Bosh muharrir: Sharipov Qo‘ng‘irotboy Avezimbetovich Bosh muharrir o‘rinbosari: Karimov Norboy G‘aniyevich

Hududlar
Bug‘doy
Paxta
Hudud – A
23.5
12.75
Hudud B
6.5
9.5
Jami
30
22.5

---

T
ARA
QQIY
O
T
ПР
ОГРЕС
С
PR
OGRESS
84
YA S H I L I Q T I S O D I Y O T VA TA R A Q Q I Y O T
https://yashil-iqtisodiyot-taraqqiyot.uz
2023-yil, iyul.
№
7-son.
Ixtisoslashuv va savdodan keyin iste’molning o‘sishini 6-jadvalda ko‘rish mumkin.
6-jadval:
Qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishidagi qiyosiy ustunliklar(iste’molning o‘sishi)
Hududlar
Bug‘doy
Paxta
Hudud – A
3.5
0.5
Hudud B
1.5
1.5
X U L O S A VA TA K L I F L A R
Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishida Rikardian modelida 2 ta holat qaraladi. Birinchisi doimiy miqyosdagi 
daromadlar ya’ni, tovar ishlab chiqarishda ma’lum miqdordagi resurslardan foydalaniladi va miqyosda o‘sish 
yoki pasayish bo‘lmaydi. 2-si har bir hudul ikkita tovardan birini ishlab chiqarishda nisbiy ustunlikka ega, ya’ni 
ular uni boshqa huduga nisbatan kamroq imkoniyat xarajati bilan ishlab chiqarishi mumkin. Rikardian modeli-
ning birlamchi xulosasi shundan iboratki, agar bir hudud ikkala tovar ishlab chiqarishda mutlaq ustunlikka ega 
bo‘lsa ham, savdodan ikkalasi ham foyda ko‘radi. Nisbiy ustunlikka ega bo‘lgan mahsulotni ishlab chiqarishga 
ixtisoslashgan holda, har bir hududda umumiy samaradorlik va ishlab chiqarish hajmini oshadi.
Mamlakatimiz hududlarida ishlab chiqilgan qishloq xo‘jalik mahsulotlari savdosining barcha mahsulot-
lar umumiy savdosiga nisbati butun mamdakat bo‘yicha birdan oshsa, A hudud ma’lum mahsuloti bo‘yicha 
aniqlangan nisbiy ustunlikka ega deb aytiladi. Agar bir hudud ma’lum bir mahsulot bo‘yicha aniqlangan qiyosiy 
ustunlikka ega bo‘lsa (RCA > 1), u ushbu mahsulotni mamlakat o‘rtacha darajasida yoki undan pastroq ishlab 
chiqaradigan va savdo qiladigan hududga nisbatan raqobatbardosh ishlab chiqaruvchi va eksport qiluvchi hi-
soblanadi va mahsuloti bo‘yicha nisbiy ustunlik aniqlangan hudud ushbu mahsulot bo‘yicha eksport kuchiga 
ega deb hisoblanadi. Mahsulot uchun hududning RCA qiymati qanchalik yuqori bo‘lsa, uning bu mahsulotdagi 
eksport quvvati shunchalik yuqori bo‘ladi.
Bundan ko‘rinib turibdiki, respublika qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishida ham hududlarda resurslar va xara-
jatlarga ko‘ra nisbiy samaradorlikni ko‘rib, ekinlar ekish va qishloq xo‘jalik mahsulotlari yetishtirishni yo‘lga 
qo‘yish lozim.