Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika

Akkreditiv orqali hisob-kitoblarda hujjatlar aylanish sxemasi 
5 
4 
11. Akkreditiv yopilganligi 
haqida xabar 
6. Deponentlash 10. Akkreditivni yopish
3. To„lov
7. To„lov 9. Hujjatlar 
haqida xabar 
1. Shartnoma 2.Ariza 
8. Tovar
Sxemaga quyidagicha tavsif beramiz: 
1. 
Mahsulot yetkazuvchi va mahsulot oluvchi o„rtasida xo„jalik 
shartnomasi tuziladi.
2. 
Mahsulot oluvchi o„z bankiga akkreditiv ochish haqida ariza 
taqdim etadi.
 
3. 
Mahsulot oluvchi korxona banki arizaga asosan mahsulot oluv-
chi korxona hisobvarag„idan to„lov o„tkazadi.
 
4. 
Akkreditiv ochish haqida elektron ariza Hisob Markaziga 
“Elektron pochta” orqali o„tkaziladi.
 
Mahsulot 
yetkazuvchi korxona 
banki 
Mahsulot sotib 
oluvchi korxona 
banki 
Mahsulot 
sotuvchi 
korxona 
Mahsulot 
oluvchi 
korxona 
Hisob markazi 

---

109 
5. 
Hisob Markazi elektron to„lov tizimi orqali mahsulot oluvchi 
korxona bankining vakillik hisobvarag„idan pul mablag„larini mahsulot 
sotuvchi korxona bankining vakillik hisobvarag„iga pul o„tkazadi.
 
6. 
Kelib tushgan mablag„lar mijozlarning akkreditivlar bo„yicha 
hisobvarag„ida deponentlashtiriladi.
 
7. 
Akkreditiv ochilgani haqida mahsulot yetkazuvchiga xabar beradi.
 
8. 
Mol sotuvchi mol oluvchi korxonaga tovar jo„natadi.
 
9. 
Mahsulot yetkazuvchi mahsulot jo„natilganligi haqidagi hujjat-
larni bankka taqdim etadi.
 
10. 
Bank deponentlangan summani mahsulot sotuvchi korxona 
hisobvarag„iga o„tkazadi va akkreditivni yopadi.
 
11. 
Bajaruvchi bank akkreditivni yopilganligi haqida emitent bank-
ka xabar beradi.
 
Naqd pulsiz hisob-kitoblarning akkreditiv shaklining o„z afzalligi, 
shu bilan birgalikda bir qator kamchiliklari mavjud. Akkreditiv shakli 
bo„yicha hisob-kitob qilishning afzallik tomoni shundaki, mahsulot yet-
kazib beruvchi uchun to„lov to„liq kafolatlangan bo„ladi.
Akkreditiv shaklining kamchiliklari esa quyidagilardan iborat: 
– akkreditiv shakli bo„yicha hujjatlar aylanishi texnik jihatdan bir-
muncha qiyinroq; 
– transportga qulay emas, akkreditiv ochilgan paytda yukni jo„na-
tish uchun tayyor transport bo„lmasligi mumkin, bu esa yuk jo„natishni 
kechikishiga olib keladi; 
– bu shaklda to„lovchining mablag„lari aylanmadan qisman chetla-
shadi, boshqa hisob-kitoblar uchun bu mablag„lardan foydalanishga rux-
sat etilmaydi; 
– akkreditiv bo„yicha odatda faqat bir mol yetkazib beruvchi bilan 
hisob-kitob qilinadi.