Keyingi naflilik (marginal utility ) – muayyan ne’matning navbatdagi birligini iste’mol qilishdan olingan qo’shimcha naflilikdir. Keyingi naflilik umumiy naflilikning o‘sgan qismidan iborat bo‘lib, u
naflilik funktsiyasining natijasi hisoblanadi. Muayyan ehtiyojni qondiruvchi har bir
navbatdagi ne‘mat oldingisiga qaraganda kamroq naflilikka ega bo‘ladi.
Ne‘matlarning cheklangan miqdori sharoitida esa doimo ehtiyojni eng kam
darajada qondiruvchi «so‘nggi nusxasi» mavjud bo‘ladi.‖
40
―So‘nggi qo‘shilgan naflilik pasayib borish tamoyiliga ega bo‘lib, bu
iqtisodiy tamoyil sifatida ifoda etiladi. Uning mohiyati shundan iboratki, agar
alohida olingan iste‘molchining holatidan kelib chiqilsa, ne‘matlarni iste‘mol
qilish hajmining ko‘payib borishi bilan, ma‘lum vaqtdan boshlab, muayyan
ne‘matning navbatdagi birligini iste‘mol qilishdan olingan qo‘shimcha naflilik
oldingisiga nisbatan kamayib boradi‖
41
.
Kishi qanchalik ko‘p miqdordagi tovarni iste‘mol qilsa, u shunchalik ko‘p
umumiy naflilikka ega bo‘ladi.
Umumiy naflilik ( total utility ) so’nggi qo’shilgan naflilik ko’rsatkichlarini jamlash orqali aniqlanadi. Agar iste‘molchi kamayib boruvchi keyingi qo‘shilgan naflilikka ega bo‘lsa, u
holda yalpi naflilik kamayadi.
Keyingi qo‘shilgan naflilikning pasayib borish qonunini iste‘mol qilingan
muzqaymoq misolida ifodalash mumkin.
40
Economics : principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition,
McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. 360 бет.
41
Economics : principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition,
McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. 360 бет.
