Cinsiyyət baxımından iştirak edənlərin sayı arasında elə də böyük bir fərq olmadığı aşkardır. Cədvəl 3.9 Sorğuda iştirak edənlərin yaş aralıqlarına görə bölgüsü
% 18-25 54
27 % 26-35 63
31.5 % 36-45 40
20 % 46-55 32
16 % 56 + 11
5.5 % Ümumi 200
100 %
Cədvəldən də göründüyü kimi sorğu iştirakçılarının 54 %-i 18-25, 63 %-i 26-35, 40 %-i 36-45, 32 %-i 46-55 və 11 %-i isə 56+ yaş qruplarına daxildir.
68 Sorğuda iştirak edənlərin mədəni vəziyyətə görə bölgüsü
105
52.5 % Evli 67
33.5 % Digər 28
14 % Ümumi 200
100 %
Sorğuda iştirakçılarının 52.5 %-i subay, 33.5 %-i evli, 14 %-i isə digər mədəni vəziyyət qrupuna daxildir. Cədvəl 3.11 Sorğuda iştirak edənlərin təhsil səviyyəsinə görə bölgüsü
Tezlik % İbtidai təhsil 0 0 % Orta təhsil 13
6.5 % Peşə təhsili 27
13.5 % Natamam ali təhsil 102
51 % Tam ali təhsil 58
29 % Ümumi 200
100 %
Cədvəldən də məlumdur ki, 200 sorğu iştirakçısından yalnız ibtidai təhsil alan yoxdur, 6.5 %-i sorğu iştirakçısı orta təhsil, 13.5 % peşə təhsili, 51 % natamam ali təhsil, 29 % isə tam ali təhsil almışdır. Cədvəl 3.12 Sorğuda iştirak edənlərin aylıq gəlirə görə bölgüsü
69
% 0-500 AZN 59
29.5 % 501-1000 AZN 75
37.5 % 1001- 1500 AZN 38
19 % 1501-2000 AZN 21
10.5 % 2001 + AZN 7 3.5 % Ümumi 200
100 %
Sorğuda iştirak edənlərin 29.5 %-inin aylıq olaraq 0-500 AZN, 37.5 %-inin 501- 1000 AZN, 19 %-inin 1001-1500 AZN, 10.5 %-inin 1501-2000 AZN, 3.5 %-i nin isə 2001+ AZN gəlir əldə etdiyi cədvəldə götərilmişdir. Cədvəl 3.13 Sorğuda iştirak edənlərin Azərbaycan daxilindəki səyahətləri ilə bağlı məlumatlar
Tezlik % 1. Azərbaycan daxilində neçə dəfə səyahət etmisiniz? 1 3 1.5 % 2 7 3.5 % 3 13 6.5 % 4 20 10 % 5+
157 78.5 %
2. Azərbaycan daxilindəki səyahətlərinizi kiminlə etmisiniz? Ailəmlə
173 86.5 %
Dostlarımla 156
78 % Sevgilimlə 0 0 %
Nişanlımla 0 0 % Yalnız 9 4.5 % Digər 0 0 % 3. Destinasiya seçiminizə təsir göstərən faktorlar Xidmət keyfiyyəti 123 61.5 %
Qiymət 176
88 % Əyləncə
məkanlarının çeşidliliyi 111
55.5 % 70 Cədvəl 3.13-ün ardı Brend
119
59.5 % İmic
113 56.5 %
Dost və ya qohum tövsiyəsi 162 81 %
Reklamlar 31
15.5 % Yerli
əhalinin qonaqpərvərliyi 31 15.5 %
Mətbəxin zənginliyi 47
23.5 % Digər
20 10 %
Ümumi
200 100 %
Sorğuda iştirak edənlərin cavablarına əsasən məlum olur ki, onların 1.5 %-i Azərbaycan daxilində 1 dəfə, 3.5 %-i 2 dəfə, 6.5 %-i 3 dəfə, 10 %-i 4 dəfə və ən böyük göstərici olan və digər göstəricilərdən əhəmiyyətli dərəcə fərqlənən 78.5 %-i isə 5 dəfədən çox səyahətdə olmuşdur. Sorğuda iştirak edənlərin 86.5 %-i ailəsi ilə, 78 %-i dostları ilə, 4.5 %-i isə yalnız səyahət etməyi üstün tutur. Nişanlısı və ya sevgilisi ilə səyahət edən yoxdur, digər variantına cavab verilməmişdir. Onların destinasiya seçiminə xidmət keyfiyyəti amili 61.5 %, qiymət 88 %, əyləncə məkanlarının çeşidliliyi 55.5 %, bu destinasiyanın brend olması 59.5 %, bu brendə inam 56.5 %, dost və ya qohum tövsiyəsi 81 %, reklamlar 15.5 %, yerli əhalinin qonaqpərvərliyi 15.5 %, mətbəxin zənginliyi isə 23.5 % təsir göstərir. Digər amillər isə 10% təsir göstərir və onlar təbiət və məsafə şəklində qeyd olunmuşdur.
Cədvəl 3.14 Sorğuda iştirak edənlərin Azərbaycanın rayonları ilə bağlı dəyərləndirmələri
Tezlik
% 71
Cədvəl 3.14-ün ardı
132 66 %
Quba 117
58.5 % Şəki 85
42.5 % İsmayıllı 67
33.5 % Qusar 32
16 % Qax 26
13 % Şamaxı 24
12 % Gəncə 24
12 % Masallı 16
8 % Oğuz 12
6 % Naxçıvan 11
5.5 % Yüklə 1,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|