66
Fermentlarning nooqsil tabiatli qismi (koferment yoki kofaktori)
sifatida
organik va anorganik (metallar) moddalar xizmat qilishi mumkin.
Ular kimyoviy nuqtayi nazardan quyidagi guruhlarga bo‗linadi:
1. Nukleotid tuzilishiga ega bo‗lgan nooqsil moddalar.
2. Vitaminlar va ularning hosilalari.
3. Boshqa nooqsil tabiatli moddalar.
4. Metallar va tarkibida metall tutuvchi nooqsil tabiatli moddalar.
Hozirgi kungacha 3000 dan ziyod fermentlar ma‘lum bo‗lib, ularning
ko‗pchiligi o‗zining katalitik faolligini namoyon qilishi uchun ferment molekulasi
tarkibida koferment yoki kofaktorlarning bo‗lishi kerak bo‗ladi.
Bu fermentlar
jumlasiga: oksireduktazalar va transferazalar,
ligazalarning hammasi, liazalarning
ancha qismi va ba‘zi izomerazalar kiradi.
Yuqorida keltirilganidek, faqat
gidrolazalar kofermentlarga ―muhtoj‖ emas, ular katalitik
jarayonni molekulada
mavjud bo‗lgan faol markaz ishtirokida amalga oshiradi.
Kofermentlarning kimyoviy tabiati xilma-xildir. Ular orasida alifatik,
aromatik, hamda geterosiklik tuzilishga ega bo‗lgan
organik birikmalar uchraydi
va bu kofermentlar bir komponentli va ko‗p komponentli bo‗lishi mumkin.
Kofermentli enzimlarning 85 % nukleotid tabiatiga ega bo‗lib, ulardan
taxminan 165 tasi NAD+, 155 tasi NADF+, 50 tasi ham NAD+ ham NADF+, 80
tasi koenzim A va 225 tasi ATF+ tutadi. Piridoksalfosfat
ham ancha keng
tarqalgan kofermentlardan biri hisoblanadi. Qator fermentlarning tarkibida
koferment sifatida FMN va FAD, shuningdek, xinoid tabiatli birikmalar uchraydi.
Nukleotid fosfatli kofermentlar.
Bunga
nikotinamidli
kofermentlar-
nikotinadenindinukleotid (NAD), nikotinadenindinukletidfosfat (NADF) kiradi (9-
rasm).
9-rasm.
Dostları ilə paylaş: 
