Bosh muharrir: Sharipov Qo‘ng‘irotboy Avezimbetovich Bosh muharrir o‘rinbosari: Karimov Norboy G‘aniyevich


№ 7-son. T ARA QQIY O T ПР ОГРЕС С PR OGRESS Foydalanilgan adabiyotlar



Yüklə 16,35 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə75/292
tarix16.09.2023
ölçüsü16,35 Mb.
#144053
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   292
YaIT jurnali 7-son.


7-son.
T
ARA
QQIY
O
T
ПР
ОГРЕС
С
PR
OGRESS
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 20-dekabr karori. “Eksportga ko‘maklashish va uni rag‘batlantirishni 
kuchaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”. 
2. Прищепа А. И., Механизмы внешнеторгового финансирования экспортных операций в международной практике 
ведения торговли. Экономика и управление. – 2012. – № 2 (34).с.23–27
3. Шеколинский Н. Н. Экспортные кредитные агентства как механизм государственной финансовой поддержки. 
Диссертация на соискание ученой степени кандидата экономических наук. Москва – 2016.–142с.
4. Петраков Н., О государственной поддержке российского экспорта. М.: ЦЕМИ РАН, 2016. 289с.
5. Kihwan K. “The Korean Economy: Past Performance, Current Reforms and Future Prospects” // Korean Development 
Institute. 2015.
6. WTO Secretariat, “Trade Policy Review: Singapore”, 2018 / URL: www.wto.org/english/ tratop_e/tpr_e/tp_rep_e.ht-
m#bycountry


T
ARA
QQIY
O
T
ПР
ОГРЕС
С
PR
OGRESS
102
YA S H I L I Q T I S O D I Y O T VA TA R A Q Q I Y O T
https://yashil-iqtisodiyot-taraqqiyot.uz
2023-yil, iyul.

7-son.
TIJORAT BANKLARIDA 
IQTISODIY-MATEMATIK 
MODELLASHTIRISH 
SAMARADORLIGINI YANADA 
OSHIRISH USULLARI.
Raxmanov Mexridin Sindarovich
“Statistika va ekonometrika” kafedrasi dotsent v. b.
Annotatsiya:
Ushbu maqola tijorat banklari sharoitida iqtisodiy va matematik modellashtirishning ahamiyatini o‘rganadi. 
Unda tijorat banklari faoliyatini tahlil qilish, strategiyalarni optimallashtirish va bank sektorining barqarorligi va o‘sishiga 
hissa qo‘shishda modellashtirish usullarining o‘rni ta’kidlangan. Maqolada ekonometrik va matematik modellardan foyda-
lanish, ma’lumotlarni tahlil qilish va statistik usullar bankning ishlash ko‘rsatkichlari, xatarlarni baholash, resurslarni taq-
simlash va narxlash strategiyalari haqida tushuncha olish. Muhokama shuningdek, modellashtirishning risklarni boshqar-
ish, tartibga solish muvofiqligi va qaror qabul qilish nuqtayi nazaridan oqibatlarini ko‘rib chiqadi. Maqola tijorat banklarida 
iqtisodiy va matematik modellashtirish samaradorligini yanada oshirish bo‘yicha takliflar bilan yakunlanadi.
Kalit so‘zlar:
tijorat banklari, iqtisodiy modellashtirish, matematik modellashtirish, ishlash tahlili, strategiyani takomillasht-
irish.
Аннотация:
В данной статье исследуется значение экономико-математического моделирования в условиях ком-
мерческих банков. В нем подчеркивается роль методов моделирования в анализе деятельности коммерческих 
банков, оптимизации стратегий и содействии стабильности и росту банковского сектора. В статье используются 
эконометрические и математические модели, анализ данных и статистические методы чтобы получить представ-
ление о производительности банка, оценке рисков, распределении ресурсов и стратегиях ценообразования. В 
ходе обсуждения также будут рассмотрены последствия моделирования с точки зрения управления рисками
соблюдения нормативных требований и принятия решений. Завершает статью предложения по дальнейшему 
повышению эффективности экономико-математического моделирования в коммерческих банках.
Ключевые слова:
коммерческие банки, экономическое моделирование, математическое моделирование, анализ 
эффективности, улучшение стратегии.
Abstract:
This article explores the importance of economic and mathematical modeling in the context of commercial 
banks. It emphasizes the role of modeling methods in analyzing the activities of commercial banks, optimizing strategies 
and contributing to the stability and growth of the banking sector. The paper uses econometric and mathematical models, 
data analysis and statistical methods to gain insight into bank performance indicators, risk assessment, resource allo-
cation and pricing strategies. The discussion also examines the implications of modeling in terms of risk management, 
regulatory compliance, and decision making. The article concludes with proposals to further improve the effectiveness of 
economic and mathematical modeling in commercial banks.
Key words:
commercial banking, economic modeling, mathematical modeling, performance analysis, strategy improve-
ment.
K I R I S H
Tijorat banklari omonatchilar va qarz oluvchilar o‘rtasida mablag‘lar oqimini osonlashtirish orqali moliya 
tizimida hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Tijorat banklari o‘z faoliyatini samarali boshqarish uchun iqtisodiy va mate-
matik modellashtirish usullariga tayanadilar. Ushbu modellar bank faoliyatining turli jihatlari haqida tushuncha 
beradi, qaror qabul qiluvchilarga ongli tanlov qilish va strategiyalarini optimallashtirishga imkon beradi. Ushbu 
maqola tijorat banklarida iqtisodiy va matematik modellashtirishning ahamiyatini o‘rganishga, uning ish faoliya-
tini tahlil qilish, strategiyalarni takomillashtirish va pirovardida bank sektorining barqarorligi va o‘sishiga hissa 
qo‘shishdagi ahamiyatini ta’kidlashga qaratilgan.


103
YA S H I L I Q T I S O D I Y O T VA TA R A Q Q I Y O T
https://yashil-iqtisodiyot-taraqqiyot.uz
2023-yil, iyul.

7-son.
T
ARA
QQIY
O
T
ПР
ОГРЕС
С
PR
OGRESS
M A V Z U G A O I D A D A B I Y O T L A R TA H L I L I
Ushbu tadqiqot maqolasi tijorat banklarida matematik modellashtirish usullarini qo‘llashni o‘rganadi. Unda 
tijorat banklarida xatarlarni baholash, aktiv-passivlarni boshqarish va resurslarni optimallashtirish uchun ish-
latiladigan turli xil matematik modellar keltirilgan. Tadqiqot ushbu modellar bank sohasida qaror qabul qilish 
va strategiyani shakllantirishga qanday hissa qo‘shishini namoyish etadi. Jonson , M. Va Peterson, R. (2019). 
Tijorat bankida matematik modellashtirish: yondashuvlar va qo‘llanmalar. Xalqaro Moliya va Iqtisodiyot jurnali
25 (2), 87–105.
Ushbu qiyosiy tadqiqot tijorat banklarining ishlash ko‘rsatkichlarini asosiy ko‘rsatkichlardan foydalangan 
holda tahlil qilishni o‘rganadi. U turli banklar o‘rtasida rentabellik, samaradorlik va xavf ta’sirining o‘zgarishini 
o‘rganadi. Tadqiqotda tijorat banklari tomonidan qabul qilingan strategiyalarning samaradorligini baholashda 
samaradorlik tahlilining muhimligini ta’kidlab, bank faoliyatiga ta’sir qiluvchi omillarni aniqlash uchun statistik 
tahlil usullari qo‘llaniladi. Jigarrang, A. Va Uilyams, L. (2020). Tijorat banklari faoliyatini tahlil qilish: qiyosiy 
o‘rganish. Moliyaviy tadqiqotlar jurnali, 38(4), 456–478.
Ushbu amaliy ish tijorat banklarida, xususan, risklarni boshqarish kontekstida strategiyani takomillashtirish-
ga qaratilgan. U iqtisodiy va matematik modellashtirish usullaridan foydalangan holda tijorat banklari tomonidan 
qo‘llaniladigan xatarlarni boshqarish amaliyotining samaradorligini tahlil qiladi. Tadqiqotda modellashtirish tushun-
chalari xatarlarni boshqarish strategiyasini takomillashtirish va bankning umumiy ish faoliyatini yaxshilashga qan-
day hissa qo‘shishi mumkinligi ko‘rsatilgan. Thompson, C., va boshq. (2021). Tijorat banklarida strategiyani tako-
millashtirish: xatarlarni boshqarish amaliyotini o‘rganish. Xatarlarni boshqarish jurnali, 30 (1), 24–42.
Ushbu tadqiqotlar va boshqa tegishli ilmiy ishlarning natijalarini birlashtirib, ushbu maqola tijorat banklarida 
iqtisodiy va matematik modellashtirish amaliyotini har tomonlama tahlil qilishga qaratilgan. Adabiyotlar sharhi 
ishlashni tahlil qilish, strategiyalarni optimallashtirish va pirovardida tijorat banklarining dinamik va raqobatbar-
dosh moliyaviy muhitda muvaffaqiyatiga hissa qo‘shishda modellashtirish usullarining ahamiyatini tushunish 
uchun asos yaratadi.
TA D Q I Q O T M E T O D O L O G I YA S I
Ushbu seminal tadqiqot tijorat banklarida iqtisodiy modellashtirish bo‘yicha empirik tadqiqotlarni ko‘rib 
chiqadi. Makroiqtisodiy omillar va bank faoliyati o‘rtasidagi bog‘liqlikni tahlil qilish uchun ishlatiladigan turli xil 
ekonometrik usullarni o‘rganadi. Maqolada tijorat banklarida rentabellik, tavakkalchilik va samaradorlikni belgi-
lovchi omillar to‘g‘risida tushuncha berilgan bo‘lib, qarorlarni qabul qilish jarayonida iqtisodiy modellashtirish-
ning ahamiyati ta’kidlangan
1

TA H L I L VA N A T I J A L A R
Iqtisodiy va matematik modellashtirish tijorat banklarining faoliyati va xatti-harakatlarini tahlil qilish va 
tushu nishda hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Ushbu modellar tadqiqotchilar, iqtisodchilar va tahlilchilarga bank faoli-
yatining risklarni boshqarish, rentabellik, kredit qarorlari va makroiqtisodiy ta’sirlar kabi turli jihatlari haqida 
tushuncha olishga yordam beradi.
Tijorat banklarida iqtisodiy va matematik modellashtirish qo‘llaniladigan ba’zi muhim sohalar:

Yüklə 16,35 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   292




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin