Biologiya (turlar bo’yicha) Termiz 2021

10-masala. Daltonik va kar yigit bu belgilar bo’yicha sog’ qizga uylandi. Bu oilada kar va daltonik o’g’il va normal eshitadigan daltonik qiz tug’ildi. Odatda kar va daltonik retsessiv belgilar bo’lib, daltonik gen X xromosoma bilan birikkan holda irsiylanadi, kar geni autosomada joylashgan. SHu oilada ikkita belgi bo’yicha kasallangan qiz tug’ilishi mumkinmi?
11-masala. O’naqay, qo’y ko’z, normal ko’radigan qiz, o’naqay, havorang ko’z, daltonik yigitga turmushga chiqib, chapaqay, havorang ko’zli daltonik qiz tug’di. Qo’y ko’z, o’naqaylik belgi dominant bo’lib, alleli autosomada joylashib, bir-biri bilan birikmagan. Daltonizm esa, retsessiv belgi bo’lib, uning alleli X jinsiy xromosomaga birikkan bo’lsa, keyingi farzandni chapaqay, daltonik bo’lib tug’ilishi imkoniyati bor-mi? Uning ko’zi qaysi rangda bo’ladi?
12-masala. Odamlarda ko’z rangi jigarrang (dominant) va ko’k (retsessiv) bo’ladi. Ko’z rangini ta’min etuvchi genlar autosomada joylashgan. Dalьtonizmni belgilaydigan retsessiv gen va uning dominant alleli X xromosomada joylashgan. Jigarrang ko’zli, ranglarni yaxshi ajrata oladigan ayol (otasi ko’k ko’z va dalьtonik), ko’k ko’z, ranglarni normal ajrata oladigan erkakka turmushga chiqqan. SHu oilada o’rganilayotgan belgilar bo’yicha qanday fenotipga ega bo’lgan farzandlar tug’ilishi mumkin?
13-masala. Alьbinizm (terida pigmentning bo’lmasligi) retsessiv belgi bo’lib, uni ta’min etuvchi gen va uning dominant alleli autosomada joylashgan. Gemofiliya kasalligini keltirib chiqaruvchi gen va uning dominant alleli esa jinsiy xromosomada joylashgan. Erkak kishi alьbinos, gemofilik bo’lishi mumkinmi?
14-masala. Otasi ko’k ko’z, dalьtonik bo’lgan jigarrang ko’z ayol ko’k ko’z, ranglarni normal ajrata oladigan kishiga turmushga chiqqan. Bu oilada eslatilgan belgilar bo’yicha qanday farzandlar tug’ilish ehtimoli bor?
15-masala. Dalьtonik va qon gruppasi AB bo’lgan erkak ranglarni normal ajratuvchi va I qon gruppali ayol bilan turmush qurgan. Ayolning otasi dalьtonik va A qon gruppasiga ega. Bu oilada ikkita bola tug’ilgan: ranglarni normal ajratuvchi va A qon gruppasiga ega qiz hamda ranglarni normal ajratuvchi va B qon gruppali o’g’il bola. Bu oilaning shajarasini tuzib, barcha oila a’zolarining genotipini ko’rsating. Dalьtonik farzandlarning tug’ilish ehtimoli qanday? Bolalar ota-onasining qon gruppasiga ega bo’ladimi?