Biokimyo va molekulyar biologiya

tibbiy enzimologiyani
rivojlanishiga sababchi bo‗ldi. Bu fanning 
maqsad va vazifalari jumlasiga enzimopatologiya, enzimodiagnostika va 
enzimoterapiya muammolarini yechimiga oid bo‗lgan metodologik yondashuvlarni 
ishlab chiqish kiradi. Inson umrini uzaytirish bilan bog‗liq bo‗lgan oziqlanish 
muammolari, ya‘ni samarali ovqatlanish, ovqat mahsulotlarining miqdoriy va 
sifatiy ko‗rsatkichlari, ferment tizimlari faoliyatining me‘yoriyligini ta‘minlashga 
oid muammolarning yechimi ham enzimologik tadqiqotlar asosida amalga 
oshiriladi.
Ko‗p irsiy patologik holatlar ham u yoki bu ferment tizimlarining izdan 
chiqishi yoki umuman fermentlarni sintezlanmasligi tufayli kelib chiqadi. 
Hujayraviy o‗sish va rivojlanish, fiziologik funksiyalarning differensiatsiyasi 

---

65 
(harakatlanish, makonda ko‗chib yurish, moddalarning tashilishi, qo‗zg‗alanish va 
tormozlanish va h.k.lar) biokatalizatorlarning ishtirokida bo‗lib o‗tadi. 
 
4.2. Fermentlarning kimyoviy tuzilishi. Kofermentlar. 
 
Bugungi kunda fermentlar oqsil tabiatli moddalar ekanligi to‗liq isbotlangan. 
Tabiatda ham oddiy oqsil tabiatli, ham murakkab oqsil tabiatli fermentlar mavjud 
ekanligi ma‘lum. Oddiy oqsil tabiatlilari gidroliz natijasida faqat aminokislota 
qoldiqlarigacha parchalanadi. Bu xil fermentlar gidrolitik fermentlar bo‗lib, ularga: 
pepsin, tripsin, papain, ureaza, lizotsin, ribonukleaza, fosfataza va boshqalarni 
kiritish mumkin. Ko‗p fermentlar murakkab oqsil tabiatli bo‗lib, ular tarkibi 
aminokislotalardan tashkil topgan polipeptid zanjirlaridan tashqari enzimatik 
faollikni ta‘minlanishida muhim rol o‗ynaydigan u yoki bu xildagi nooqsil tabiatli 
component (koferment)dan tashkil topadi. Fermentlarning oqsil tabiatli polipeptid 
qismini 
apoferment, 
faol ferment molekulasini