Biriktiruvchi to’qimaning asosiy o'ziga xos xususiyatlari: Biriktiruvchi toʻqima

Jinssiz ko'payish turlari Jinssiz koʻpayish faqat bitta ota yoki ona organizm boʻlishini talab etadi. Jinssiz koʻpayishning juda koʻp turlari bor. Toʻrt asosiy turi quyidagilar:
1) Binar boʻlinish: organizm DNKsi ikki hissa koʻpayadi, soʻngra ikkita hujayraga boʻlinadi. Bu koʻpayish turi odatda bakteriyalarda uchraydi. 2) Kurtaklanish: organizm tanasidagi kurtakdan yangi organizm hosil boʻladi. Bu achitqi va baʼzi hayvonlarda (quyida keltirilgan gidra singari) kuzatiladi.3) Fragmentatsiya: organizm tanasi ikki yoki undan ortiq boʻlaklarga boʻlinib, bu boʻlaklarning har biridan yangi organizmlar hosil boʻlishi. Aksariyat oʻsimliklarda va baʼzi hayvonlarda (korallar, kovakichlilar va dengiz yulduzchalari) uchraydi.
Tanasining bir qismini yoʻqotgan dengiz yulduzchasi. Bu boʻlak keyinchalik oʻsib, yangi dengiz yulduzchasini hosil qiladi. Rasm krediti: OpenStax
4) Partenogenez: urugʻlanmagan hujayradan yangi organizmning rivojlanishi. Umurtqasizlarda va baʼzi baliqlarda, amfibiya hamda sudralib yuruvchilarda uchraydi. Partenogenez orqali hosil boʻlgan yosh Komodo echkiemari.

101.Mezoderma shakllanishi va selom hosil bo‘lishi.Mezodermadan asosan mushaklar, suyaklar va qon tomirlari paydo bo'ladi. Embrional rivojlanishning dastlabki bosqichlarida hujayralar ikki toifadagi to'qimalarni hosil qiladi:Epiteliya: hujayralar kuchli birikmalar orqali qurilish plitalari orqali bog'lanadi. Mezoderma ko'plab epiteliyalarni hosil qiladi.Mezenxima: hujayralar taqsimlanib, ular orasida keng bo'shliqlar qoldirib, plomba to'qimasini tashkil qiladi. Mezenxima biriktiruvchi to'qima bo'lib, uning ko'p qismi mezodermadan keladi. Ektodermadan kichik bir qismi paydo bo'ladi.Ushbu tuzilmaning hosilalari uni turli sohalarga bo'linib tushuntirish yaxshiroqdir: eksenel, paraksial va lateral mezodermaga. Chunki ularning har biri turli xil tuzilmalarni keltirib chiqaradi.Yanal mezodermaMezodermaning eng tashqi qismi. Taxminan 17 kunlik homiladorlik davrida lateral mezoderm ikki varaqqa bo'linadi: endoderma yonida joylashgan splaknoplevral mezoderm; va ektodermaga tutash joylashgan somatoplevral mezoderma.Masalan, splaknoplevral mezodermadan ichak naychasining devorlari chiqadi. Somatoplevral mezoderma qorin parda, plevra va perikardial bo'shliqlarni o'rab turgan seroz membranalarni hosil qiladi.Hujayralar lateral mezodermadan kelib chiqadi, ular yurak-qon tomir va qon tizimini, tana bo'shliqlarining qoplamasini va embriondan tashqari membranalarni hosil qiladi. Ikkinchisi embrionga ozuqa moddalarini olib kelish vazifasini bajaradiSelom (yun. koiloma — chuqurlik, boʻshliq) — ikkilamchi tana boʻshligʻi, koʻp hujayrali hayvonlar (halqali chuvalchanglar, mollyuskalar, ignaterililar, pogonoforalar, xordalilar va boshqalar)da tana devori bilan ichki organlar oraligʻidagi boʻshliq. S. mezodermadan hosil boʻlgan epiteliy devor bilan chegaralangan; selomik suyuqlik bilan toʻlib turadi, tashqi muhitga maxsus naychalar — selomoduktlar orqali ochiladi. S. tana devori, muskullari uchun tayanch (gidrostatik skelet); organizm ichki muhitining biokimyoviy turgʻunligini taʼminlaydi. Bundan tashqari, bir qancha ikkinchi darajali: oziqlantirish, ayirish, nafas olish, jinsiy va boshqa funksiyalarni bajaradi. S.ga ega boʻlgan hayvonlar ikkilamchi tana boʻshliqli, yaʼni selomik hayvonlar deyiladi.
102.Prezumptiv xarita.