Bu proje Avrupa Birliği tarafından finanse edilmiştir
Yüklə 304,24 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması / ÖZET RAPOR 32 3.2.2 Maruz Kalınan İstismar
- Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması / ÖZET RAPOR 34 Tablo 7
- Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması / ÖZET RAPOR 36 3.2.3 Baş etme Yöntemleri
- 3.2.4 Çocukların İstismarı Önlemeye Yönelik Önerileri
|
Tablo 3 - 7-18 yaş arası çocukların tanık oldukları duygusal ve fiziksel istismar türleri ve yerler 2
Rastlanma Oranı Yeri
Duygusal İstismar %49
Büyüklerin birbirlerine, seni üzecek ya da korkutacak şekilde bağırdıklarına / tartıştıklarına / kızdıklarına şahit olduğunu belirten %38 Ev %19
Büyüklerin bir çocuğa, seni üzecek ya da korkutacak şekilde bağırdıklarına / tartıştıklarına / kızdıklarına şahit olduğunu belirten %37 Yaşadığı sokak / mahalle / çevrede, komşularda %21 Fiziksel İstismar %56 Büyüklerin birbirlerinin canını ( vurmak, tekme, tokat ya da yumruk atmak yolu ile ya da fiziksel olarak başka şekillerde) acıttıklarını belirten %31
Yaşadığı sokak/ mahalle / çevrede, komşularda %20 Büyüklerin bir çocuğun, canını (vurmak, tekme, tokat ya da yumruk atmak yolu ile ya da fiziksel olarak başka şekillerde) acıttıklarına belirten %32 Yaşadığı sokak/ mahalle / çevrede, komşularda %19 Çocukların ya da gençlerin bir çocuğun canını (vurmak, tekme, tokat ya da yumruk atmak yolu ile ya da fiziksel olarak başka şekillerde) acıttıklarını ifade eden %41
Yaşadığı sokak/ mahalle / çevrede, komşularda %28 Baz 2,216
2,216 1 Sonuçlar ağırlıklandırılmış veriler üzerindendir. 2 Sonuçlar ağırlıklandırılmış veriler üzerindendir. 60 50 40 30 20 10 0 Duygusal İstismar Fiziksel İstismar Cinsel İstismar n: 2,216 % 49
% 56 % 10
% 31 Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması / ÖZET RAPOR Tablo 4 - 7-18 yaş arası çocukların tanık oldukları cinsel istismar türleri, tanık oldukları yerler, istismarın sorumlusu, nedeni ve yarattığı etkiler 3 Türü Rastlanma Oranı
Yeri Sorumlusu Nedeni Yaratttığı Duygusal Etki
Yaratttığı Fiziksel Etki Yaratttığı Diğer Etki
Tanıklık Cinsel İstismar %10 Herhangi birinin, başka bir çocuğu ya da genç birini, onunla cinsel içerikli şekilde konuşarak ya da onun hakkında cinsel içerikli şeyler yazarak üzdüğüne şahit olan, ya da çevres- indeki bir çocuk / bir genç veya bir arkadaşın böyle bir deneyimini / üzüntüsünü / sıkıntısını anlattığını ifade eden %10 Okul
%6 Başka
bir genç / çocuk %7
Istismarda bulunan
kişinin kişiliği / huyları / karakteri yüzünden %2 Kızgın %2 Üzgün
%2 - Başka insanlarla ilişkiler %0,1 Herhangi birinin, başka bir çocuğu/genci, izlemek ya da bakmak istemediği halde, cinsel içerikli bir film izlettirdiğine ya da bir dergi ya da bilgisayardaki cinsel içerikli resimler gösterdiğine şahit olan ya da çevresindeki bir çocuk/bir genç veya bir arkadaşının böyle bir deneyimi / üzüntüsünü / sıkıntısını kendisine anlattığını ifade eden %3 Okul %1 Başka
bir genç / çocuk %2
- Herhangi birinin, başka bir çocuğa/gence, istemediği halde, cinsel içerikli başka bir davranışta bulunduğu -dokunmak kendine dokundurtmak gibi- ya da daha fazlasına şahit olan ya da çevresindeki bir çocuk/bir genç veya bir arkadaşının böyle bir deneyimini / üzüntüsünü / sıkıntısını kendisine anlattığını ifade eden %4 Yaşadığı sokak/ mahalle / çevrede, komşularda %2 Başka
bir genç / çocuk %3
- Baz
2,216 2,216
2,216 2,216
2,216 2,216
2,216 Tablo 4’te yer alan tanımlar bazında cinsel istismara tanıklık ise, daha çok okul ortamında yine bir çocuğun başka bir çocuğa uyguladığı haliyle karşımıza çıkmak- tadır. Yaşanılan çevre, çocukların cinsel istismara tanık olduğu diğer bir ortamdır. Çocuklar bu davranışların nedenini, istismarı yapan kişinin karakteri / huyu olarak göstermektedir. 3 Sonuçlar ağırlıklandırılmış veriler üzerindendir.
Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması / ÖZET RAPOR 32 3.2.2 Maruz Kalınan İstismar Bu bölümde, Türkiye’deki 7-18 yaş grubu çocukların, son bir yıl içinde maruz kaldık- ları, deneyimledikleri ihmal ve istismar irdelenmiştir.
7-18 yaş arası çocukların maruz kaldıkları istismar türleri 4 Çocukların %25’nin ihmale maruz kaldığı görülmektedir. Duygusal istismar alanında istenmeyen davranışlara maruz kalma tüm 7-18 yaş grubu genelinde her iki çocuk- tan biri için gerçekleşmektedir. Fiziksel istismara maruz kaldığını belirtenlerin oranı yüzde 45’tir (Şekil 2).
7-18 yaş arası çocukların maruz kaldıkları ihmal türleri, istismarın nedeni ve yarattığı etkiler 5
Rast- lanma
Oranı Yeri
Sorumlusu Nedeni Yaratttığı Duygusal Etki
Yaratttığı Fiziksel Etki Yaratttığı Diğer Etki
İhmal %25
Büyük biri yanında olması gerekirken yalnız bırakılanlar %13 -
İhmalde bulunan
kişinin maddi /
parasal sorunları olduğu için
%8 Üzgün
%10 - Kendisiyle ilgili hisleri %3 Daha fazla ilgi görmek, değer verildiğini / sevildiğini hissetmek istediği halde yeterince ilgi, değer ya da sevgi görmeyenler %9 -
Üzgün % 2
- Kendisiyle ilgili hisleri %1 Kirli, yıpranmış, üşüten ya da terleten ya da sana çok küçük ya da çok büyük gelen giysiler giymek zorunda kalanlar %8 -
Üzgün % 0,1
- Kendisiyle ilgili hisleri %0,2 Hasta ya da yaralı olduğunda ilgi görmeyen, örneğin doktora götürülmediği ya da ihtiyacı olan ilaçları alamayadığı durumları yaşayanlar %3 -
Üzgün % 5
- Kendisiyle ilgili hisleri %2
izin verilmediği / aç bırakıldığı durumlar yaşayanlar %3 - - Üzgün
% 2 - Kendisiyle ilgili hisleri %1 Okula gitmesine izin verilmediği durumlar yaşayanlar %3 - - Üzgün
% 1 - Kendisiyle ilgili hisleri %0,4 Kendi başına gidemediği halde okula götürülmey- enler %0,7
- - Üzgün % 7 - Kendisiyle ilgili hisleri %2 Baz
2,216 2,216 2,216 2,216 2,216
2,216 2,216
4 Sonuçlar ağırlıklandırılmış veriler üzerindendir. 5 Sonuçlar ağırlıklandırılmış veriler üzerindendir. 60 50
30 20 10 0 Duygusal İstismar İhmal Fiziksel İstismar Cinsel İstismar n: 2,216
% 25 % 43
% 51 % 3
% 33 Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması / ÖZET RAPOR 7-18 yaş arası çocukların maruz kaldıkları ihmal türleri arasında en çok yaşanan ih- mal türünün yalnız bırakılmak olduğu tespit edilmiştir. Tüm ihmal türleri geneli için, çocuklar / gençler ihmalde bulunan kişinin parasal sorunlarını en yüksek oranda ne- den olarak göstermektedir. Bu durum, ihmal davranışlarına maruz kalan çocukların kendileri ile ilgili duygularına da zarar vermektedir (Tablo 5). Tablo 6 - 7-18 yaş arası çocukların maruz kaldıkları duygusal istismar türleri, istismarın sorumlusu, nedeni ve yarattığı etkiler 6 Türü Rastlanma Oranı
Yeri Sorumlusu Nedeni Yaratttığı Duygusal Etki
Yaratttığı Fiziksel Etki Yaratttığı Diğer Etki
Duygusal İstismar %51
Herhangi birinin dersleriyle ilgili kendisine baskı yaptığını belirten %33 -
%24 Maruz ka- lan çocuk yapması
gereken bir şeyi yapmadığı için
%11 Üzgün
%19 Dersleri %4 Herhangi bir kimse tarafından kızgın bir şekilde azarlandığını ifade eden %35 Ev
Anne %17
Üzgün %24
Kendisiyle ilgili hisleri %5 Herhangi bir kimseden hoşuna git- meyen şeyler duyduğunu belirten %35 Okul
%23 Başka
bir genç / çocuk
%27 Üzgün
%18 Kendisiyle ilgili hisleri %4 Evden birisi tarafından evden uzaklaştırılmakla / kovulmakla tehdit edildiğini belirten %1 -
%0,1 - - Evden birisi tarafından terk edilmekle tehdit edildiğini belirtenlerin %1 -
%0,1 Üzgün
%1 Kendisiyle ilgili hisleri %0,1 Kızma, azarlama, hoşuna gitmeyen şeyler söyleme, evden kovma ya da terk etmekle tehditten daha fazla üzüntü yaratan ya da canını yakan başka bir davranış ya da söze maruz kaldığını belirten %5 Yaşadığı sokak/ mahalle / çevrede, komşularda %2 Başka
bir genç / çocuk
%2 Üzgün
%4 Kendisiyle ilgili hisleri %2 Baz
2,216 2,216
2,216 2,216
2,216 2,216
2,216 7-18 yaş grubu için en yaygın duygusal istismar yöntemi, dersler nedeniyle baskı görmedir. Azar ve hoşlarına gitmeyen şeyler duyma diğer yaygın duygusal istismar türleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Azar, en yoğun evde, anne tarafından: hoşa git- meyen sözler okulda, başka genç ya da çocuklardan gelmektedir. Bu davranışlara maruz kalmanın yarattığı en yoğun his üzüntüdür (Tablo 6). 6 Sonuçlar ağırlıklandırılmış veriler üzerindendir.
Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması / ÖZET RAPOR 34 Tablo 7 - 7-18 yaş arası çocukların maruz kaldıkları fiziksel istismar türleri, istismarın sorumlusu, nedeni ve yarattığı etkiler 7
Türü Rastlanma Oranı Yeri
Sorumlusu Nedeni
Yaratttığı Duygusal Etki Yaratttığı Fiziksel Etki
Yaratttığı Diğer
Etki Maruz Kalma Fiziksel İstismar %45
Saçı çekmek, çimdiklemek ya da kulağını çekmek gibi fiziksel olarak can acıtacak bir davranışa maruz kalan %30 Okul %20
Başka bir genç / çocuk %17 Maruz alan çocuğu cezalandırmak için %7 Kızgın %16 Hafif acı %21 Kendisiyle ilgili hisleri %5 Kendisine herhangi bir şey fırlatıldığını belirten %19
Okul %7 Başka
bir genç / çocuk %11 Kızgın %8 Hafif acı %7 Kendisiyle ilgili hisleri %1 Birisi tarafından tutulup sarsıldığını ya da hırpalandığını belirten
%9 Okul %5
Başka bir genç / çocuk %5 Üzgün %5
Hafif acı %5 Kendisiyle ilgili hisleri %2 Birisinin kendisine eliyle vurduğunu ya da tokat attığını belirten %24
Ev %12 Başka
bir genç / çocuk %8
Üzgün %15
Hafif acı %13
Kendisiyle ilgili hisleri %6 Fiziksel olarak gerçekten can ya- kan ya da üzen başka bir davranışa maruz kaldığını belirten %3 Okul %1 Başka bir genç / çocuk %2 Üzgün %1
Hafif acı %1 Sağlığı kötü yönde etkilendi %0,5
Ceza olarak, rahat olmayan bir pozisyonda belli bir süre durma, bazı ağır bedensel hareketleri uzun süre tekrarlama ya da bir yere kilitlenme/hapsedilme gibi fiziksel olarak zorlayacak davranışlara maruz kalan %7 Okul %6 Öğretmen %6 Üzgün %4 Hafif acı %2 Kendisiyle ilgili hisleri %2 Canının tehlikede olduğunu, yani sonunda yaralanabileceğini hissettiren ya da benzer boyutta korku uyandıran bir davranışa maruz kalan %3 Okul %1
Başka bir genç / çocuk %2 Korkmuş
%1 Hafif acı %1 Sağlığı kötü yönde etkilendi %1 Baz 2,216 2,216
2,216 2,216
2,216 2,216
2,216 Saç çekme, kulak çekme, cisim fırlatma, elle vurma tokat atma en sık görülen fizik- sel istismar biçimleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Çocuklar / gençler bu davranışla- ra en fazla okulda maruz kalmaktadır. Bu davranışları uygulayan genellikle başka bir genç veya çocuktur. Ceza olarak uygulanan fiziksel istismarda ise sorumlu olarak öğretmen gösterilmektedir. Kızgınlık, üzüntü fiziksel istismarın yarattığı hislerdir. Fiziksel acı ve kendisiyle ilgili hislerinin zarar görmesi, fiziksel istismarın diğer etki- leridir (Tablo 7). 7 Sonuçlar ağırlıklandırılmış veriler üzerindendir.
35 Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması / ÖZET RAPOR Tablo 8 - 7-18 yaş arası çocukların maruz kaldıkları cinsel istismar türleri, istismarın sorumlusu, nedeni ve yarattığı etkiler 8 Türü Rastlanma Oranı
Yeri Sorumlusu Nedeni Yaratttığı Duygusal Etki Yaratttığı Fiziksel Etki
Yaratttığı Diğer
Etki Maruz Kalma Cinsel İstismar %3 Herhangi birinin, başka bir çocuğu ya da genç birini, onunla cinsel içerikli şekilde konuşarak ya yazarak üzdüğüne ya da çevresindeki bir çocuk veya arkadaşın böyle bir deneyimine tanık olup olmadığı sorulduktan sonra, kendisinin başına benzer bir durum gelip gelmediği sorusuna olumlu yanıt veren %2,5 Okul %2
Başka bir genç / çocuk %2 Istismarda bulunan kişinin
kişiliği / huyları / karakteri yüzünden
%1 Kızgın
%1 - Kendisiyle ilgili hisleri %0,4
Herhangi birinin, başka bir çocuğu/genci, izlemek ya da bakmak istemediği halde, cinsel içerikli bir film izlettirdiğine ya da bir dergi / bs cinsel içerikli resimler gösterdiğine ya da çevresindeki bir çocuk veya arkadaşının böyle bir deneyimine tanık olup olmadığı sorulduktan sonra, kendisinin başına benzer bir durum gelip gelmediği sorusuna olumlu yanıt veren %0,9 Okul %0,4 Başka bir genç / çocuk %0,7
- Herhangi birinin, başka bir çocuğa/gence, istemediği halde, cinsel içerikli başka bir davranışta bulunduğu -dokunmak kendine dokun- durtmak gibi- ya da çevresindeki bir çocuk// arkadaşının böyle bir deneyimine tanık olup olmadığı sorulduktan sonra, kendisinin başına benzer bir durum gelip gelmediği sorusuna olumlu yanıt veren %0,5
Yaşadığı sokak/
mahalle / çevrede, komşularda %0,3
Başka bir genç / çocuk %0,2
- Baz
2,216 2,216
2,216 2,216
2,216 2,216
2,216 Araştırma kapsamında, cinsel istismara rastlanma oranı diğer istismar türlerine göre daha düşük olarak karşımıza çıkmaktadır. Çocukların yüzde 1’i, son bir yıl içinde, iz- lemek ya da bakmak istemediği halde, cinsel içerikli bir film izlettirildiğini; bir dergi ya da bilgisayardaki cinsel içerikli resimlere bakmaya zorlandığını söylemiştir. Yüzde 0,5’i ise, herhangi birinin, kendisine, istemediği halde, -dokunmak kendine dokun- durtmak gibi- cinsel içerikli başka bir davranışta bulunduğunu belirtmiştir (Tablo 8). Araştırmanın nitel bölümünde veriler saha ekiplerince, çoğunlukla çocukların ev- lerinde ve büyük bir kısmı yetişkinler ve başkaları eşliğinde gerçekleştirilmiş olan görüşmelerde elde edilmiştir. Cinsel istismar son derece hassas bir konu oldu- ğundan, çocuk dostu ortamlarda, uzman kişilerce, özel tekniklerle çalışılması ge- rekmektedir. Bu nedenle, araştırma verileri çalışma metodu göz önünde tutularak değerlendirilmelidir. 8 Sonuçlar ağırlıklandırılmış veriler üzerindendir. Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması / ÖZET RAPOR 36 3.2.3 Baş etme Yöntemleri Bu bölümde, katılımcıların istenmeyen davranışlarla nasıl baş ettikleri ve kendilerini nasıl korudukları öğrenilmiştir. Nicel araştırma bulguları genel hatlarıyla nitel sonuç- larla paralellik göstermektedir. Tablo 9 - İstismarla baş etme yöntemleri, yardım alınan kişiler ve nasıl yardımcı olunduğu 9
istismara maruz kaldığında, kötü hislerden kurtulmak ve kendini daha iyi hissetmek için çocukların ne yaptığı (en yüksek oranda belirtilen on unsur) istismara maruz kaldığında, paylaşılan, yardımcı olan kişiler (en yüksek oranda belirtilen dokuz unsur) Bu kişilerin çocuğa nasıl yardımcı olduğu (en yüksek oranda belirtilen on unsur) Arkadaşlarıma anlatırım 3,8 Annem
27,0 Konuşarak 18,4 Annemle konuşurum/ anlatırım 3,6 Arkadaşım, arkadaşlarım 13,3 Öğüt veriyorlar 6,3 Müzik dinlerim 2,2 Babam
8,8 Dinliyorlar 6,0 Gezerim
1,8 Ailem
6,2 Her konuda yardımcı oluyorlar / yardımcı olmaya çalışıyorlar 3,9
Yalnız kalmak isterim 1,8
Ablam 5,0
Uyarırlar 1,6
Oyun oynarım 1,8
Ağabeyim 2,9
Teselli ediyorlar 1,2
Bilgisayar oynarım 1,6
Öğretmenim 1,5
Destek oluyorlar 1,0
Kitap okurum 1,5
Kardeşlerim 0,6
Koruyorlar 0,9
TV seyrederim 1,5
Diğer kişiler 0,5
Sevgi gösteriyorlar 0,8
Ağlarım 1,4
Moral verirler 0,7
Baz 2,216
Baz 2,216
Baz 2,216
Çocuklar, evinde, okulda ya da yaşadığı çevrede maruz kaldığı istismarın yarattı- ğı hislerden yakınlarıyla konuşarak uzaklaşmaya çalıştıklarını belirtmişlerdir. Ayrıca, müzik dinlemek, gezmek, oyun, bilgisayar, kitap okumak çocukların kötü hislerden kurtulmak için başvurdukları yöntemlerdir. Anne ve arkadaş bu noktada en çok pay- laşımda bulunulan kişiler olarak belirtilmiştir (Tablo 9).
İstismara maruz kalan çocukların okuldan yardım isteme oranları Bugüne kadar istismara maruz kalındığında okul rehberlik servisi ya da herhangi bir öğretmenle paylaşılıp paylaşılmadığı % Bu paylaşımın faydasının olup olmadığı % Evet, okul rehberlik servisi ile 10,9 Evet
85,4 Evet, başka bir öğretmenim ile 8,8 Hayır
14,6 Hayır
80,3 *****
Baz 2,216
Baz [Destek alan çocuklar] 437
9 Sonuçlar ağırlıklandırılmış veriler üzerindendir. 37 Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması / ÖZET RAPOR Bu bölümde ortaya çıkan önemli bir veri, çocukların herhangi bir istismar türüne maruz kaldıklarında, çok küçük bir oranının resmi/yetkili merciler ile paylaştıklarıdır. Çocukların yaklaşık % 20’si istismara uğradığını rehberlik servisi ya da başka bir öğretmeni ile paylaştığını; bu çocukların % 85’i de bu paylaşmanın kendisine faydalı olduğunu söylemiştir. 3.2.4 Çocukların İstismarı Önlemeye Yönelik Önerileri Nicel araştırmanın son bölümünde çocuklara, “insanların çocuklara / gençlere iste- medikleri şekillerde davranmalarını önlemek için neler yapılabileceği” sorulmuş ve “Üç öneride bulunmaları” istenmiştir. Tablo 11 - Çocukların, çocuk / genç istismarını ve ihmalini önlemek için önerileri Alınan üç önerinin ağırlıklı ortalaması alınmış, ilk 10 öneri aşağıda listelenmiştir. % Eğitim verilmeli / eğitilmeli 7,3 Çocukları iyi anlamalılar / tanımalılar / dinlemeliler 5,1 O kişiye ceza verilmeli / o kişi ikaz edilmeli 4,2 Sevgi ve saygı ile yaklaşılmalı 4,2 İyi davranmalılar 3,7 Dayak / kavga / şiddet / kötü söz olmamalı 3,2 Ailelerin bilinçli / okumuş olmalılar 2,0 Aile terbiyesi verilmeli / iyi yetiştirilmeli 2,0 Anlayışlı / hoşgörülü / düşünceli olmalılar 2,0 Aileler bilgilendirilmeli 0,8 Başka yok 17,9 Cevap vermek istemiyorum 37,1 *****
Toplam Cevap 2,216
Baz 2,216
Görüşülen çocukların % 37’si bu konuda herhangi bir yanıt vermek istememiştir. “Eğitim verilmeli” tüm yanıtlar içinde en yüksek oranda söylenmiştir (Tablo 11). |