Kredit xavfini modellashtirish: banklar qarz oluvchilarning kreditga layoqatliligini baholashlari va kredit
xavfini samarali boshqarishlari kerak. Matematik modellar, masalan, kredit skoring modellari va defolt modellari
ehtimoli, defolt ehtimolini baholash va potensial yo‘qotishlarni baholash uchun ishlatiladi. Ushbu modellar kredit
xavfini aniqlash uchun qarz oluvchining xususiyatlari, moliyaviy koeffitsiyentlari va makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar
kabi turli omillarni o‘z ichiga oladi.
Aktivlar-passivlarni boshqarish: banklar likvidlikni saqlash, rentabellikni optimallashtirish va foiz stavka-
si xavfini kamaytirish uchun o‘z aktivlari va majburiyatlarini boshqarishlari kerak. Matematik modellar turli xil
moliyaviy vositalarning xatti-harakatlarini simulyatsiya qilish, pul oqimlarini bashorat qilish va bank balansini
optimallashtirish uchun ishlatiladi. Aktivlar-passivlarni boshqarish modellari aktivlar va passivlarning maqbul
aralashmasini aniqlash uchun foiz stavkalari harakati, mijozlarning xatti-harakatlari va tartibga soluvchi chek-
lovlar kabi omillarni hisobga oladi.
Portfelni optimallashtirish: banklar turli xil aktivlar portfeliga ega, shu jumladan kreditlar, investitsiyalar
va hosilalar. Matematik modellar, masalan o‘rtacha dispersiyani optimallashtirish va xavf ostida bo‘lgan qiymat
modellari, banklarga portfel taqsimotini optimallashtirishda, xavf va rentabellikni muvozanatlashda va salbiy
bozor sharoitida potensial yo‘qotishlarni o‘lchashda yordam beradi.
1
Smit, J. (2018). Tijorat banklarini iqtisodiy modellashtirish: empirik tadqiqotlar sharhi. Bank va Moliya jurnali, 42(3), 158–176.
T
ARA
QQIY
O
T
ПР
ОГРЕС
С
PR
OGRESS
104
YA S H I L I Q T I S O D I Y O T VA TA R A Q Q I Y O T
https://yashil-iqtisodiyot-taraqqiyot.uz
2023-yil, iyul.
